Op gezette tijden worden deze
gegevens steeds opnieuw getoetst en ontvangen de bewuste
gebieden hiervan een nadere “inkleuring”. De bedoeling
is dat de aanpassing van deze gegevens zal bijdragen tot
het nemen van (tijdige) actie.
Gebaseerd op projecties van de OECD daterend uit 1995
zal zonder ingrijpen ruim 30% van het Europese
territorium in de (nabije) toekomst verdroogd raken
evenals de zuidwestelijke regio van de V.S., delen in
Zuid-Amerika en Australië en zelfs meer dan 60% in Azië
en Afrika. Met deze uitkomsten is vooralsnog veel te
weinig gedaan (bijvoorbeeld maatregelen tegen
ontbossing). .
Om hiervan een paar concrete beelden te geven was de
beschikbare watercapaciteit in België in 1950 nog bijna
1.450 m3 per inwoner, met een projectie van 1.217 in
2025, voor China gelden cijfers als 5.047 vs 1.890, voor
India van 5.831 vs. 1.567, Nederland van 8.900
vs. 5.576, Saudi-Arabië van 1.421 vs. 107 en de V.S.
van 15.700 vs. 7.453. Conclusie: we zullen veel
zorgvuldiger met onze huidige watercapaciteit moeten
omspringen, vooral rond de grote(re) steden. In sommige
delen worden deze projecties nu al benaderd!
VOEDING
Naast water vormt voedsel het tweede bestanddeel
waarnaar men bij onvoldoende aanwezigheid op zoek gaat
zoals bijvoorbeeld vóór de uitvinding van de landbouw
(zie hieronder), met volksverhuizingen en
confrontaties tot gevolg.
Voedselhistorie
Met de vinding van de landbouw in het Midden-Oosten een
slordige 11.000 jaar geleden hoefde de mens minder “op
reis” op zoek naar voedsel en kwam er geleidelijk een
einde aan het nomadenbestaan. Het waren met name de
Sumeriërs in Mesopotamië tussen de Euphraat en de Tigris
– het land van “melk en honing” – die de landbouw zo
ongeveer 6.000 jaar geleden hebben weten te
professionaliseren. Zij waren als eersten in staat meer
landbouwproducten te produceren dan ze konden consumeren
en creëerden daarmee zodanige reserves dat er tijd en
ruimte ontstond voor handel, gevolgd door de
ontwikkeling van cultuur, wetenschap en architectuur.
De Romeinen waren in dat opzicht veel minder bedreven
maar zorgden met hun invasies op vreemd grondgebied er
wel voor over voldoende voedsel en ook kennis te
beschikken getuige hun impressies in kunst en
architectonische bouwwerken. De
waterleiding was een Romeinse vinding die sterk bijdroeg
tot de Romeinse opbloei.
Pas in de moderne tijd werd de V.S. de graanschuur van
de wereld en ook ons landje als tweede landbouwexporteur
ter wereld speelt hierin heden ten dage bepaald geen
geringe rol. Intussen zie je vooral de laatste jaren
overal ter wereld het landbouwareaal afnemen als gevolg
van urbanisatie, industrialisatie, erosie, verdroging en
verwoestijning. Tegelijkertijd neemt niet alleen de
wereldbevolking toe maar ook de middenklasse (China) die
meer calorieën en ook betere en vooral gevarieerdere
voedingsproducten verlangt dan voorheen.
Dat geldt niet alleen plantaardige maar ook dierlijke
producten. De vleesconsumptie eist op zich weer een
aanzienlijk deel van het landbouwareaal op. Deze
ontwikkelingen tezamen zijn onverenigbaar en leiden tot
een onhoudbare trend indien niet op een meer adequate
manier in de primaire voedselbehoefte wordt voorzien.
Voorbeeld: de ontstane droogte in Syrië stond aan de
krib van de burgeroorlog aldaar. De voedselproductie en
opbrengsten liepen terug en de bevolking verliet dat
gebied en trok naar elders, met lokale spanningen tot
gevolg. Waar het niet langer of onvoldoende mogelijk is
om voedsel te produceren is het zaak middels moderne
(water) technieken te kunnen blijven voorzien in deze
basisbehoeften. Ook op dit terrein speelt Nederland met
haar waterkennis een niet onbelangrijke rol.
Blijkens een VN-onderzoek onder de titel “Global Land
Outlook”, uitgevoerd door het Nederlandse Planbureau
voor de Leefomgeving (PBL) met een vooruitblik tot 2050
dreigt er steeds meer landdegradatie (achteruitgang van
de bodemkwaliteit) op te treden als gevolg van overmatig
gebruik door intensieve landbouw, bodemuitputting en
vervuiling (pesticiden).
Dit terwijl de grootste bevolkingsgroei zich juist daar
voordoet waar de middelen tot een beter bodembeheer
grotendeels of geheel ontbreken zoals in het
Midden-Oosten, Noord-Afrika, het gebied ten zuiden van
de Sahara alsook in Zuidoost-Azië. Maar daarbij bleef
het niet, want ook gebieden in Zuid-Europa (Griekenland,
Italië en Spanje) werden zelfs als zodanig aangemerkt.
Een ander punt van aandacht is het onderwerp “gezond
voedsel als primair medicijn”. Hiermee is de gezondheid
gediend en wordt de mens minder afhankelijk van
farmaproducten. Vervolgens legt dit bewustzijn veel meer
nadruk op ziektepreventie dan op ziektebestrijding,
resulterend in lagere ziektekosten en bijgevolg lagere
premies!
SCHONE ENERGIE
Volgens het Internationale Energie Agentschap (IEA)
zal de wereldbehoefte aan energie over twintig jaar
bijna 50% groter zijn dan vandaag. De uitdaging die dit
met zich meebrengt, is vooral gelegen in innovatie
waarbij een schoner milieu en energie efficiency voorop
staan. Dit is ook een absolute voorwaarde om het proces
van de klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden.
Het vereist een radicale bijstelling van doelstellingen.
De (energie)industrie dient een nog veel grotere
bijdrage te leveren op het vlak van de transitie. De
toekomstige economische groei zal hiervan in niet
geringe mate afhankelijk zijn.
Naar
verwachting bereikt de mondiale energiebehoefte zijn
piek al vóór 2030. Dat is de voorspelling van de
World Energy Council (WEC) drie jaar geleden.
Technologische innovatie, overheidsbeleid en klimaatzorg
zullen moeten bijdragen tot een ‘grand
transition’ in de energie-industrie, zo stelde deze
raad.
De WEC
onderzocht drie toekomstscenario’s voor de groei van de
mondiale energiebehoefte tot 2060. Het rapport World
Energy Scenarios 2016 werd gepresenteerd op de vooravond
van het Wereld Energie Congres in Istanbul. Ongeacht
welk scenario het meest relevant lijkt, vormt transitie
van de energieproductie het cruciale draaipunt in deze
eeuw.
Uit een bericht van de World Energy Council
‘(…) Speaking at the report launch Ged Davis, Executive
Chair of Scenarios, World Energy Council, said: “It
is clear that we are undergoing a Grand Transition,
which will create a fundamentally new world for the
energy industry. Historically people have talked about
Peak Oil but now disruptive trends are leading energy
experts to consider the implications of Peak Demand. Our
research highlights seven key implications for the
energy sector which will need to be carefully considered
by leaders in boardrooms and staterooms.” (…)’
De
energiewereld zal tegen 2060 een geheel ander aanzien
moeten krijgen, voorspelt de WEC. De vraag naar
elektriciteit zal meer dan verdubbeld zijn. Het aandeel
fossiele energie met haar schadelijke uitstoot zal
wereldwijd moeten afnemen tot liefst minder dan 50% in
2050. Gezien de toenemende klimaatverandering is het de
vraag of we daarmee intussen nog wel kunnen volstaan!
Complicerende factor daarbij is dat naarmate de
opwarming voortduurt en tevens versnelt, komt er ook
meer methaan vrij vanuit de smeltende permafrost.
Methaan is bijna tien maal schadelijker dan CO2 dat
hiermee ook en gros vrij komt. Vandaar de
premisse dat het aandeel fossiele energie nog sneller
afgebouwd zal dienen te worden, willen we de stijging
van de gemiddelde temperatuur binnen de bandbreedte van
1½ tot 2 graden beperkt weten te houden. Er wordt nu al
gesproken van een wedstrijd tegen de klok!
Uit een bericht van the Guardian – Oct. 2016
‘(…) the council warned that keeping global warming
below 2 C. would require an “exceptional and enduring
effort, far beyond already pledged commitments and with
very high carbon prices”.(…)’ – dus er zullen veel
meer inspanningen nodig zijn om binnen de 2 graden
opwarming te kunnen blijven. Klimaatjournaliste Bernice
Notenboom, die nagenoeg de gehele wereld heeft bereisd
om haar bevindingen persoonlijk voor te leggen aan
diverse instituten alsook aan het bedrijfsleven,
onderstreepte deze mening. Zij denkt dat de transitie
versnelt naarmate de rampspoed steeds grotere vormen
aanneemt.
GRONDSTOFFEN
Voor de langere termijn dienen we ons te realiseren
dat urbanisatie als gevolg van de bevolkingsgroei op
onze planeet onverwijld sterk zal blijven toenemen. Voor
de komende tien jaar wordt een bevolkingsgroei verwacht
met ruim een miljard mensen. Tegen 2030 zitten we
“opgescheept” met een slordige 8,5 – 9 miljard
aardbewoners, waarvan geschat een kleine 60% in een
geürbaniseerde omgeving zal toeven. Dit gaat niet zonder
onze natuurlijke hulpbronnen verder aan te spreken.
Alleen een dalende bevolkingsaanwas zou een zegen voor
onze planeet zijn.
De “honger” naar betere leef- en woonomstandigheden en
meer luxe is bij lange na nog niet gestild. Dat geldt in
het bijzonder voor het Aziatische en het Afrikaanse
continent. Het jaar van de opstand in China in 1989 zal
nog geruime tijd op het Politburo in Peking blijven
naijlen en vormt in wezen nog steeds de stuwende kracht
achter de snelle economische ontwikkeling in de
afgelopen 30 jaar. Bijna de helft van de Chinese
bevolking heeft zich in die korte tijdspanne min of meer
tot de middenstand weten te verheffen. Het land verkeert
langzamerhand op het punt van omschakeling naar een meer
op de binnenlandse markt gerichte economie, mede in de
hand gewerkt door de handelsoorlog met de V.S.
Voor India met een bevolking van bijna een miljard
beneden het bestaansniveau valt er zelfs nog veel meer
te doen op het terrein van de infrastructuur w.o.
energie, wegenbouw en irrigatie. Hier hangt veel af van
de vraag hoe premier Modi de economie in zijn land
verder weet te “modificeren” en te moderniseren.
Naarmate de verbeteringen vorderen zal de vraag hier
eveneens navenant toenemen.”
Opvallend genoeg liggen de grondstoffenprijzen er de
laatste jaren verloren bij, het best tot uitdrukking
gebracht in de CRB index (afkorting van Commodity
Research Bureau), een belangrijke internationale
inflatie indicator. Deze ontwikkeling staat niet los van
de crisis in 2008/9 en de “kunstmatige” monetaire en
economische verbeteringsaanpak. |