|
Positieve en negatieve berichten wisselen elkaar
bij voortduring af. Daarbij wordt soms de indruk gewekt alsof
het ergste achter de rug is. Zoals altijd in het leven gaat het
niet om de perceptie maar om de realiteit. Dat laatste is het
enige waarop de belegger dient te letten.
Ook al lijkt de economie uit het dal te
klimmen met een beter BBP vergeleken met de cijfers van de
tweede helft van volgend jaar, betekent niet dat de economie
aansterkt! Beleggers zouden zich niettemin opnieuw op
aandelen kunnen storten. Er staat immers nog steeds veel
kapitaal aan de zijlijn, waarvoor eigenlijk geen alternatief
is. Een ander facet is de Chinese koopzucht in de
commoditymarkt. De Chinezen spelen dit spel door tegen
relatief lage prijs voorraden aan te leggen. Deze aankopen
hebben weinig te maken met de markt fundamentals.
Rozegeur en maneschijn?
Hoe komt het dat de outlooks weer
rosier zijn dan een half jaar geleden. Alleen doordat de
overheid stimuleringsprogramma’s in gang heeft gezet, zonder de
belasting te verhogen of te bezuinigen, terwijl de centrale
banken in concert de rente laag proberen te houden. Daarbij
‘legaliseert’ de centrale overheid het schuld op schuld
stapelen, hetgeen neerkomt op het verder opblazen van de
bubble. Geen curator zou dit van een gefailleerde tolereren!
De beleggers hebben niettemin gemeend deze ‘creativiteit’ te
moeten honoreren met een 50% koersstijgingstijging. Is dat
houdbaar? Deze vraag stellen, is hem ook beantwoorden met een
simpel NEE! Het antwoord is vierledig:
1) door
te doen alsof er niet zoveel aan de hand is, wordt het noodlot
middels de stimuleringsmaatregelen steeds verder vooruit gestuwd
2)
de leverage (verschil
tussen eigen vermogen en uitstaande verplichtingen) alsmede het
creatieve boekhouden met fraaie winsten tot gevolg*) van de
banken neemt nog steeds toe – hier was het toch ooit fout
gegaan?
3) diverse
grote marktpartijen zijn in de verste verte niet meer in staat
aan hun schuldverplichtingen te voldoen
4) er
zal pas sprake kunnen zijn van een economische verbetering als
de consumptie, de bedrijfsinvesteringen als ook de
werkgelegenheid weer aantrekken.
*) bijv. banken die een obligatielening à pari
uitschrijven, waarbij obligatiehouders naderhand 50% hebben
verloren, worden doodleuk voor 50% als winst opgevoerd; het
verlies was immers voor de obligatiehouder en niet voor de bank
die er goed mee weg komt.
*) het bedrijfsleven heeft een ander kunstje
geleerd door de verliezen uit de operationele winst weg te
laten; als belegger dien je dus te kijken naar de cijfers in de
verslaglegging waar men er niet omheen kan.
Casinospel: geen marktherstel
De centrale overheden proberen het noodlot
vooruit te schuiven door nog steeds meer van de toekomst te
lenen zonder dat daarmee ook maar enigszins de positie van het
heden in casu het schuldprobleem wordt aangepakt. Het aan alle
kanten stimuleren van de economie zal blijken een zeer dure
sigaar uit de eigen doos van de belastingbetaler/consument te
zijn. Teneinde vooralsnog alle ballen in de lucht te kunnen
houden, worden de markten tot in de klucht gemanipuleerd. Dit
casinospel kan nooit en te nimmer wijzen op een gezond
marktherstel om van een vrije markt maar helemaal niet meer te
spreken! Om met econoom Milton Friedman te spreken, is er thans
als gevolg van de stimuleringen even sprake van een zgn. sweat
spot.
Eerste oprechte bankiersmening
In zoverre is Yves Mersch als bestuurslid van de
ECB oprechter wanneer hij stelt dat het huidige herstel niet
duurzaam zal blijken te zijn. Alleen een mondiale stijging van
de vraag naar goederen zou een hersteltrend in gang kunnen
zetten. Het enige wat tot dusver is bereikt is dat de val is
gestabiliseerd. Zonder vraagherstel zullen er geen nieuwe
investeringen plaats vinden en zullen er ook geen nieuwe banen
worden gecreëerd. Voorts waarschuwde hij voor protectionisme
(bescherming van de eigen markt) en financieel nationalisme
(waarbij elk land op eigen wijs de problemen probeert op te
lossen).
Drijfzand
Kijken we naar de reële winstverwachtingen, dus
niet naar de reeds gerapporteerde cijfers, dan liggen de
koers/winstverhoudingen voor de S & P in de richting van de 200,
terwijl die in Europa gemiddeld op 150 liggen. De ‘vis’ wordt
bijgevolg duur betaald! Dat zou nog te billijken zijn indien de
winstvooruitzichten zich navenant zouden kunnen verbeteren.
Daarop is echter geen enkele kijk. Kortom, de huidige
beursontwikkeling is op drijfzand gebouwd en bijgevolg kan deze
rally eveneens in de analen worden bijgeschreven als een ware
suckers rally.
De waarheid
De Fed heeft intussen de federale rechter
verzocht niet aan te dringen op openbaarmaking van de
emergency lending programs (aangelegde noodverbanden) naar
de betreffende banken.
Dit zo luidt de motivering zou tot vernietiging
van het Amerikaanse financieel/economische systeem kunnen
leiden. Immers, dan zou alsnog een run op deze banken kunnen
ontstaan. De Fed zal derhalve niet blij zijn geweest met de
Clearing House die intussen de namen van deze banken bekend
maakte zoals daar zijn ja ja ABN AMRO Holding, Bank of America,
Bank of New York Mellon, Citigroup, Deutsche Bank, HSBC
Holdings, JP Morgan Chase, US Bancorp, Wells Fargo en verder de
Zwitserse UBS. U kunt er misschien alsnog uw voordeel mee doen.
Andere waarheden
a) Volgens een opgave van de Office of the
Comptroller of the Currency (OCC), soort
Centrale Rekenkamer, daterend van eind juni
bedraagt het totaal aan derivatieve producten
bets and debts, swaps
of hoe ze heten mogen) een slordige 200.000
miljard dollar.
b) Volgens de Bank of International Settlements
(BIS) in Basel, die weliswaar reeds in
oktober 2006 (zie column van 29 november van
dat jaar met als titel ‘Olifant in de Pels’)
repte van een ongebreidelde wildgroei (in
2000 nog niet groter dan een kleine 900
miljard dollar) zonder daartegen
noemenswaard te ageren, bedraagt de mondiale som aan
derivaten thans bijna 600.000 miljard dollar
of circa twaalf maal het mondiale bruto
product; daar valt echt geen geld meer
tegenaan te printen (via de geldpers wel te verstaan)
tenzij we van onze ‘aardkloot’ één groot
Paaseiland maken. Ik herhaal dit nog maar eens!
Herhaling van zetten
Het meest griezelige hiervan is dat de uitstaande
derivaten ‘out of sink’ staan in verhouding tot de
onderliggende schuld (bijvoorbeeld hypotheken maar dit geldt ook
voor andere leningsvormen zoals bedrijfsobligaties). Voorbeeld:
voordat auto-onderdelenleverancier Delphia failliet ging, stond
er een obligatielening uit van twee miljard dollar. Er om heen
waren er totaal een slordige twintig miljard dollar aan swaps
uitgegeven. Om deze contracten te kunnen ‘settlen’, moesten de
obligaties worden opgevraagd tegen steeds waanzinniger koersen
terwijl het bedrijf intussen failliet was gegaan.
De randverschijnselen van dit soort krankzinnige
ontwikkelingen zagen we vorig najaar ook terug op de beurzen,
met als gevolg dat goed en slecht de deur uit moest. Een
dergelijke ‘herhaling van zetten’ lijkt opnieuw in de boeken te
staan. Pas dan zal iedereen beseffen dat we ons niet langer in
een recessie bevinden, maar in die ‘onuitspreekbare’ depressie.
Alleen goed voor de fabrikanten van anti-depressiva. Die
bestonden er in de jaren ’30 nog niet, ‘misschien reden om van
deze depressie sneller af te zijn?’
Robert Broncel
copyright 1 september 2009 |
