TEERLING GEWORPEN
(EURO, NEURO, ZEURO OF ZERO)
(12 mei 2010)
 

Nu de Europese teerling is geworpen, weten we wat de euro verder te wachten staat! Niet alleen de ‘oplossing’ is een blauwdruk van de Amerikaanse TARP (Troubled Assets Relief Program), het totale bedrag (in dollars) ad € 720 miljard eveneens. Deze ‘oplossing’ staat haaks op de ‘no bailout’ clausule zoals vastgelegd in het Stabiliteitspact van Maastricht in 1990. Evenmin kon de ECB tot voor kort lenen aan of schuld opkopen van individuele lidstaten, laat staan een onzichtbare zgn. off-balance sheet openen om de schuldenlanden ‘optimaal’ te kunnen faciliteren. Het publiek wordt hiermee zand in de ogen gestrooid!

Dominovrees

Uit vrees voor een Europese en vervolgens een wereldwijde ‘aswolk’ werd er vorige week vanuit de gehele wereld zware druk uitgeoefend om de Griekse eruptie zo snel mogelijk in te kapselen, inclusief een lifeline voor de andere PIGS. Na een marathon van elf uur was het pleit dit weekend beslist. Zo ongeveer de gehele financiële wereld inclusief Obama, de Fed, het IMF en de BIS (Bank of International Settlements) in Basel is er aan te pas gekomen om een wereldwijde souvereign debt crisis te voorkomen. In dat opzicht doet de situatie denken aan de val van Lehman, die de bankencrisis in september 2008 inluidde. Gegeven die ervaring en de over elkaar tuimelende beurzen vorige week was een ‘quick fix’ noodzakelijk. ‘Prachtig dat deze direct door de Fed kon worden aangereikt inclusief een ‘mand vol’ swap dollars om de euro te steunen. De ECB kon bijgevolg bij gebrek aan een ‘pasklare’ oplossing niet weigeren. President Sarkozy’s bezwering de euro tot de laatste snik te verdedigen ‘deed de rest’.

Hoewel er niet van een systeemcrisis werd gesproken, moest er wel een systeemoplossing worden aangedragen. Dat is ook gebeurd! Waar tot voor kort nauwelijks of geen sprake was van een gemeenschappelijk financieel beleid – Maastricht of geen Maastricht – werd men nu gedwongen met een gemeenschappelijk besluit te komen dat door de rijkere eurolanden (w.o. Duitsland en Nederland) niet bepaald werd omhelsd. Immers, zij dienen met het IMF en de VS als buffer voor het geval het alsnog fout gaat. Voordat het zover kwam, werden er binnenskamers – vooral in Duitsland – diverse (interim) oplossingen aangedragen.

Euro, neuro, zeuro of zero

Zo kwamen er ‘in de wandelgangen’ meerdere opties voorbij, waaronder uittreding (Duitsland en Nederland) of andersom Griekenland (op vrijwillige basis) wellicht op enige termijn gevolgd door Spanje, Portugal en mogelijk Italië. Welke oplossing ook voor ogen stond, de consequenties bleken schier onoverzienbaar. Een andere oplossing: een neuro voor de noordelijke staten en een zeuro voor de zuidelijke. De eurozone zou dan in twee blokken uiteenvallen. De ‘zachtere’ zeuro zou o.m. tot gevolg hebben dat de handelsstromen vanuit het noorden naar het zuiden zouden afnemen. Met de huidige euro kon men in Zuid-Europa tot voor kort de handelstekorten (meer import dan export) à la V.S. op de lopende rekening blijven bijschrijven. Met het nieuwe hulpplan kunnen de noordelijke landen hun export naar de zuidelijke financieren, zoals de Chinezen dat noodgedwongen al jaren doen met de financiering van de Amerikaanse handelsschulden door opkoop van Treasuries.

Met een financieringstekort van gemiddeld 6,6% (Frankrijk doet al 8,3%!) i.p.v. maximaal 3% was het Stabiliteitspact van Maastricht (1990) door de 16 zonestaten al met voeten getreden en het vertrouwen beschaamd. Alleen bij drastische bezuinigingen en hervormingen zal het vertrouwen in de euro (enigszins) kunnen terugkeren.

Enige reële optie

Een goudkoppeling binnen de eurozone als historisch referentiepunt zou bij wijze van spreken met één druk op de knop het vertrouwen in de euro daadwerkelijk kunnen herstellen. De Amerikanen zouden dat echter nóóit toestaan. Volgens ingewijden moet er alleen al in de kelders van de PIGS bijna net zoveel goud liggen als in Fort Knox (als het daar nog ligt). De koppeling zal dan in een nieuwe verhouding met het goud afdoende dekking aan de opgebouwde schuld moeten geven. Wel impliceert dit een andere koopkrachtverhouding. Maar ook buiten de V.S. is er geen politicus die deze overnight verarming durft in te luiden met de uitspraak dat onze kinderen anders met een nog veel grotere verarming zullen worden geconfronteerd. Overigens was opvallend dat oud-president Clinton onlangs in een interview de huidige financiële crisis eveneens weet aan de loskoppeling van het goud.

Duits protest

Intussen is er in Duitsland een groep geleerden naar het Duitse Constitutionele Hof gestapt om deze bailout (niet meer dan symptoombestrijding!) onwettig te verklaren daar hiermee de EMU (Europese Monetaire Unie) degenereert tot een zone van monetaire wanorde alsmede onherstelbare economische schade veroorzaakt. Feit is dat het nieuwe reddingsmechanisme als een permanente ‘schuldunie’ optreedt en niet langer als een incidentele bilaterale hulpdienst. De ECB is nu gemachtigd alle schuld over te nemen tegen nieuwe gelduitgifte. In Frankfurt zal men naarstig ‘op zoek moeten’ naar een minstens even grote geldpers als in de V.S. 

De PIIGS (inclusief Ierland) hebben gezamenlijk alleen al bij Duitsland een schuld uitstaan ter grootte van €525 miljard nog afgezien van de verse €25 miljard die nu aan Griekenland is toegezegd. Europese banken hebben vorig jaar voor meer dan de helft van alle staatsobligaties (toen nog met een triple-A rating) opgekocht. Achteraf blijken deze voor een niet onbelangrijk deel windeieren te zijn. Griekenland dient het budgettekort van 12-13% terug te brengen naar de marge van 3%. Dat is tweemaal de reductie waar Argentinië eind jaren ’90 voor stond, overigens zonder succes.

Geen keus

Angela Merkel moest echter wel mee om (a) de banken en (b) de export ‘veilig’ te stellen. Voor Jan Kees de Jager was het hetzelfde verhaal. Bovendien hoopt men nu op een min of meer gefaseerde daling van de euro tegen de dollar (en het goud!). Dat maakt weliswaar onze export goedkoper maar tegelijk de import van in dollars genoteerde commodities duurder.

Daarmee haal je tevens inflatie in huis, voor de beleidsmakers ‘nuttig’ als schuldverdamping.

Bovenstaand een weergave van de diverse financiële dwarsverbanden met de PIIGS.

De founding fathers van de Europese Unie hadden er altijd van gedroomd dat er een dag zou komen waarop de omstandigheden tot een echte unie zouden kunnen leiden. Alleen deze droom kreeg thans een andere lading.

Laten we niet vergeten dat de euro het directe gevolg was van de Duitse éénwording. Men vreesde toen voor een opnieuw te machtig Duitsland. Middels de euro kon deze macht worden beteugeld, dacht men. Maastricht baarde echter een boterzacht akkoord.

Europese monsterstaat

Nu zitten we met de creatie van een Europese monsterstaat die niet langer toestaat dat een land niet meer aan de verplichtingen kan voldoen. De rijkere landen worden geconfronteerd met een dubbele schatplicht. Enerzijds moet de broekriem worden aangehaald om nationaal  bezuinigingen te kunnen doorvoeren en anderzijds moet de belastingbetaler voor een groot deel opdraaien voor de schuldleniging aan de zuidelijke lidstaten. Merkel heeft middels de verkiezingsuitslag in Noordrijn/Westphalen al een schot voor de boeg gekregen. De spanning zal ongetwijfeld verder oplopen en het laatste woord is er zeker nog niet over gezegd.

Boosheid in de V.S.

In kritische Amerikaanse kringen maakt men zich eveneens terecht boos, omdat de V.S. direct betrokken is bij het IMF ‘verlengsnoer’ van € 220 miljard ($280 miljard). Maar dat is het minste. De Fed heeft ook een trillion dollar swap account met de ECB geopend. Dit zou ‘risicovrij’ zijn met de ECB als tegenpartij. Met een aangegroeide totale schuld inclusief ongedekte verplichtingen (zorg- en pensioensector) ad ca. $126 trillion maakt één trillion ook niet meer uit. De Amerikaanse belastingbetaler is allang de pisang!

In Amerika wordt deze ‘hulp’ nu aangeduid als ‘mondiaal socialisme’. Refererend aan een artikel in de Wal Street Journal van 10 mei j.l. met als titel ‘When the Global Debt Shuffle Hits Home’ maken de Amerikanen zich terecht zorgen dat de dollar als reservevaluta straks ook nog ‘de mess’ in Europa moet klaren. Kennelijk zijn de beleidsmakers er nog steeds niet van doordrongen dat je met een openstaande geldpers weliswaar uitstel maar meer nog een omgekeerd evenredig resultaat bereikt. De tikkende tijdbom wordt almaar groter.

In een onlangs verschenen rapport van de BIS met als titel ‘The future of public debt: prospects and implications’ wordt hierop in niet mis te verstane bewoordingen gewezen. Zo werd benadrukt dat de ‘looming long-term fiscal imbalances pose significant risks for future monetary stability’ of: dat de ‘dreigende lange-termijn fiscale onevenwichtigheden een significant risico voor de toekomstige monetaire stabiliteit vormen’. Wel, die stabiliteit is natuurlijk al verstoord!

Reeds in 1989 liet de uiterst succesvolle belegger Sir John Templeton zich ontvallen: ‘those who spend too much will eventually be owned by those who are thrifty’, vertaald: ‘degenen die te veel uitgeven worden uiteindelijk eigendom van degenen die door spaarzaamheid rijk zijn geworden’. 

Robert Broncel                                                                                          

Copyright, 12 mei 2010

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel