|
Dwalend door de vele berichten viel mijn oog op
een opmerkelijk artikel van de hand van econoom en voormalig
bankier Alasdair Mecleod met als titel ‘Inflation and Equities’.
Hierin gaat hij in op de misvatting dat inflatie voor aandelen
helemaal niet zo slecht hoeft te zijn. In de jaren ’70 werd
echter wel al duidelijk dat de beurs op z’n minst geen gelijke
tred hield met de oplopende inflatie. De Dow zwabberde in die
tijd tussen de 600 en 900 punten. De beurs begon pas echt te
“tippelen” nadat bankpresident Paul Volcker begin jaren ’80 de
opgelopen inflatie tot ca.15% begon aan te pakken met een
krachtig hogere Federal Fund Rate (korte rente) tot boven de
20%. Dat kon toen nog. Nadat de rente in de jaren ’80 als gevolg
van een teruglopende inflatie successievelijk kon worden
verlaagd, wist de Dow zich uit de ‘doldrums’ van de jaren ’70 te
bevrijden tot het niveau waarop we thans staan als gevolg van
een ultralang en ultralaag aangehouden rente.
MacLeod stelt in zijn inleiding dat er een algemeen geloof
heerst dat aandelen de beste bescherming tegen inflatie bieden.
Maar tevens: ‘this over-simplifies the relationship between
share prices and inflation and is only true in certain
circumstances’ (dit is een over-simplificatie van de relatie
tussen aandelenkoersen en inflatie en geldt slechts onder
bepaalde omstandigheden). ‘Gold and silver mining enterprises
however are the true benificiaries of inflation, but for
investors in bog-standard equities there will be substantial
losses before the final inflation protection kicks in’
(goud- en zilvermijnbouwers zullen evenwel de echte winnaars
zijn bij inflatie, doch beleggers in “ordinaire” aandelen staan
eerst flinke verliezen te wachten voordat de uiteindelijke
inflatiebescherming optreedt).
Voorts maakt hij een vergelijking van een belegging in een
10-jarige treasury (Amerikaanse staatsobligatie) vanaf 1971
(toen de dollar werd losgekoppeld van het goud) inclusief de
geherinvesteerde renteopbrengsten afgezet tegen de S&P tot op
vandaag. Het blijkt dan dat de investering in de 10-jarige
treasury het met 15 keer de inleg beter heeft gedaan dan de S&P
met 13 maal de inzet inclusief herinvestering van dividend.
Daarop zegt hij dat de rente een veel belangrijker invloed op de
markten blijkt te hebben. De huidige kredietcyclus werd ingezet
met de successievelijke renteverlagingen in de jaren ’80 ‘to
encourage business investment and economic growth’ (om de
economische groei te stimuleren). Dat is tevens de aanzet
geweest tot de ongehoord langdurige ‘bull market’ van de laatste
dertig jaar. Hij zegt verder ‘the pundits will tell you that
equities are discounting improving profits; while there is some
truth in this, the reality is that equity prices are benefitting
mostly from the expansion of money and credit and low interest
rates’ (de “geleerden” willen je laten geloven dat aandelen
de winsten verdisconteren; hoewel hierin enige waarheid schuilt,
gebiedt de werkelijkheid te zeggen dat de aandelenkoersen meer
profijt hebben van de geldgroei, krediet en een lage rente). Hoe
langer de rente wordt laag gehouden, hoe groter de geld- en
kredietgroei, hoe hoger de beurs en hoe groter de inflatoire
druk die op goed moment altijd z’n corrigerend beslag krijgt.
“In het verleden zag je dat aandelen de trends van cyclische
hoogte- en dieptepunten reflecteerden waarbij ‘after all’ de
opvatting werd ondersteund dat aandelen een ‘hedge’ tegen
inflatie zouden bieden”.
MacLeod tekent in zijn artikel hierbij aan: ‘the situation
today is radically different. Interest
rates are at record lows and have fuelled share price rises,
confirming to the first phase of our credit cycle model. But
instead of inflation arising from excess demand, we have
stagflation, the result of excess money in circulation.
Consequently, the prospect is for increasing interest rates
without the usual economic recovery’ (de situatie is heden
ten dage totaal anders: de rente staat op een record laagtepunt
en zorgde voor hogere aandelenkoersen, waarmee de eerste fase
van ons krediet cyclus model wordt bevestigd. Maar in plaats van
inflatie als gevolg van een stijgende vraag hebben we nu
stagflatie als gevolg van te veel in omloop gebracht geld.
Bijgevolg luidt dit een hogere rente in zonder het
gebruikelijke economische herstel).
Hij voegt er aan toe dat dit enige toelichting behoeft en zegt
dan: ‘the tentative signs of recovery are misleading in
the US, the U.K. and much of Europe. The
unprecedented quantities of “raw” money injected into the
economies have been about as effective as trying to kick life
into a dead body’ (de vermeende
herstelsignalen in de VS, VK en merendeels in Europa zijn
misleidend. De nooit eerder vertoonde gigantische
hoeveelheden geld “zonder onderpand” die in de economie werden
gepompt, zijn niet effectiever gebleken dan beademing op een
lijk toe te passen ofwel trekken aan een dood paard).
Noot RB: Japan had aan dit rijtje als “lijdend” voorbeeld
kunnen worden toegevoegd.
Tegelijkertijd stelt hij vast dat de economieën in opkomende
landen als gevolg van de vraag uit het Westen oververhit zijn
geraakt. Het krediet dient daar aan banden te worden gelegd
zodat deze economieën in de laatste fase van de kredietcyclus
zijn komen te verkeren.
Als gevolg hiervan kijken bedrijven in de westerse economieën nu
aan tegen een toekomst van een hogere rente en bijgevolg
afnemende verdiensten. (Noot RB: tegelijkertijd treedt er
margeverkrapping op als gevolg van de opkomende inflatie zonder
dat deze kan worden doorberekend bij stationaire lonen,
arbeidsmarkt met vraagtekens in samenhang met hogere kosten van
levensonderhoud, ergo afnemende koopkracht).
Hij gaat door met “een en ander maakt de vooruitzichten voor
stijgende aandelenkoersen niet aanlokkelijker. Sterker, de zich
thans aandienende stagflatie zal die van de jaren ’70 doen
verbleken en heeft de potentie een ‘bear market’ te creëren met
een omvang die de perceptie van beleggers - aandelen bieden
bescherming tegen inflatie – sterk zal ontkrachten”.
Grof schandaal
Het verhaal wordt er niet vrolijker op wanneer hij verder
gaat met te zeggen dat ‘excessively high levels of monetary
inflation from the US are beginning to be reflected in growing
price inflation in nearly all fiat currencies (de excessief
hoge monetaire inflatie niveaus vanuit de VS beginnen nu een
stijgende prijsinflatie in alle “fiat” munteenheden weer te
geven).
“Keynesiaanse economen en andere ‘wishful thinkers’ in het
Westen schrijven de prijsinflatie bij voortduring toe aan
externe factoren (zoals stijgende olie- en voedselprijzen en
stijgende kosten in de opkomende landen) maar niet aan de
monetaire link. Navenant worden ook de révoltes in het
Midden-Oosten uitgelegd”. Deze economen zouden beter moeten
weten en misschien weten ze ook wel beter maar durven dat als
beleidsmaker van de centrale overheid niet naar buiten te
brengen. Hen past slechts sluiering van het aangezicht maar
daartegen zal Wilders wel weer appel aantekenen maken. Het is
een grof schandaal dat deze waarheid in de ontkenningsfase
blijft steken en niet naar buiten wordt gebracht! De rekening
wordt nu alleen maar groter en de ‘day of reckoning’ een dag die
je nooit had willen meemaken!
Too little, too late
Je moet er dan ook van uit gaan dat wat er ook “van bovenaf
afkomt” geen wezenlijke bijdrage zal leveren aan de oplossing
van dit immense probleem met verreikende gevolgen. Bijgevolg mag
je niet meer verwachten dan de titel van deze alinea aangeeft.
Vergeet daarbij niet dat wat er ook uit de Fed’s koker komt dit
te allen tijde directe gevolgen heeft voor de valuta’s die op
een of andere wijze direct aan de dollar zijn gekoppeld en
indirect voor alle.
Stagflatie
Aan het eind van zijn betoog zegt MacLeod dat ‘this is
the principal danger to international stability currently posed
by the world’s reserve currency, and government finances in the
US today are so bad that there is no political option but to
continue with monetary inflation in accelerating quantities’
(dit is het wezenlijke gevaar voor de internationale stabiliteit
die thans nog wordt beheerst door ‘s wereld’s reservevaluta,
terwijl de staat van de overheidsfinanciën in de VS er zo danig
aan toe is dat er geen andere optie open staat dan door te gaan
met de huidige monetaire inflatie maar dan slechts in groeiende
volumes). Voorts zegt hij: ‘these circumstances lead us to
conclude that the current emerging period of stagflation can
only be followed by hyperinflation, not just for the dollar but
for all paper currencies’ (deze omstandigheden brengen
ons tot de conclusie dat de nu ontluikende periode van
stagflatie alleen maar kan worden gevolgd door hyperinflatie,
niet alleen in de dollar maar in alle papieren munten). Ook al
zou de rente stijgen dan zal deze het tempo van de inflatie niet
weten bij te houden.
Hyperinflatie
“In een teruglopende economie zullen bedrijven alleen
hyperinflatie kunnen overleven door hun operationele
activiteiten flink terug te draaien, rekening houdend met een
ineen zijgende consumptie. Voor beleggers valt over een breed
terrein weinig eer te behalen en zeker niet in de klassieke
vermogensklassen als aandelen, obli’s en vastgoed. Voor
pensioenfondsen voor zover ze niet in edelmetaal belegd zijn -
dat mag hier niet! - is dit een droef perspectief. Het
beurspatroon in het geweld van de hyperinflatie zal in ieder
geval de vlucht uit “het papier” uitdrukkelijk weerspiegelen,
hetgeen z’n weerslag vindt in de zgn. hard assets. De sector die
het meest zal profiteren van het “dode papier” is edelmetaal”.
‘Escape’
“Mijnbouwers mogen zich verheugen in hogere prijzen,
dramatisch dalende kosten (de kosten zullen de waardestijging
van het edelmetaal bij lange na niet kunnen volgen. Immers de
kostenstijgingen in de productie stijgen weliswaar mee met de
inflatie maar dalen vertaald in stijgende edelmetaalwaarden.
Buiten de operationele kosten zullen de loonkosten in reële
termen ook dalen, terwijl de kapitaalkosten irrelevant worden
daar de geërfde schulden worden weg geïnfleerd”.
“Kortom, beleggers die denken dat aandelen voldoende bescherming
tegen inflatie bieden, komen van een koude kermis thuis,
nogmaals tenzij belegd in edelmetaalfondsen”.
Robert Broncel, met dank aan Alasdair MacLeod
NB. Ook deze column gaat naar onze bankpresident Nout Wellink,
onder de volgende begeleidende tekst:
Geachte heer Wellink,
Op de laatste door mij aan uw adres verzonden column “Viva la
Restauration” van 25 nov. 2009 heeft u niet kunnen of willen
reageren. Vandaar deze nieuwe poging onder bijlage.
Het staat u als opvolger van wijlen Willem Duisenberg die het
nota bene bestaan heeft “ons” goud (onze” koopkracht) in
gezamenlijk overleg met andere centrale bankkompanen uit die
tijd tegen een ‘rock bottom’ prijs te verkopen (over de doden
overigens niets dan goeds) uiteraard vrij al dan niet te
reageren. Het gaat hier echter wel om de essentie van de
centrale bankpolitiek en in dat kader zou het u sieren op z’n
minst “een geluidje” te laten horen.
Voorts heeft u in uw hoedanigheid van centrale bankpresident van
ons land kenbaar gemaakt niet onwelwillend te staan ter zake van
de opvolging van EU collega Jean-Claude Trichet.
Beseft u wel wat u hiermee vanuit “de luwte” van uw huidige
functie op de hals haalt? Immers, u zult moeilijk anders kunnen
dan de huidige EU-bankpolitiek voortzetten in de wetenschap dat
uw inmiddels illustere collega van de centrale bank in Duitsland
Carl Weber onlangs in klipp-und-klare bewoordingen heeft
duidelijk gemaakt vooral te willen passen voor voortzetting van
deze politiek. Dat hij daarmee zijn bondskanselier Angela Merkel
in verlegenheid heeft gebracht nam hij voor lief.
U dient zich in deze nieuwe hoedanigheid te realiseren dat u
niet veel meer rest dan als “teraardebesteller” van de huidige
Europese monetaire politiek in de geschiedenisboekjes te worden
bijgeschreven. Dat zal uw nageslacht u niet in dank afnemen
evenmin als de rest van de Nederlandse bevolking. Het ware beter
indien u à la Weber een soortgelijk geluid zou laten horen. Het
ware ook beter indien u zich zou inzetten voor een andere dan
een ‘fear and greed’ opleiding aan de universiteit.
Tenslotte wil ik u in dit kader de woorden van Thomas Jefferson
(3e president van de VS) niet onthouden:
“The Central
Bank is an institution of the most deadly hostility against the
principles and form of our Constitution and deprives the people
of their property until their children wake up homeless in a
country their fathers conquered”.
Rest mij u onder deze
bizarre omstandigheden wijsheid te wensen!
Robert Broncel
|
