|
De ontwikkelingen en gebeurtenissen volgen elkaar
in een steeds rapper tempo op. Nog geen 4 weken na mijn column
‘China’s Delicate Dilemma’ heeft premier Jen Jiabao intussen de
toon gezet. Dat moest ook wel om drie redenen:
-
als gevolg van de fabelachtige schuldgroei in
de V.S. intussen resulterend in ruim $15 biljoen (met 12
nullen) waarvan meer dan een derde in het buitenland
uitstaat, in combinatie met de biljoenen garanties en de op
volle toeren draaiende geldpers wordt de koopkracht van de
dollar te veel ondermijnd en daardoor niet meer als houdbaar
ervaren
-
doordat China thans veel minder naar het
Westen exporteert dan de laatste jaren het geval was, kan
het land ook veel minder nieuw Amerikaans schuldpapier
opkopen
-
als gevolg daarvan zal de Fed naar alle
waarschijnlijkheid in toenemende mate overheidsschuld uit de
markt moeten nemen, hetgeen technisch het monetariseren van
de schuld betekent of anders: de witte vlag uithangen.
Hoe dieper de V.S. in het schuldmoeras verzinkt
en tegelijkertijd met nieuw ongedekt papier uit dit moeras hoopt
te ontsnappen, hoe sterker de intrinsieke waarde van de dollar
afkalft. Dit wordt duidelijk aan de hand van de Money Supply
(de geldhoeveelheid). Nu zult u zeggen dat deze cijfers vanaf
voorjaar 2006 niet meer bekend worden gemaakt. Dat is juist. De
Fed heeft dat nagelaten, omdat dit niet langer ‘relevant’ zou
zijn. Op zich natuurlijk al een bijzonder veeg teken, terwijl
niemand zich hierover heeft druk gemaakt! In ieder geval weten
we nog dat de Money Supply toen in de orde van grootte
van $10 biljoen lag.
De geldschepping
Zoals u intussen weet is de geldschepping voor
bijna twee eeuwen gedekt geweest door de aangelegde
goudvoorraden bij de centrale bank. Uitgaande van de officieel
opgegeven goudvoorraad van 8.180 ton = 261.7 miljoen ounces in
Fort Knox zou dat bij de piekprijs van $850 in januari 1980
ongeveer een equivalent van $1.8 biljoen hebben opgeleverd of
omgerekend voor elke ounce stond er een cash bedrag uit
van $6.878. Let wel, dit was bij een prijs van $850 per troy
ounce, dus zeg maar in de verhouding van ruim één op acht
(800%).
Uitgaande van de getaxeerde Money Supply
(M3) ad $10 biljoen in 2006 (geschat wordt dat deze thans
minstens het dubbele moet zijn!) stond er voor elke ounce goud
(gerekend naar $850) een bedrag uit van $38.211 er van uitgaande
dat die 8.180 ton nog in de kluizen zat. Bij een terugkoppeling
van het goud aan de geldcirculatie zal deze berekening als
uitgangspunt moeten dienen. Op basis van het cijfer van 2006 zou
de goudprijs dan met ca. 3.800% moeten worden bijgesteld! Deze
bijstelling is gebaseerd op een 100% terugkoppeling en dat zal
stellig niet gebeuren. Anderzijds houdt een gedeeltelijke
koppeling in principe nog altijd een zeker inflatierisico in.
Zou dat een min of meer gecontroleerde inflatie van 2% op
jaarbasis zijn dan zal daar niemand van wakker liggen. Doch de
verleidingen zijn groot, zo leert ons het verleden.
China heeft het wel gehad
Obama maakt zich terecht zeer grote zorgen. Hij
heeft voor het eerst een G-2 bijeengeroepen en de uitspraak
gedaan dat de relatie tussen China en de V.S. de ontwikkelingen
in de 21ste eeuw zal markeren. Daarmee heeft hij de
Chinezen als verreweg de grootste opkoper van het Amerikaanse
schuldpapier bepaald niet tegen gesproken. De Chinezen op hun
beurt zijn altijd goed geweest in het vinden van metaforische
uitdrukkingen en gezegden en hebben een nieuwe mee naar
Washington genomen: ‘flooding the market with money is like
burning your furniture to keep warm!’ Vertaald: de markt
overspoelen met ongedekt geld is als het opstoken van je eigen
meubilair om warm te blijven.
Het was premier Wen Jiabao himself, die
als schot voor de boeg via een interview met de Financial Times
vorige week liet weten dat: ‘Beijng will use its foreign
exchange reserves (de grootste in de wereld met meer dan
$2.1 biljoen) to support and accelerate overseas
expansion and acquisitions by Chinese companies’.
Hij liet erop volgen: ‘We should hasten
the implementation of our going
out strategy and combine the utilisation of foreign exchange
reserves with the going out of our enterprises’.
De Chinese draak kennende, zal hij niettemin met zoveel
dollars in de buidel in z’n eigen staart willen bijten en dus
proberen de dollar zo lang mogelijk ‘in z’n waarde te laten’.
Tijd is onder de huidige omstandigheden ook voor China een
schone zaak. Opmerkelijk dat zowel China als de V.S. om
tegengestelde redenen tijd kopen. Maar daarmee zijn de problemen
geenszins opgelost!
Accent op grondstoffen
Hoe dan ook, ongebruikelijk klare taal die er op
neer komt dat China minder afhankelijk wil worden van de dollar
en haar dollarreserves bij voorkeur (in plaats van Amerikaans
schuldpapier) wil inzetten bij de acquisitie van buitenlandse
bedrijven door Chinese bedrijven. Het accent zal hierbij liggen
op acquisities in de grondstoffensector. Immers, de groei dient
met name door de overheid middels de verder uit te bouwen
infrastructuur voortgezet te worden. Vooral nu de beurswaarde
van veel internationale (grondstoffen gerelateerde) bedrijven
nog lang niet op het oude niveau ligt, vormt dit voor China een
mooie gelegenheid om ‘op koopjesjacht te gaan’!
Aanleiding
De aanleiding van Wen’s uitlatingen zal
ongetwijfeld zijn geweest het bekend maken van nieuwe veilingen
van Amerikaans schatkistpapier ter grootte van bijna $250
miljard. Onbekend is of China hierin nog zal ‘participeren’ en
evenmin voor hoeveel. Hieruit kun je afleiden dat de V.S. zich
in feite straks alleen nog maar ‘uit hun schuld kunnen infleren’,
n.l. door het permanent open laten staan van de geldpers.
Immers, het zal bij deze veiling niet blijven. Er zullen er nog
diverse volgen om banken, verzekeringsmaatschappijen,
pensioenfondsen en ook de individuele staten te ondersteunen.
Dit creëert weliswaar een schijngevoel van verbetering: minder
krimp (zie eerste schatting van het tweede kwartaal met slechts
min 1%) en bijgevolg hogere beurskoersen. Tevens kan dit ook
voor andere landen het signaal zijn zich juist verder uit de
dollarsfeer terug te trekken. Dan ligt de weg wagenwijd open
voor een mondiale monetaire crisis. Zodra dit omslagpunt is
bereikt, is er geen weg meer terug!
Fort Knox, Fort Hocks of Fort
Shocks*
Voorts bestaan er grote twijfels over de concrete
goudvoorraad in de V.S., omdat er al in meer dan 50 jaar geen
‘audit’ meer heeft plaats gevonden. De Fed heeft als reden
bedacht dat de kosten van een dergelijk onderzoek (paar miljoen
dollar!) te hoog zouden zijn. Als je alle taxaties van de
uitgevoerde gold leases door de Fed in rekening neemt,
dan moet er minder dan de helft over zijn. Ook dit zet een
stempel op de monetaire sterkte van de green back. Gezien
de volstrekte onduidelijkheid rond de Amerikaanse goudvoorraad
wordt er intussen gesproken van Fort Knox dan wel Fort Hocks
(het goud ligt in het pandjeshuis) of Fort Shocks (het meeste
goud is pleite!).
Daar komt bij dat het zgn. Gold Cartel – JP
Morgan, Citigroup, HSBC – vrolijk doorgaat met het Gold
Suppression Scheme, waarbij op het moment van schrijven 19.5
miljoen ounces ‘short’ staan op de COMEX. Dat betekent het niet
hebben van $950 maal 19.500.000 = $1.850.000.000.000. Mocht de
beurs klappen dan dienen deze ounces of dit betreffende bedrag
geleverd te worden. Die zijn er noch van links noch van rechts,
maar omdat de geldpers toch open staat, ‘hoeft dat ook al weer
geen probleem te zijn’.
U herinnert zich nog de woorden van Paul
Samualson in mijn vorige column ‘Deflatie vs. Inflatie: ‘the
fate of a country is inseparable from its currency’. Je moet je
als Amerikaan in alle ernst afvragen of het ethisch nog wel
verantwoord is om belasting te blijven betalen nu de schuldketen
zo zwaar om de hals wordt gelegd. Kennelijk is dit nog niet tot
de perceptie
doorgedrongen. Zolang de overheid de zaken van de
zonnige zijde blijft voorstellen, blijven protesten uit en kan
Washington tijd blijven kopen maar ook niet meer dan dat!
‘Arme’ consument
Dat de staat bankroet is wisten we al maar dat
geldt natuurlijk ook voor de consument, die niet alleen de
staatsschuld (inclusief herfinanciering) een keer moet
terugbetalen maar ook de rente - óf via de belasting óf via
inflatie. Daarbij is de particuliere schuld thans opgelopen naar
$37.3 biljoen dollar of dik 350% van het BBP of anders gezegd:
de Amerikaanse consument heeft een totale schuld uitstaan van
meer dan 3½ keer het Bruto Binnenlands Produkt. M.a.w. de
terugbetalingsratio van de consument is nagenoeg even belabberd
als die van de staat zelf. Kortom, als de belasting c.q. de
inflatie omhoog gaat, wordt de consument de dupe met wellicht
slechts de ‘camping’ nog in het verschiet.
‘What economy? There is
nothing left!
Oud-onderminister van Financiën onder Ronald
Reagan, Paul Craig Roberts refereerde aan de huidige
fin/economisch toestand in zijn land in een artikel in
CounterPunch, één van de meest gelezen politieke nieuwsbrieven
onder de titel ‘What economy? There is nothing left!’
Deze nieuwsbrief komt ook onder de ogen van leden van het
Congres. Hij hekelde hierin o.m. het gekunstelde beleid van de
Fed in de afgelopen tien jaar dat het bankroet van de economie
heeft ingeleid met de ene bubble na de andere en
‘financial gangsters’ (banksters) heeft voortgebracht met
allerhande frauduleuze praktijken. De consument werd verleid de
overwaarde van z’n huis te spenderen, z’n credit cards op te
blazen en z’n besparingen in schuld om te zetten. Dit alles ten
faveure van het hoogste goed: de consumptie. Daarmee is de
financieringsruimte tot het absolute nulpunt gereduceerd. Dit
alles volgens de lezing van de heer Roberts.
Obama’s grootste zorg
Bernanke heeft verklaard dat inflatie in geen
velden of wegen te bespeuren valt gezien de oplopende
werkloosheid met meer dan 500.000 per maand en een terugval van
de industriële productie met meer dan 30%. Maar het
inflatierisico ligt wel op de loer als de dollar verder mocht
wegzakken. De import met olie voorop wordt hierdoor direct
geraakt. Hoewel hieraan in de pers weinig aandacht is
geschonken, heeft de CFTC (Commodity Futures Trading Commission)
een hearing georganiseerd inzake speculatie in
commodities ‘of finite supply’
Je zou denken dat het om goud en zilver met een
‘finite supply’ zou gaan. Neen, die ‘zitten al in de tas’, maar
olie blijkt kennelijk tot dusver nog onvoldoende binnen de
invloedssfeer van Washington te liggen! Zoals uit het verleden
blijkt, lopen de meeste grondstoffen min of meer ‘in de maat’
met de olieprijs, hetgeen voor Amerika bij een stijging onder de
huidige omstandigheden te veel van het goede zou zijn. Dus naast
het edelmetaal, de rente en de beurs dient ook olie ‘aan de
ketting’ te liggen. Lang leve de vrije marktvorming! Vreemd dat
beleggers aan al deze signalen voorbij gaan en hoop tot de
supreme beleggingsstrategie hebben verheven. De jaren ’30 met
eveneens bear market rallies liggen te ver achter ons
maar wie teruggrijpt op Kondratieff begrijpt het.
Ter meerdere gemoedsrust
Om de Chinezen positief te stemmen kwam minister
van Financiën Geithner op de G-2 met de verklaring dat er
volgend jaar weer sprake van enige groei zou zijn en een
‘sustainable deficit’ zou worden bereikt in het jaar 2013. Hij
zei er alleen niet bij hoe het een en ander zou kunnen worden
gerealiseerd. Dat zou voor de Chinezen dan toch nog vier jaar
stevig tanden knarsen worden. Ongetwijfeld laten ze het daarop
niet aankomen. Het leed is dus nog lang niet geleden, waarbij
Amerika’s rol als ‘King of Finance’ ongetwijfeld straks door
China zal worden overgenomen. Dat is dan niet de ‘change’ waarop
Obama doelde tijdens zijn
verkiezingscampagne.
Robert Broncel
copyright 31 juli 2009
*Goudvoorraad andere landen
Waar de autoriteiten aanvankelijk nog vasthielden
aan de goudvoorraad zoals in 1960 vastgesteld, hebben vele
landen volgens de World Gold Council hun voorraden sinds 1980 al
flink ‘afgebrand’. Zo blijkt bijvoorbeeld ons land op min 55% te
zitten, België op min 79%, Australië op min 68%, de U.K. op
‘slechts’ min 47% maar Canada op min 99,5% (daar zit nog genoeg
in de bodem!) en Noorwegen zelfs op min 100% (aangewend voor de
olie- en gas exploratie). De Europese bank met min 33% steekt
hier nog ‘gunstig’ bij af. Om die reden is het erg onaannemelijk
dat Amerika sinds die tijd geen ounce de deur uit heeft gedaan
en het daarom niet hoeft te laten controleren? Ze weten daar wel
beter!
|
