|
Op grond van een te verwachten economisch herstel
in 2010, bevestigd door het IMF, lijkt de euforie op de beurs
weer terug te keren. Men baseert zich hierbij op de diverse
steunmaatregelen die er toe moeten leiden dat consument en
producent straks in 2010 het stokje weer moeten gaan overnemen.
De beurs is daarbij gefocused op een v- herstel. Dat heeft niet
alleen te maken met het ‘verwachte’ economisch herstel maar
wordt bovendien gevoed door de aanzwellende liquiditeit die de
markt overspoelt!
Voor de duidelijkheid: de ‘v’ staat voor een
onverkort herstel, de ‘u’ voor een vertraagd herstelscenario en
de ‘w’ voor een nieuwe dip na het aanvankelijke herstel. Maar is
er wel reden voor een definitief herstel? Met een variatie op
het thema zou je kunnen zeggen dat de hoop ‘voor de baat’ uit
gaat. Met voorbijgaan aan de aanpak van de echte problemen is
het naïef te veronderstellen dat overheidssteun tot werkelijk
herstel kan bijdragen. Japan is hiervan sinds de crash in 1989
het lichtend voorbeeld. Het heeft zelfs niet eens kunnen
profiteren van de geweldige economische opmars in buurstaat
China. Ongetwijfeld gaan de nieuwe rijken in de toekomst het
“rijk” van de oude rijken bepalen. De eerste aanzet daartoe werd
op 6 oktober j.l. gegeven.
Boeiende ontwikkeling
De Britse krant The Independant bracht op 6
oktober het bericht uit dat de Arabische Golfstaten (met een
totaal bezit van $2.100 miljard) op initiatief van China in
geheim overleg zouden verkeren met Rusland, Japan en Frankrijk.
Deze bijeenkomst zou dienen om de (olie)dollar als handelsvaluta
te vervangen door een mandje van o.a. de yen, yuan, euro, een
nog te ontwikkelen Golfmunt en goud. Volgens hetzelfde bericht
zou de rol van een tijdelijke (‘transitionele’) valuta door het
goud kunnen worden ingenomen. De deadline voor de nieuwe
valuta zou 2018 zijn. Hiermee wordt een nieuwe richting
aangegeven die het einde van de hegemonie van de dollar zou
kunnen inluiden. Tegelijk wordt voor de Amerikanen gevoelig
duidelijk dat een tendens tot inperking van haar macht niet los
kan worden gezien van de ongebreidelde schuldcreatie die het
vertrouwen in de dollar steeds verder aantast.
Voordien liet de speciale Chinese afgezant voor
het Midden-Oosten reeds weten dat er steeds diepere verschillen
van mening dreigen te ontstaan tussen China en Amerika over de
oliebelangen in het Midden-Oosten (lees vooral: Iran en Irak).
Dit zou er op kunnen wijzen dat China zal opkomen voor deze
belangen, waarvan het voor de energievoorziening voor ruim 40%
afhankelijk is. Buitendien heeft China intussen in deze regio
ook belangrijke afzetkanalen gevonden voor haar export. Zo wordt
gemiddeld per Golfstaat voor ca. 10% uit China geïmporteerd –
van auto’s, wapens, kleding tot speelgoed en voedingsproducten.
Dit tweesporenbeleid wenst China verder op te
voeren en op grond hiervan wil het land op geen enkele wijze
door de V.S. voor de voeten te worden gelopen, temeer daar men
vreest in de toekomst steeds minder naar de V.S. te kunnen
exporteren. Tenslotte is China evenmin gebaat bij een onverhoeds
sterke stijging van de olieprijs of erger nog verstoring van de
olie- en gasaanvoer als de V.S. de (nucleaire) druk op Iran te
veel zouden opvoeren.
Rokende vulkaan
Ondertussen gaat het in Amerika niet meer om
betere of slechtere veelal gemanipuleerde groeicijfers. Het
draaipunt van de V.S. is de schuldpositie waarin het land
verkeert. Volgens een zojuist uitgebracht rapport van het CBO (Congressional
Budget Office) in Washington staat er nu een schuld aan het
buitenland uit van bijna $8.000 miljard. Dat is tweederde van
het Amerikaanse BBP. Deze schuld staat geheel los van de
budgettaire tekorten die jaarlijks worden opgeteld bij de
staatsschuld alsmede de ongedekte schuldverplichtingen in de
sociale sectoren die minimaal een factor zes hiervan bedragen.
Het niet (kunnen) inlossen van deze schuld c.q. de gecreëerde
inflatiepotentie kan leiden tot serieuze fricties met name met
crediteur China dat steeds ongeduldiger begint te worden.
Waarschuwing
Het CBO waarschuwt bovendien voor steeds verder
oplopende schulden en steeds hogere rentebetalingen die bij de
schuld worden opgeteld. Op deze wijze ontstaat er steeds minder
ruimte om nieuw beleid uit te zetten, resulterend in steeds meer
schade voor de gehele Amerikaanse samenleving (duurdere import,
meer inflatie en hogere rentes!). Als gevolg daarvan zullen
buitenlandse kapitaalverschaffers steeds minder in de rij staan
om nieuw staatspapier op te nemen.
Zonder herstel van de basisfunctie van de banken
n.l. krediet verlenen, is een nieuwe groeironde ondenkbaar.
Krediet is immers het vliegwiel van de economische groei, niet
wat de overheid probeert met stimuleringsprogramma’s te
compenseren. Dat zal duidelijk worden zodra deze programma’s
opdrogen. Onder de huidige omstandigheden kunnen centrale banken
nauwelijks anders dan op grote schaal de tekorten wegmasseren
middels het zgn. monetizing om schulddeflatie te voorkomen.
Daarmee wordt veel liquiditeit in de markt gepompt met het
toekomstig risico van een ‘massive’ inflatie. Daardoor zie je
zowel de beurs alsook de grondstoffenprijzen aantrekken. Alleen
met harde manipulatie van bovenaf via de COMEX valt er
misschien, overigens met steeds grotere risico’s, hieraan nog
iets te doen.
Drijfzand herstel
Zonder een herstel op de arbeidsmarkt,
inkomensherstel, stabilisatie op de vastgoedmarkten en een
herstel op de kredietmarkt kan van een reëel herstel geen sprake
zijn. Ook niet bij een groei in de dienstensector die vooral
werkloze krachten als toekomstige zzp’ers weet aan te trekken.
Zij krijgen tijdens hun opleiding een basisinkomen (dat door het
Labor Department wordt geturfd) om vervolgens op no cure-no
pay basis aan de slag te gaan. Ze staan dan niet meer
geregistreerd en komen ook niet meer in aanmerking voor
registratie. Op deze grond alsmede het niet meetellen van de tot
parttimer gedegradeerde werknemer wordt het percentage werklozen
getaxeerd op bijna 17% in plaats van het officiële cijfer van
bijna 10%. Het aantal uitkeringsaanvragen is dit jaar al met 45%
toegenomen.
Ruim 70% van de werkende bevolking leeft intussen
van paycheck naar paycheck. Dat betekent dat men
maar één paycheck van betalingsproblemen is verwijderd;
dat geldt ook voor mensen die meer dan $100.000 per jaar
verdienen. Tenzij men natuurlijk over reserves beschikt. Wetend
hoeveel er de afgelopen decennia is gespaard, hoef je daarvan
geen hoge hoed op te hebben. De dalende inkomenstrend staat nog
recht overeind en kan het consumentenvertrouwen – tenzij
gemanipuleerd – onmogelijk versterken.
Beursherstel
Men zegt wel eens ‘het geloof wordt gedragen door
perceptie’. Als de beurzen aantrekken is dat op
groeianticipatie. Als die groei er metterdaad komt, heeft de
beurs gelijk. Als de beurs aantrekt als gevolg van instromende
liquiditeiten wordt dat niet fundamenteel gedragen. Even
opvallend is dat beleggers als gekken commodities kopen (volgens
Bloomberg: at the fastest pace since 18 months), terwijl
de voorraden alleen maar oplopen en de vrachttarieven bovendien
wereldwijd dalen. De Baltic Dry Index verloor zelfs opnieuw 41%
gedurende het laatste kwartaal. Je zou hieruit mogen afleiden
dat de 90% stijging in koper en 57% stijging in olie in 2009 op
z’n minst prematuur zijn.
Zo maakte Bloomberg bekend dat beleggers dit jaar
voor $10,2 miljard in commodity funds zijn gestapt, een
6-voudige toename sinds vorig jaar. Een en ander kennelijk
bedoeld als een hedge tegen toekomstige inflatie. Diverse
grondstoffengebruikers zoals Dupont Co., Nucor Corp. – de tweede
grootste staalproducent in de V.S. – Alcoa en Mittal Arcelor
achten de hoge prijzen allesbehalve gerechtvaardigd. Volgens
professor Roubini zijn de markten té veel en té snel gestegen.
Dit alles tegen de achtergrond van een juist afnemende
marktvraag.
Tijdbommen
In een vertrouwelijk rapport van de FHA (Federal
Housing Association) staat te lezen dat de eens vermaarde en
verreweg grootste hypotheekinstituten Freddie Mac en Fannie Mae
samen nog steeds 45% van alle Amerikaanse hypotheken in
portefeuille hebben, met een oorspronkelijke waarde van $4.800
miljard. Maar gelet op wat er nog op de balans staat, gaat het
thans ‘slechts’ om $1.700 miljard. Nog erger wordt het wanneer
wordt gekeken naar het vermogen van deze twee voormalige
mastodonten dat niet meer voorstelt dan $70 miljard. Je hoeft
ook hiervoor geen geleerde te zijn om te weten hoeveel de
centrale overheid zal moet blijven bijpassen.
Intussen worden de gemaakte verliezen op door de
overheid gegarandeerde hypotheken op meer dan $1.000 miljard
geschat. Deze verliezen zullen evenmin ooit worden terugbetaald
en worden bijgeschreven op het conto van volgende generaties.
Veel waarschijnlijker is echter dat ze zullen verdampen in het
toekomstige inflatieproces.
Tot dusver weigert de Fed in te gaan op verzoeken
op welke wijze de markten (die niet langer door normale vraag en
aanbod worden beheerst) worden gemanipuleerd. Bij openbaarmaking
van dit beleid vreest de Fed dat ‘de wereld eindigt en de chaos
toeslaat’, te beginnen met het koppensnellen onder de huidige
beleidsmakers. Daarom wordt geen middel onbeproefd gelaten om
het Congres te bewegen de Fed’s immuniteit via audits
(opening van zaken), toch vooral niet aan te tasten. De naam
Mugabe begint in het circuit steeds vaker te vallen.
Inflatie
Hoewel de officiële inflatie op een laag pitje
staat, wordt deze volgens Shadow Statistics op minstens 6%
getaxeerd. De overheid heeft er uiteraard geen belang bij de
inflatie hoger aan te geven dan via de onder Bush aangepaste CPI-
standaard vereist is en er voor te waken dat er op enige termijn
paniek uitbreekt. Aan de hand van onderstaande grafiek wordt een
verschil van ca. 8½% zichtbaar. Inflatievrees vooral als gevolg
van een almaar dalende dollar, waartegen de grondstoffenprijzen
(olie!) stijgen, is dus bepaald niet ongegrond. Ook de Fed kan
die zorg met 0% rente niet wegnemen.
|
