Header

Columns 2011 Columns 2010 Columns 2009 Columns 2008 Columns 2007 2006 2005 2004

GÉÉN UITWEG VOOR DE DOLLAR
(13 januari 2009)
 

Centrale banken proberen verwoed met alle mogelijke machinaties en manipulaties (w.o. de geldpers en gold backwardation) het financiële systeem overeind te houden. Sterker, centrale bankiers doen datgene waarvoor ze nu juist niet zijn ingehuurd: de geldpers ongelimiteerd laten draaien. Dit zelfs in de wetenschap dat ook het Amerikaanse BNP een dergelijke kapitaalverpilling niet meer zal weten te trekken. Alleszins duidelijke signalen van een naderende financieel onheil.

Weggespeeld vertrouwen
Daarbij komt dat de getraumatiseerde commerciële banken zich gesteld zien voor een rigoreuze afsmelting van hun vermogens. Immers, die banken hebben hun leencapaciteit volstrekt overtrokken door niet met een factor 10 (wat al veel is!) maar 30, 50 of zelfs 70 uit te lenen. Dat betekent dat uw toevertrouwde dollar of euro maar liefst 30, 50 (ING) of zelfs 70 maal (RBS) werd uitgeleend. Als van deze ratio slechts 10% in default gaat, zit de betreffende bank al in de grootste problemen. Om niet onderuit te gaan, zal haar vermogen dienen te worden aangezuiverd om vervolgens te zien dat zich in dit deflatoire stadium steeds weer nieuwe gevallen van defaults voordoen. Daarom is het vertrouwen in het systeem totaal zoek en blijft zoek! Alleen kredietgaranties van de overheid zouden incidenteel uitkomst kunnen bieden.

Ongedekte tekorten
Het vullen van gaten dreigt een perpetuum mobilae te worden. Op deze manier zijn er intussen al vele duizenden miljarden down the drain gegaan. Voor Amerika in het bijzonder wordt de ellende nog aanzienlijk groter door de aanstormende vergrijzing van de baby boomers voor wie geen of nauwelijks pensioenvoorzieningen zijn getroffen. Dit geldt ook voor de in de planning liggende medische zorgvoorzieningen. Beide ongedekte posten worden op zich al begroot op een kleine 50.000 miljard dollar. Wie gaat dat straks allemaal betalen? Obama, die op het moment van zijn beslissing op te gaan voor het presidentschap, nog geen idee had wat hem te wachten stond?

Knuppel in het hoenderhok
Professor Willem Buiter van het vermaarde London Institute of Economics heeft in zijn nieuwjaarsrede de knuppel in het hoenderhok geworpen door zijn verwachting uit te spreken dat de dollar binnen twee tot vijf jaar zal zijn ingestort. Daarmee behoort de rol van de dollar als de wereld reservevaluta tot het verleden. Nu zou men kunnen denken, geen malheur dan neemt de euro die rol maar over. Maar zo simpel is dat niet zolang er binnen de structuur van de Europese Unie nog geen politieke en fiscale eenheid bestaat. Daarenboven bestaan er intussen grote monetaire spanningen tussen de noordelijke en de zuidelijke eurostaten. Andere mogelijkheden zijn er niet daar bijvoorbeeld de yen om maar te zwijgen van de yuan mondiaal een ondergeschikte rol speelt.

Waar Buiter spreekt van twee tot vijf jaar zou dit moment wel eens veel dichterbij kunnen liggen. De bepaling van dat moment hangt sterk af van het economisch ongrijpbare vertrouwen. Van diverse zijden wordt gewezen op het ongelimiteerde ongedekt (zonder reserves) geld bijdrukken via de geldpers.

Een basisgegeven in de economie luidt dat vraag en aanbod samen de prijs bepalen. Is de vraag groot en het aanbod klein dan stijgt de prijs als de functie hiervan en omgekeerd. Dus veel geld in de markt pompen doet de prijs dalen, hetgeen is terug te vinden in de lage rente. Omgekeerd is de vraag naar goud zeer groot, maar stijgt niet als gevolg van bovenaf opgelegde manipulaties op de COMEX alsmede op de LME. Zie eerdere columns.

Intussen is nu ook de bond bubble aan de orde, met veel verdergaande repercussies dan de val van de aandelenbeurzen. Men houdt op staatsobligaties te kopen in de wetenschap dat de rentebetaling alleen mogelijk is via het bijdrukken, omdat de staat met onbetaalbare en onbeheersbare tekorten wordt geconfronteerd. Naarmate de vraag naar kapitaal (overheid!) stijgt, moet de rente omhoog. Een desastreuze ontwikkeling binnen de huidige situatie. Wanneer het vertrouwen in papier weg smelt, snijdt dit als een witheet mes door een pakje zachte boter! Dan is ook het verdampingsproces verdampt. Ondanks de laagste yield ooit roept Pimco, het grootste obligatiefonds, dat obligaties nog nooit zo duur zijn geweest gezien de risico’s. In sommige kringen is de verwachting uitgesproken dat de VS nog vóór de zomer in staat van een bankroet komt te verkeren met hyperinflatie als gevolg (een Engelse bankier versprak zich onlangs en had het over hyperventilatie, niet ondenkbaar!).

Buiter zei letterlijk:
‘the Bush Administration has left the US materially weakened financially, economically, politically and morally! The US would have to generate major inflation to whittle away its debt and this dollar collapse means that the US has less leeway for major spending plans than politicians realise’!  Duidelijke taal!

Obama’s hoge hoed
Obama ziet zich intussen geplaatst voor een oeverloos meer van schulden dat niet meer te draineren valt. Toch heeft hij beloofd grootschalige infrastructuurprogramma’s te lanceren, de werklozen tegemoet te komen, huiseigenaren met probleemhypotheken te helpen en de ziektekostenverzekeringen sterk te verbeteren. Deze plannen zijn alle rijp voor de schroothoop, voordat ze goed en wel voor het voetlicht kunnen worden gebracht. De vraag is of hij zich realiseert dat hij dezelfde mensen heeft aangesteld die deze misère hebben veroorzaakt. Alleen nu moeten ze die corrigeren. Je zou kunnen spreken van ‘kwaad met kwaad vergelden’.

Er hangt intussen al voor meer dan 8.500 miljard dollar aan bailouts, handouts en garanties of in goed Nederlands schuldverplichtingen in de touwen. Voeg daarbij een staatschuld van 70% van het BNP ad ca. 9.000 miljard dollar, plus het vermoedelijk voor dit jaar uitkomende begrotingstekort ad 1.900 miljard dollar, plus het al jaren oplopende handelstekort dan hoef je geen econoom te zijn om te zien dat de VS de financiële hand ongekend zwaar aan het overspelen is (zie deficit chart van het befaamde Casey Research Instituut). Het Verenigd Koninkrijk doet hier trouwens niet voor onder getuige de val van het pond sterling (dat vroeger voor een ‘pondje’ zilver stond).

Schuldenjuk
Op een bevolking van ca. 300 miljoen zielen zit elke Amerikaan momenteel reeds opgezadeld met een schuld van meer dan 65.000 dollar, baby’s en oudjes meegerekend. Dus op het moment van je geboorte, heb je dit kaartje al om je nek hangen. Maar deze kindertjes dienen ook nog hun bijdrage te leveren aan het schier oneindige proces van voortwoekerende bailouts zoals dat gaande is binnen partijen als AIG, Citigroup, Fannie Mae en Freddie Mac. En hoe staat het met banken als JP Morgan en Bank of America, die ook een paar beste  schuldpartijen hebben moeten verzwelgen maar van de Fed niet stuk mogen gaan?

Onwillekeurig moest ik denken aan een treffende uitspraak van Thomas Jefferson:

‘The Central Bank is an institution of the
most deadly hostility against the principles and form of our Constitution and deprive the people of their property until their children wake up homeless on the Continent their fathers conquered’.

Ter illustratie zie overzicht how you will remember 2008) eveneens van Casey Research.

Tot slot hebben we het ook nog niet gehad over de foodstamps (voedselbonnen aan het snel aanzwellende leger werklozen) en evenmin over de sterk verminderde en nog te minderen belastinginkomsten door dalende bedrijfswinsten noch de eerder genoemde 50.000 miljard dollar aan geprojecteerde zorgverplichtingen. Kortom, het ‘sprookje’ van het land van de onbegrensde mogelijkheden is kort en bondig over en uit!

Dreigende apocalyps
Intussen bevinden we ons in unchartered territory van een dreigende apocalyps, waarin zelfs de meest gerespecteerde financiële adviseurs met hun scharen beleggers compleet het bos in verdwijnen. Het huidig geuite beursoptimisme is hiervan een goed voorbeeld. ‘Jongens, het wordt weer tijd om in te stappen, want een rampjaar als 2008 doet zich maar één keer in de 100 jaar voor. Bovendien is de ellende nu wel voldoende ingeprijsd!’

Thans is deflatie alles wat de trom doet slaan, maar voor hoe lang zullen bijvoorbeeld delfstoffen nog beneden de kostprijs boven de grond worden gebracht? Derhalve mag worden aangenomen dat 2008 nog slechts het voorportaal was van wat ons nog te wachten staat.

Chinese wijsheid
De Chinezen liggen ook in deze val, met dien verstande dat ze hem wel zagen aankomen maar niet afwenden. Hun dollarreserve van 1.300 à 1.400 miljard kan niet meer worden afgestoten maar wel worden benut voor zover er niet op is afgeschreven. Wel zijn ze bezig daarvan bijna de helft te reserveren voor een eigen grootschalig economisch stimuleringsprogramma.

Belangrijker echter is het instellen van een zgn. pilot program, waarbinnen zowel de interne als de Aziatische handel in de yuan kan worden gesettled. De financiële samenwerking binnen de Zuidoost-Aziatische Verdragsorganisatie zal daartoe worden verstevigd. Hiermee wordt het signaal afgegeven dat China ‘minder interesse’ heeft de snel toenemende Amerikaanse schuld nog langer te financieren en zeker niet in de mate die het heeft gedaan. Indien mocht blijken dat daardoor de rente omhoog moet, zal de Amerikaanse economie nog sneller ineenschrompelen. Daarbij komt dat er in China de komende tijd minder dollars binnen komen doordat:

 

* buitenlandse investeringen sinds afgelopen zomer met meer dan een derde zijn teruggevallen
* door de val van de Chinese beurs (met tweederde) er zeer veel buitenlands kapitaal is verdampt
* er sprake is van een grote kapitaaluitstroom (ook van Chinezen) naar Hong Kong
* de Chinese export sterk is afgenomen, waardoor het gemiddelde handelsoverschot van 50 miljard dollar per maand lineair dreigt terug te vallen.

Een paar zegslieden van de People’s Bank of China – China’s centrale bank – moesten uiteraard wel opmerken dat er nog voldoende middelen in kas zijn om Amerikaans schuldpapier te blijven kopen. Immers, naarmate de Amerikaanse dollar verder onder druk komt te staan, droogt ook de Chinese export naar het westen op. Dat is inmiddels terug te vinden in de groeicijfers!

Grote scheuren in kapitalistisch kaartenhuis
Nu is het niet de eerste keer dat het kapitalistische kaartenhuis grote scheuren vertoont en flink is geïmplodeerd. Daaruit kunnen we des te meer lering trekken. Zo niet, dan dreigt er op termijn sociale onrust, handelsoorlogen, protectionisme met chaos als laatste stadium.

Herhaling: goud, het enige alternatief!
Het enig denkbare alternatief is GOUD! Het edelmetaal kent immers geen schuld in tegenstelling tot schuldpapier. Schulden dienen een dekking als referentie te hebben. Er is toch ook geen bank die een hypotheek verstrekt zonder onderpand van een huis? Goud heeft meer dan 6000 jaar de rol van (internationaal) ruilmiddel vervuld. Waarom is die afgeschaft? Omdat de uitstaande schulden de referentiedekking begonnen te ontberen. Het vertrouwen in het papier nam zodanig af dat men goud verkoos boven ‘papier’. Voorbeelden: de Grote Depressie in de jaren ’30 en de gevolgen van de Vietnam oorlog. Zonder gouddekking verkregen centrale bankiers de ‘vrijheid van drukpers’. Dat impliceert: meer schuld maken dan het ‘huishoudboekje’ toestaat, dus staatsschuld opbouwen en doorschuiven naar volgende generaties.

Dat proces is pas goed in gang gezet na de ontkoppeling van de goud-dollar relatie in 1971 door voormalig president Nixon. Hierover is in deze column al genoegzaam geschreven. Bij deze ontkoppeling gold destijds een goudprijs van US$ 35 per  troy ounce (31.1 gram). Dat zelfde ‘onsje’ goud kost nu zeg even 825 dollar. Omgerekend is de koopkracht van de dollar met ca. 95% gedaald, dank zij de ongelimiteerde uitzet van schulden. Gerekend vanaf 2000 is de euro intussen in koopkracht gehalveerd. Immers, u kocht toen een kilootje voor € 10.000 euro. Thans kost dat € 20.000!
Dat bleek de beste belegging van deze eeuw te zijn!

Failliete centrale bankpolitiek
Vanaf de laagste standen van de goudprijs begin deze eeuw hebben centrale bankiers tonnen goud (bezit van de belastingbetaler) ‘verkwanseld’ om de indruk van een sterke munt op te wekken. Een stijgende goudprijs zou de huidige in de markt gebrachte excessieve liquiditeit kunnen verzwelgen en daardoor het bailout beleid kunnen doorkruisen. Een doorstijgende goudprijs zou een substantiële devaluatie van de dollar inluiden en tegelijk een revaluatie van alle hard assets (commodities) betekenen. De uitstaande schulden zouden evenredig verdampen, omdat ze in de gedevalueerde nominale waarde zullen worden terugbetaald. Tegelijk wordt het risico van de verdampte koopkracht bij de consument neergelegd. Centrale bankiers zullen echter dat deficit niet wensen toe te geven. Vanwege dat wanbeleid lopen ze kans voor de rechter te worden gesleept!

Hoogste tijd om goud te kopen
Met nadruk op fysiek goud in baar of munt (niet via een goudrekening bij de bank of via aandelen in een ETF) voor zover verkrijgbaar of in aandelen van goed bij kas zittende goudmijnen met veel goud in de grond zoals
Gold Corp (GG), Barrick Gold (ABX) en Agnico-Eagle (AEM).

Ongeacht het zwarte gat van deflatie of hyperinflatie zal goud blijken in de toekomst het enige ‘ruilmiddel’ met reëel koopkrachtbehoud te zijn. De goudprijs kent al een all time high in de rupie (India – de grootste goudconsument), roebel, yen en het Britse pond, de zwakkere munten buiten beschouwing gelaten. De euro zit er nog 20% vanaf. Dat hoogtepunt (in guldens en DM) viel in januari ’80. Hou ook rekening met de gedaalde aanvoer vanuit de goudmijnen. Op het huidige niveau ad $ 825 - $ 850 is goud nog alleszins koopwaardig!

Robert Broncel

 


copyright 13 januari 2009

 
 

 

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel