Header

Columns 2011 Columns 2010 Columns 2009 Columns 2008 Columns 2007 2006 2005 2004

‘VA BANQUE’ IN VERVOLG
(17 december 2010)
 

De “oudere” lezers onder u komt de titel ‘Va Banque’ niet onbekend voor. Deze column dateerde reeds van juli 2008 tussen de val van Bear Stearns en Lehman. In de kopzin stond te lezen dat “het juist de banken zijn geweest die in de afgelopen jaren ‘va banque’ hebben gespeeld. ‘Va banque’ betekent letterlijk inzetten op alles of niets en dat zou niet des banks moeten zijn”.

 

Intussen gaat het al niet meer om de ‘banks too big to fail’ maar om de centrale banken die de schulden van deze banken voor rekening van de belastingbetaler op hun nek hebben genomen. Dat was in feite een brug te ver maar werd vanwege de ongewenste gevolgen(!) voor lief genomen.

 

Na de meltdown van BS (overgenomen door JP Morgan) en Lehman stond men voor de keuze van een grootschalige verarming resulterend in een diepe depressie dan wel gaan voor “uitstel van executie” ter voorkoming van sociale onrust. Uit hoofde van dit laatste werd ingezet op een expansief monetair beleid van zgn. quantitative easing (QE) dat niet op doorslaggevende oppositie stuitte. Zo werden honderden miljarden ingezet om de andere grote banken overeind te houden.

In Europa begint men zich nu achter de oren te krabben in de wetenschap dat de klappen straks alleen nog maar groter zullen worden. Maar ook de ECB ziet weinig andere speelmogelijkheden dan om schulden op te kopen. Après nous le déluge.

 

Alleen de landen met aanzienlijke reserves in edelmetaal en andere grondstoffen genieten  ruime overlevingskansen wanneer het papiergeld straks met bakken in de afvalcontainers verdwijnt. China speelt als tweede grootste economie ter wereld intussen een cruciale rol. Dat land is op grote schaal bezig zich te verzekeren van zoveel harde reserves dat het de dollar- en euroklappen straks weet op te vangen. Tegelijk worden deze valuta’s ‘at bay’ gehouden, omdat men nog niet zonder kan. Bovendien laat China de groei nog even boven de inflatie prevaleren, beducht als men dáár ook is voor sociale onrust.
 

Boeiende ontwikkeling

Om die reden zijn oost en west verenigd om koste wat het kost het vertrouwen in de papieren muntsoorten zo veel en zo lang mogelijk in stand te houden. Dat valt met de thans oplopende rente niet mee. Immers, de rente is niet alleen de prijs van het geld maar ook een vergoeding voor het koopkrachtrisico dat men loopt. Waar tot voor kort de centrale bankiers middels QE de rente laag konden houden, zie je thans juist de omgekeerde beweging n.l. een oplopende rente. Die oplopende rente is een signaal van afnemend vertrouwen in “de kunsten” van de centrale bankiers’

 

Hogere rentes vragen om meer en duurdere financiering van de schuld met gevolgen voor de gehele renteladder in alle sectoren van de economie, de hypotheekmarkt niet in de laatste plaats. Daardoor ontstaan fricties met nog meer budgettaire tekorten en verder oplopende schuldgroei tot gevolg. Uiteindelijk wordt het vertrouwen in fiatgeld zodanig ondergraven dat een hogere rente ook niet meer helpt. In het gedrang om fiatgeld om te zetten in tangibles (edelmetaal en grondstoffen) passeren we het oog van de storm en komen dan binnen het krachtenveld van hyperinflatie. Dat moment is evenwel nog niet aangebroken.

 

Samengevat kun je dus zeggen dat alle grote spelers in de wereld er belang bij hebben om de deze bal op z’n minst aan de rol te houden. President Obama hoopt er wellicht nog het meeste garen bij te spinnen omdat over een goed jaar de voorverkiezingen al weer voor de deur staan. Die korte termijnvisie is bijna voorwendsel om het oplossen van de problemen op de langere baan en liefst naar een volgende generatie door te schuiven. Daarbij wordt “de man in de straat” te veel onkundig gelaten van wat zich de facto afspeelt en daardoor onkundig blijft van het feit dat het papiergeld meer dan ooit hard op weg is naar z’n intrinsieke waarde = NUL (uitspraak Voltaire – 18e eeuw) terug te keren. In tegenstelling tot edelmetaal was er ooit een bankpapier dat stand hield. Dat wist Voltaire al.

 

Omslag

Het woord “omslag” is al meerdere malen gevallen. Daarbij gelden de rentes op de langjarige leningen als een goede leidraad. Op het moment van schrijven staat de 10-year Long Bond op 3.47% en de 30-year Long Bond op 4,58%. Dat zijn weliswaar relatief gezien niet al te hoge standen maar je moet ook letten op de snelheid van de stijging en die is fors te noemen. Op 1 december j.l. stond de 10-jarige lening nog op 2,96% en de 30-jarige op 3,46%.

 

Dat zijn stijgingen van respectievelijk 51 en 112 basispunten in nog geen drie weken. Tegelijk stegen ook de leenkosten in Duitsland met meer dan een kwart tot 3,03%, terwijl die kosten in het V.K. in dezelfde periode met 18% stegen. Normaal gesproken zijn aandelenbeleggers “pagus” van renteverhogingen. Opvallend genoeg nu niet dus ook dit is een bedenkelijk teken aan de wand. Men verkeert kennelijk in de roes hoe meer QE hoe beter voor de beurs. Vergeten wordt dat marktmanipulaties van welke aard dan ook niets van doen hebben met fundamentele factoren.

 

Evenmin wordt voldoende gelet op de consequenties van dit monetaire beleid dat op basis van de huidige rente al leidt tot een vergroting van de Amerikaanse staatsschuld tot bijna $20.000 miljard in 2015 zoals “met weinig fanfare” door het Amerikaanse ministerie van Financiën aan een te weinig kritisch Congres moest worden gerapporteerd. Hierin is tevens een deel van de ongedekte sociale verplichtingen (pensioenen, medische zorg) opgenomen. Obama’s ziektekostenverzekering en de recente belastingdeal met de Republikeinen met een totale omvang van $1.850 miljard zullen hieraan evenmin vreemd zijn.

In het kader van het ‘pleasen’ van de ‘comfort society’ gaat men rustig door de nationale schuld al in 2011 te laten uitgroeien tot 110% van het BBP (volgens opgave van het IMF).

 

Koopkrachtontkrachting

De Amerikaanse president bevindt zich hiermee in de cocon van een ongebreideld en onomkeerbaar proces van koopkrachtontkrachting dat z’n weerga in de wereldgeschiedenis niet kent. Er wordt beweerd dat hij totaal geen ‘clue’ heeft waarover het gaat, zich kennelijk verstoppend achter de  “kunde” van dirigent Ben Bernanke. Volgens mijn eigen zeer betrouwbare informatiebron is hij monddood gemaakt. Een Chinees econoom liet zich onlangs uit met de woorden: “je kunt van westerse leiders net zo min verwachten fiscale reserves op te bouwen als van honden die een voorraadje worsten aanleggen”.

 

Bernanke wierp nog eens olie op de golven door glashard te beweren dat hij niet bezig was “geld bij te drukken” maar simpel de economie tracht te stimuleren door de rente laag te houden. Dit heeft meer weg van ‘brain washing’.

 

De ware reden

Als China, Japan en Rusland daadwerkelijk de afbouw van Treasury’s mochten inzetten en netto verkopers van Amerikaans staatspapier worden dan zal dat een nog grotere druk leggen op QE2 om maandelijks voor $100 Treasury Bills op te kopen. NIET OM DE ECONOMIE TE STIMULEREN MAAR OM DE ‘BANKS TOO BIG TO FAIL’ TE KUNNEN BLIJVEN VOORZIEN VAN VOLDOENDE LIQUIDITEIT (instandhouding van de kapitaalratio!) SIMPEL TER VOORKOMING VAN NIEUWE INSOLVENTE LEHMANS!

 

De hypotheekderivaten hangen nog als een molensteen om de nek van deze banken die bovendien ‘bigger’ zijn geworden door overname van vakbroeders zoals Bear Stearns, Wachovia Bank, Washington Mutual, Merrill Lynch ‘and the likes’ die het hoofd niet meer boven water wisten te houden. Bovendien is er sprake van een slechtere vastgoedmarkt die volgens Mark Zandi van Moody’s volgend jaar een verdere daling tot 34% vanaf de top zal laten zien. 

 

Het zou uncle Ben sieren toe te geven waarmee hij de facto bezig is en ook toe te geven dat de niet beoogde rentestijging niet bepaald model staat voor vakkundig leiderschap. Hij doet het in zijn broek als hiermee het bekende schip door de wal zou worden gekeerd. Voor succesvol ‘va banque’ spelen moet je wellicht toch eerst een casino opleiding hebben genoten.

 

Japan

Een factor van snel groeiende betekenis die tot nog toe grotendeels uit de wind is gebleven is Japan. Volgens het IMF diende dit land dit jaar al ruim 50% van het BBP te lenen om niet om te vallen. Voor volgend jaar moet dit cijfer volgens dit zelfde instituut al op 60% komen te liggen. Verrassend genoeg is de Japanse munt één der sterkere gebleken. Hoe kan dat?

Wel, omdat het (nog) een groot handelsoverschot plus een grote reserve aan Treasury’s laat zien. Dit helpt deels om de schuld te lenigen en deels ook om vertrouwen in de munt te houden. De dure yen werkt echter niet in het voordeel van de Japanse exporteurs die bovendien tegen steeds meer concurrentie van de buurlanden oplopen. Vandaar dat de industriële productie in een krimptraject is komen te verkeren resulterend in een dalend BBP.

 

Tot dus ver heeft de Japanse regering kunnen profiteren van de hoge spaarquote. Echter, de Japanse populatie vergrijst in versneld tempo zodat de “pensionado’s” binnen niet al te lange tijd hun gespaarde staatspapier wensen te verzilveren. De Japanse overheid zal dan naarstig op zoek moeten naar buitenlandse bronnen die niet staan te popelen om tegen de huidige lage tarieven geld uit te lenen. Dat betekent dat de rente omhoog moet. Om dat tegen te gaan, zal de Japanse centrale bank ongetwijfeld eerst de voorraad Amerikaans staatspapier wensen af te bouwen. De enige koper zal de Fed blijken te zijn. Dat kan nog meer opwaartse druk op de Amerikaanse rente zetten. Daarmee zou dan een onhoudbare spiraal van hogere rente en hogere schulden in werking treden.

 

Antwoord

Het antwoord op de vraag wanneer het omslagpunt mag worden verwacht zal afhangen van:

a)  de lange rente in Amerika die vermoedelijk niet veel meer dan tot 5% moet stijgen

b)  beleggers in non tangibles (papieren beleggingen) die in de gaten krijgen misschien wel meer te verdienen maar bezig zijn in gebakken lucht te handelen

c)  de verdere stijging van commodities (CRB index steeg in vier maanden met 15%), niet door gebrek maar door reservevorming uit hoofde van angst en onzekerheid; zodra beide (commodities en onzekerheid) elkaar in een wurggreep nemen, is ook dan een opwaartse spiraal het gevolg met inflatie in het kielzog

d)  grosso modo het vertrouwen in fiatgeld in versneld tempo (zie rente ontwikkeling) afneemt.

 

Hopelijk is hiermee deze meest prangende vraag beantwoord ofschoon we intussen op dusdanig dun ijs zitten (’t is winter!) dat één wakje al genoeg kan zijn voor onherstelbare scheuren, ook bij aanvriezen.

 

Robert Broncel

Copyright, 17 december 2010

 
 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel