|
De meest prangende vraag is wat ons in deze
systeemcrisis in de nabije en wat verdere toekomst te wachten
staat. Te midden van allerhande uitspraken van analisten,
goeroes, economen, bankiers en andere beleidsmakers raak je als
belegger het zicht behoorlijk kwijt. Juist waar de meningen
allesbehalve eensluidend zijn, wordt besluiteloosheid een
slechte raadgever. Vooral tegenspraak geeft aan hoe groot de
vertwijfeling in deze financieel/economische wereld is. Dat
alles in een tijdsbestek waarin geen van ons zich ooit eerder
heeft bevonden. We kunnen slechts refereren aan de jaren ’30 en
aan Kondratieffs golftheorie en meer niet!
Lering
Wat we uit die periode hebben kunnen leren is dat
de beleidsmakers destijds net zo min wisten wat wijsheid was als
heden ten dage. De enige lering die men thans uit die tijd heeft
getrokken is dat niet dezelfde ‘fout’ – het dichtdraaien van de
geldkraan – opnieuw moest worden gemaakt. Dus gebeurt nu precies
het omgekeerde (Keynes). De beleidsmakers zien geen alternatief
voor het in stand houden van wat we hebben en dat niet wensen op
te geven. De consequenties van de torenhoge schulden worden
gemakshalve doorgeschoven naar volgende generaties. Complicatie
is dat de komende klimaatcrisis hier dwars doorheen speelt.
Essentiële vraag
De vraag is wil je een en ander lijdzaam
afwachten zoals de meesten onder ons lijken te doen, omdat de
materie te diffuus lijkt? Of zouden we zouden we toch wel graag
financieel resistent willen zijn tegen het naderende onheil? We
moeten dan wel weten op welke wijze op de gevolgen te kunnen
inspelen? Van alle tijden is dat de beste kansen zich voordoen
ten tijde van een omslag (crisis).
De beste kansen
Gedurende een crisis is er doorgaans sprake van
heftige financieel/economische turbulenties. Immers, dan zie je
enerzijds bestaande waarden verschrompelen en wat later nieuwe
aanzwellen. Je kunt dat een beetje vergelijken met een
aanstormende tsunami zoals ik die zelf van zeer nabij heb mogen
meemaken. Met een goede surfplank maak je gebruik van de
aanzwellende golf en land je veilig achter de watermassa. Zonder
plank ben je reddeloos verloren.
Middelen om te overleven
Eén van de middelen om te overleven is geld, niet
waar? Dat kun je verdienen, sparen, beleggen of naar believen
uitgeven. Maar wat nu als blijkt dat de waarde van het geld of
beter je koopkracht daalt bijvoorbeeld door kostenstijging en/of
nog erger door afname van je geldelijke inkomsten (incl.
pensioen). Er zijn meerdere signalen die daarop wijzen, ongeacht
de nog lage inflatie. Bovendien doen de centrale banken je
geloven dat alles middels hun geldinjecties weer goed komt. In
dat geval zouden we ons geen zorgen moeten maken en niet hoeven
denken aan de gevleugelde Britse uitspraak: ‘to be or not to be’.
Maar dit credo doet nu meer opgeld dan sinds vele decennia!
Uiteraard wil iedereen bij die eerste categorie
behoren. Dat is een klipp-und-klare motivatie. Daarop
anticiperen zou je bijna vanzelf bij de juiste ‘surfplank’
moeten brengen. Alleen moet je wel weten hoe je hiermee adequaat
om te gaan om straks veilig te kunnen landen. Echter, je dient
er wel voor waken dat er straks geen surfplanken meer te koop
zijn en dan wordt het alleen nog maar zwemmen!
Koopkracht
Om de trends te ontdekken, hoef je slechts om je
heen te kijken en op je koopkracht te blijven letten. Hierbij
dien je jezelf de volgende vragen te stellen:
werkloos wordt?
-
kan ik mijn hypotheek blijven bekostigen?
-
kan ik mijn niet dalende zorgpremies blijven betalen?
-
kan ik mijn kinderen straks nog wel laten studeren?
-
kan ik in mijn oude dag blijven voorzien?
-
heb ik voldoende reserves voor vervanging (op termijn) van
apparatuur thuis?
-
kan ik een reservefonds aanleggen voor calamiteiten of dat
in stand houden?
Dit zijn een aantal vragen waarvan velen van ons
zich de laatste tijd meer en meer bewust zijn geworden.
Trends
Voor een stabiele koopkracht heb je stabiele
marktprijzen en op z’n minst een stabiel inkomen nodig. Wil je
die behouden dan blijkt een vaste baan noch het inkomen opeens
niet meer zo zeker te zijn. Dat zelfde geldt voor spaargeld, je
pensioen alsmede voor de meeste andere beleggingsvormen. De
hamvraag is hoe je je koopkracht in stand kunt houden, ongeacht
wat er straks op je af komt. Je zult je dan moeten instellen op
ontwikkelingen die onafwendbaar lijken, zoals:
-
een stijgende energieprijs (volgens het IEA stijgt de vraag
met 40% in 20 jaar!)
-
een stijgende zorgprijs
-
een indalend zorgstelsel
-
een stijgende onderwijsprijs
-
een niet stijgend inkomen
-
samengevat een dalende koopkracht
Of de overheid dit wenst te vertalen in een
dalende koopkracht is in wezen irrelevant. Nogmaals, je
koopkracht wordt niet alleen naar kosten maar ook naar inkomen
gemeten. Dus als je financiële plaatje tendeert tot minder
spankracht, moet je anderzijds zorgen voor tegenwicht.
Tegenwicht creëer je door juist op trends in te spelen. De
centrale trend is stijgende prijzen bij dalende inkomens.
Let wel, dit is bijna het omgekeerde van de trend zoals wij die
sinds WO II hebben leren kennen, waarbij de koopkracht de
inflatie nagenoeg kon bijbenen. Vast staat dat de ongelovigen
gaan boeten en de trendvolgers zich vrij zullen spelen. Dat was
al zo in de bijbel alsmede in de jaren ’30 en dat zal nu niet
anders zijn. Het kenmerk van de kudde is niet alleen de bepaling
van het gedrag maar vooral de richting!
Hoogste tijd voor de ontkoppeling
Door de huidige waardepatronen en
referentiepunten zoals wij die vanaf de oorlog hebben
meegekregen, los te koppelen kun je beter anticiperen op
toekomstige ontwikkelingen zoals die zich thans zeer scherp
beginnen af te tekenen.
Zo zal er sprake zijn van de volgende ‘issues’:
-
een door schuld opgeblazen geldcircuit verliest het
vertrouwen met als resultaat een terugkeer naar een nieuwe
monetaire basis met een hoofdrol voor het edelmetaal
-
een door schuld ondergesneeuwde economie in de westerse
wereld
-
een door pure reserves gedreven groeieconomie in de oosterse
wereld
-
een groeiende wereldbevolking met steeds meer dorst naar
welvaart, water, energie en andere hulpbronnen
-
naarmate die vraag groeit, stijgen de prijzen die ‘zij’ wel
en ‘wij’ op termijn niet meer kunnen betalen
-
in steeds meer landen (w.o. Duitsland) gaan stemmen op om de
munt te devalueren, vertaald in hogere invoerprijzen en een
hogere edelmetaalprijs
-
hollende inflatie die de schuld doet verdampen en/of
rentestijging op termijn om de inflatie te stoppen maar in
dat geval economisch herstel in de weg staat.
-
toenemende schade als gevolg van niet meer te stuiten
klimatologische rampspoed.
Als gevolg van een en ander zullen monetaire en
geopolitieke spanningen te beginnen met economische
protectiemaatregelen toenemen, hetgeen het internationale
gistingsproces bevordert en versnelt. De ervaring leert dat
historische ontwikkelingen zich in het algemeen traag
voortbewegen totdat de druk op de ketel te groot wordt.
Voorbeelden uit de vorige eeuw: WO I, WO II, de val van de muur.
Niemand kan voorspellen wanneer een dergelijk culminatiepunt
zich opnieuw aandient, maar je kunt je er wel tegen wapenen door
vooral te anticiperen op wat men in Azië nodig heeft om vooruit
te komen en….. meest belangrijk: de middelen daartoe heeft,
inclusief een gigantisch kennis- en goedkoop arbeidspotentieel!
De derivatencrisis, waarvoor ik al heb
gewaarschuwd in mijn column van 28 november 2006 onder de titel
‘Olifant in de Pels’, liggen met een veel te hoge waardering nog
steeds als een steen op de maag van de banken. Dit vormde de
grondoorzaak van alle problemen als gevolg waarvan het
Amerikaanse overheidstekort in het fiscale jaar eindigend op 30
september naar liefst $1.420 miljard is opgelopen. De intussen
stijgende werkloosheid vraagt ook om meer stimulering. Het is
als oude kankercellen bestrijden met nieuwe. Doorgaan hiermee
verergert de kwaal. Het mag dan enig uitstel brengen maar je
gaat er niettemin wel aan ten onder!
Handreikingen
1. door afscheid te nemen van westers
waardepapier: obligaties, aandelen en belangen in
vastgoed voor zover je dat al niet hebt
gedaan
2. vanuit de Aziatische groeivraag investeren in
water, grondstoffen en (groene)
energie
3. door last but not least in edelmetaal
te beleggen, waarvan de waardestijging nog lang niet
ten einde is*), sterker: de vooruitzichten
zijn nog nooit zó gunstig geweest!
*) uit een recent onderzoek in de V.S. is
gebleken dat gemiddeld nog niet 1% van alle
burgers en nog geen 4% van alle ‘ingewijden’
in goud en/of zilver doet (zie ook mijn
column ‘De Meest Verguisde Valuta’ van 22
september j.l. en de column van 8 januari
2004), maar ja, ook niemand geloofde dat de
banken zouden kunnen springen en ziedaar!
Deze handreikingen zullen blijken je beste
levensverzekering te zijn! Dat moet je niet meer aan de
overheid, de bank, pensioenfonds of beleggingsfonds overlaten
maar zelf doen. Hoe langer je dit uitstelt, hoe duurder de
instap!
Robert
Broncel
copyright 11 november 2009 |
