Als
samenleving zullen we moeten accepteren dat economische groei
meer dan ooit z’n grenzen heeft. Dit zou in feite de
belangrijkste premisse moeten zijn gezien de mondiale
groeiuitwassen die sinds “het Rapport van de Club van Rome”
(1969) met als titel “Grenzen aan de Groei” de laatste
tientallen jaren vooral in ‘climate change’ worden weerspiegeld.
De
exuberance aan uitwassen heeft hiertoe sterk bijgedragen.
Teneinde dat tij te keren zullen we wereldwijd op een veel
efficiëntere wijze met onze natuurlijke hulpbronnen dienen om te
springen en ons veel meer op een op utiliteit gerichte economie
moeten instellen. Doen we dat te weinig of te laat dan zal ons
nageslacht een spijkerharde “factuur” worden gepresenteerd! De
groei van de wereldbevolking is eveneens een factor waarmee veel
meer rekening zal moeten worden gehouden. In elk geval zullen we
op zo kort mogelijke termijn over onze eigen schaduw dienen heen
te springen.
De realiteit
geeft hiertoe alle aanleiding. Gegeven de recente veilingen van
nieuw staatspapier in de V.S. ad $84 miljard deze week blijkt
het vooralsnog business as usual. Deze nieuwe
schuldaanwas is het gevolg van Trumps belastingverlagingen en
extra overheidsuitgaven. De ‘debt clock’ tikt intussen “vrolijk”
door! Dat geldt ook voor China met een schuldquote van meer dan
300% (private, corporate, state).
United States Debt Clock: What Is The
National Debt of the United States?
De
Congressional Budget Office (CBO) schilderde recent een
“Apocalyptic Long-Term Debt Picture” met een schuld die aldoor
sneller oploopt. Zo was de schulduitgifte in 2018 voor een
totaal van $1,34 biljoen (12 nullen) meer dan twee maal zo groot
als die van 2017 en voor dit jaar wordt opnieuw een verdere
groei voorzien, mede aangedreven door de recente
renteverhogingen.
Buiten de
staatsschuld die nu richting $22 biljoen gaat, staat er een
bedrag van $122 biljoen uit aan ‘unfunded liabilities’
(ongedekte verplichtingen) in sociale verzekeringen en
pensioenen. Dat is maar liefst 564% van het fiscale 2018 BBP of
een slordige 10% van het huidige BBP voor een periode van bijna
60 jaar!
Met het
besluit om de rente voorlopig “even” ongemoeid te laten, is het
schuldprobleem allesbehalve opgelost. Immers, er dient
voortdurend meer schuld ge(her)financierd te worden. Met de
vraag of hiertoe voldoende animo blijft bestaan als er geen
enkele dekking in de vorm van reserves tegenover staat. Zelfs al
zou die dekking in goud aanwezig zijn dan nog is die
goudvoorraad hangende de loskoppeling in 1971 niet meer
opvraagbaar. Een vlucht uit de dollar zoals in de jaren ’60 (Vietnamoorlog)
is dan niet ondenkbaar. Rusland, China, India en Iran – toch
niet de minst onbelangrijke handelsnaties – zijn al druk doende
de dollar een steeds geringer platform te bieden. Als groot
grondstoffenproducent streeft China bovendien naar steeds meer
‘grip’ op de internationale grondstoffenmarkten middels het
verkrijgen van substantiële belangen in Afrika en Zuid-Amerika.
Een andere
prangende vraag betreft de afbouw van het door de Fed opgekochte
staatspapier en Mortgage Backed Securities (MBS) waarvan
intussen nog niet meer dan een slordige 10% is afgebouwd
resulterend in een “residuschuld” van $4,1 biljoen. Deze afbouw
is onderdeel van het ingezette QT beleid dat in Q4 van 2017 werd
ingezet. Een versneld afbouwschema zou eveneens tot een soort
‘bull’s knell’ leiden.
Onderstaand
schema vormt een duidelijke vingerwijzing dat schuldafbouw
bepaald geen gelopen race is. In een interessante verhandeling
onder de titel: “Will the Fed end its balance sheet runoff early?”
kwam Goldman Sachs met de conclusie dat zulks een bijzonder
lastige opgave is die straks vraagt om nieuwe QE programma’s. De
verslaving is niet meer te verhelpen. Onderstaande exhibit
behoeft geen nadere toelichting. De conclusie is evident: de
beurs wordt in de eerste plaats door de Fed aangestuurd. |