(19 januari 2015)

Het befaamde Zwitserse mes was denkelijk niet ontworpen om er uitgerekend onder meerdere invalshoeken zelf in te vallen. Niettemin had dat er alle schijn van nu de Zwitserse economie vanwege de duurdere munt opnieuw haar wonden zal moeten likken. De ‘fall out’ hiervan zal stellig niet tot Zwitserland beperkt blijven en in veel meer volatiliteit als gevolg van instabiliteit resulteren.

Naar aanleiding van het SNB besluit de euro de rug toe te keren, gooide Fed voorzitter Yellen olie op de golven door aan te kondigen ‘that she won’t babysit markets in turmoil’. Ook dit is een opmerking die ongetwijfeld binnen de kortste keren door de realiteit zal worden achterhaald wanneer ze zal moeten aankondigen “bij nader inzien”de rente niet te verhogen.

Na de grote marktturbulenties in 2008 bleek de vrees voor nieuwe spanningen eigenlijk nooit  geheel uitgebannen te zijn. In zijn boek ‘Currency Wars’ wees Jim Rickards op dit fenomeen met verstrekkende gevolgen voor de wereldeconomie. Als gevolg van de onevenwichtige ontwikkelingen waarbij de dollar relatief nog steeds de sterkste onder alle andere verzwakte valuta’s ter wereld blijkt, zal de druk op de Fed weer toenemen om in godsnaam weer over te gaan tot QE in plaats van een renteverhoging af te kondigen. Immers, een hogere rente vergroot de schuld terwijl deze bovendien als een boemerang op de dollar georiënteerde emerging markets werkt.

Onder de huidige omstandigheden was Zwitserland’s grootste angst dat ECB president Draghi binnenkort de geldpers weer zal openzetten. Op sterk aandringen van Duitsland neigt hij intussen wellicht het vizier bij te stellen door de individuele centrale banken van de “knoflookgroep” ruimte te bieden hun eigen ‘staatsshit’ op te kopen zoals de Fed dat ook vanaf 2008 heeft gedaan. Daarmee wordt voorkomen dat het schuldenrisico van de zuidelijke landen opnieuw op het bordje van de noordelijke landen komt te liggen.

Met een directe motie van wantrouwen richting de ECB betekenen de daling van de euro alsmede de daling van de olieprijs evenwel ‘blessings in disguise’ als gevolg waarvan de economie binnen de eurozone wellicht weer zou kunnen aantrekken zonder dat Draghi nog in het geweer hoeft te komen. Draghi’s dreigende QE alsmede een mogelijke uittreding van Griekenland als tekortland bleken evenwel voor Zwitserland als surplusland een brug te ver. Dit in weerwil van SNB’s vice-president Jean-Pierre Danthine’s uitspraak drie dagen vóór dit besluit: ‘the franc cap is a pillar of monetary policy’ . Hier is typisch de integriteit van de centrale bank aan de orde!

In de slipstream van de mondiale financiële crisis die in 2008 uitbrak en vele instituten als ook beleggers hun heil zochten in de steeds duurdere Zwitserse franc moest de SNB in september 2011 uit nood onverwacht “beschutting” zoeken bij de euro. Als gevolg van grote marktturbulenties was de goudprijs toen al tot boven $1.900 gestegen. De koppeling van de CHF aan de euro werkte positief uit voor de export en het toerisme, de twee belangrijkste pijlers van de Zwitserse economie. Hoewel er werd bijgezegd dat dit besluit niet voor de eeuwigheid zou gelden, was de schok na 3½ jaar in de omgekeerde situatie niet minder groot. Zonder nader overleg met welke partij dan ook gaf de SNB de gehele financiële wereld inclusief de ECB, de Fed alsmede andere centrale banken ter wereld letterlijk het nakijken.

Aan de hand van bovenstaande “tekening” valt op te maken dat de frank sinds de koppeling aan de euro in rustiger vaarwater was beland, terwijl de richting van een vrije franc in 2011 werd gezet. Dit rustiger vaarwater was vooral te danken aan de krachtige taal van de SNB: ‘with immediate effect, the SNB will no longer tolerate a EUR/CHF exchange rate below the minimum of CHF1,20. The SNB will enforce this minimum rate with the utmost determination and is prepared to buy foreign currency in unlimited quantities’ (met onmiddellijke ingang zal de SNB niet langer een wisselkoers beneden CHF1,20 tolereren; de SNB zal dit minimum met uiterste vastberadenheid afdwingen en is bereid om buitenlandse valuta’s in ongelimiteerde hoeveelheden op te kopen).

De valutakoppeling bleek eveneens gunstig uit te pakken voor de Zwitserse vastgoedsector.

Het jongste besluit van de SNB had ook direct z’n weerslag op de goudprijs in de munt.

Voorts is de vraag hoe nu de Japanse centrale bank gaat reageren. Het Zwitserse besluit heeft in feite de mat onder Abenomics volledig weggetrokken. Immers, alle QE biljoenen yennen ten spijt is er tot dusver geen sprake van een noemenswaardige economische groei en is de inflatie ondanks een forse verzwakking van de yen en daardoor duurdere import (nog) niet naar 2% (doelstelling centrale bank) opgelopen. Maar is er nog wel een weg terug?

Naar aanleiding van het jongste besluit van de SNB werd recent in een artikel op Zerohedge nog eens fijntjes gerefereerd aan het besluit van Washington in augustus  1971 om de dollar los te koppelen van het goud, juist nadat de Duitsers drie maanden voordien te kennen hadden gegeven niet het Franse voorbeeld te zullen volgen door hun dollars voor goud aan te bieden (toen dat nog kon!). Wel zou Duitsland vrij snel daarop geheel onverwacht de koppeling met de dollar verbreken, zodat de D-mark met de Nederlandse gulden in het voetspoor een eigen leven gingen leiden.

Binnen drie maanden na dato lag toen het gehele Westerse monetaire systeem in feite op z’n achterste en liet toenmalig president Nixon geen andere keuze dan de dollarkoppeling aan het goud los te laten waarmee “het systeem” van de zwevende valuta’s werd geïntroduceerd. De instabiliteit als gevolg daarvan zijn we eigenlijk nooit te boven gekomen en vormde op de achtergrond een niet onbelangrijke reden om als tegenwicht later de euro op stapel te zetten, vooral ook omdat een te dure Duitse mark annex gulden op den duur niet was vol te houden.

In die tijd was de bankensector nog niet zo sterk internationaal verweven maar dat veranderde na de globalisering vanaf eind vorige eeuw/begin deze eeuw. Banken zijn nu wereldwijd in hoge mate gevoelig geworden voor (sterke) marktschommelingen. Dit zag je o.m. in de scherpe koersdalingen van banken die moesten afschrijven op hun buitenlandse valuta’s.

Grootste verliezer bleek in eerste instantie buitenlandse valutabroker FXCM te zijn met een verlies van maar liefst 90% maar ook grote binnen- en buitenlandse banken als Crédit Suisse, UBS, Lombard Odier, Goldman Sachs, J P Morgan, Barclays en Deutsche Bank hebben intussen fikse scheuren in hun broek opgelopen daar ze alle flink short zaten op de CHF.

Met een balanstotaal van 85% van het BBP werd het risico voor Zwitserland domweg te groot

en met een schuld van ruim 100% van het BBP is de US dollar al lang geen ‘safe haven’ meer. Met een schuld van ruim 200% van het BBP kan Japan gemakkelijk in een ‘default’ verzinken en met een Grexit na een Swiss exit kan de euro in delen uiteenvallen.

In z’n jongste rapport “Project Prophecy” schilderde Jim Rickards met een aantal weinig verhullende beelden in willekeurige volgorde wat er in het verschiet ligt.

Zo te zien stelt het huidige monetaire systeem gedragen door de dollar als reservevaluta weinig meer voor. Dat valt o.m. ook duidelijk af te lezen aan de onverholen relatie met goud. Moest je voor een dollar aan het begin van deze eeuw nog een 290^ste ounce goud neerleggen, thans is dat nog maar nauwelijks een 1290^ste. In andere valuta zie je dezelfde tendens. Dus zo’n slechte verzekering tegen koopkrachtverlies blijkt het edelmetaal bepaald niet te zijn!

De bedenkelijke rol van de centrale banken onder leiding van de Fed is ingegeven door niets beters dan een wanhoopsoffensief dat de inleiding vormde tot voortgaande financiële repressie in plaats van conform hun opdracht de vrije marktpatronen te blijven nastreven. Als straks centrale banken niet langer in staat blijken de markten te “orkestreren”, zullen de individuele staten waarschijnlijk terugvallen op loon- en prijscontroles, controle op kapitaalstromen alsmede op reisbeperkingen en al dan niet rechtstreekse confiscatie van eigendom. Het beste voorbeeld te dien aanzien ligt nog “kersvers” in mijn geheugen in de voormalige onvrije Sovjet-Unie waar het autocratische Kremlin haar dictaat wist op te leggen aan een machteloze bevolking die in 1990 tot de ontdekking kwam dat “de heilstaat van het socialisme” plots bleek te zijn geïmplodeerd. Het valt nauwelijks te bevatten dat een slordige 25 jaar na dato het kapitalisme het zelfde lot beschoren lijkt.

Sinds 2008 is er een slordige $12 biljoen (12 nullen) aan waardeloos fiatpapier gecreëerd in een poging om het geknakte bankensysteem weer aan de praat te krijgen, het marktvertrouwen te herstellen, het schuldenprobleem te verzachten en de opgelopen schade in de wereldeconomie te herstellen. Zou Keynes thans nog geleefd hebben dan zou hem het angstzweet zijn bekropen. De Zwitsers hebben aanvang 2015 in elk geval lering uit hun ervaringen getrokken door hoe pijnlijk ook eieren in plaats van euro’s voor hun geld te kiezen.

Robert Broncel

Copyright, 19 januari 2015

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel