Wie 40 jaar geleden toen de dollar werd
losgekoppeld van het goud (15 augustus 1971) had voorspeld dat
het hieruit voortvloeiende doom scenario van de
inflatoire “Grote Depressie” nu onafwendbaar op ons afkomt, zou
waarschijnlijk in het gekkenhuis zijn beland. Intussen moeten we
vaststellen dat alle symptoombestrijding ten spijt het trekken
blijft aan een dood paard (voorbeeld Japan). Hoe langer de
sovereign defaults (staatsfaillissementen) vooruit
worden geschoven, hoe hoger de onbetaalbare rekening
‘The great meltdown’
In een artikel in de juli editie van het
Amerikaanse NewsMax Magazine werd openlijk gesproken van ‘the
Great Meltdown’. De meltdown wordt toegeschreven aan de angst om
de problemen daadwerkelijk aan te pakken. De voorbeelden liggen
voor het oprapen: de bailouts, de zwakke positie van de banken,
ophoging van het schuldplafond, het tomeloze budgettekort, het
op de 0-stand houden van de rente tot (minstens) 2013, de
futloze groei etc. Echter, de enige reden om de rente laag te
houden is dat een hogere rente niet met de huidige staatsschuld
is te verenigen. Uiteraard zou een noodzakelijk hogere rente de
zwakke economie nog verder onderuit halen om van meer rampspoed
in de vastgoedmarkt maar te zwijgen.
Wat dit laatste betreft werd in dit zelfde
artikel aangegeven dat de banken nieuwe foreclosures
(gedwongen huizenverkopen) afhouden uit vrees de vastgoedmarkt
met nog meer aanbod te overspoelen. Intussen gaat het om bijna 5
miljoen woningen waarop geen rente plus aflossing meer plaats
vindt, terwijl 28% van de woningen “onder water” staat
(hypotheek hoger dan de marktwaarde). Zolang de banken niet tot
gedwongen verkoop overgaan, vinden er ook geen afwaarderingen
plaats. Banken kunnen weinig anders omdat bij een reële
mark-to-market waardering hun (in)solventie aan de orde zou
komen. Doordat de banken inclusief Fannie Mae en Freddie Mac
onverkort aan het centrale bankinfuus liggen, is Uncle Sam
hiermee in feite de grootste vastgoedeigenaar ter wereld
geworden.
De banken lenen tegen een veelvoud van
hun eigen reserves geld bij de Fed tegen een rente van
nagenoeg 0%. Ook dit is een reden om de rente laag te houden,
hetgeen het economisch motief in wezen tot een drogreden
degradeert. In plaats van dit uitgeleende geld aan te wenden om
de zo noodzakelijke economische activiteit te stimuleren, wordt
dit “vrije” geld door de banken aangewend om daarvoor
overheidspapier te kopen tegen een iets hoger percentage. Dus
het verbeteren van de balanspositie van de banken blijkt een
zodanig hoge prioriteit te hebben dat op deze wijze de
staatsschuld door de banken wordt “geconsumeerd”, naar zal
blijken een gifpil van de bovenste plank.
Neerwaartse spiraal
Hiermee worden zogenaamd twee vliegen in één klap
gevangen n.l. de staat kan schuldbrieven blijven uitgeven,
terwijl daarmee tevens de banken zijn “gediend”. Op deze wijze
wordt kapitaal niet aangewend om te investeren maar slechts om
te manipuleren. Een spiraal die onder de huidige omstandigheden
moeilijk zal zijn te keren! Afgezien van “het gekrakeel” op
Capitol Hill is dit mede een reden tot het afwaarderen van de
Amerikaanse kredietstatus door S&P, terwijl Moody’s het bij een
negatieve outlook houdt.
Deze ziekmakende vertoning van zaken werd
omschreven als ‘a slick arrangement between the Fed and the
nation’s banks’ (een glibberig arrangement) intussen alom
bekend maar onverdroten door gaat. Waarom laten vooral de
Amerikanen dit in godsnaam toe, in de wetenschap dat ze hiermee
gigantisch in de luren worden gelegd? Waarschijnlijk werkt de
welvaart zo verslavend dat de schijnwelvaart die hiervan het
gevolg is op de koop toe wordt genomen.
Omgekeerde wereld
Analoog hieraan, indien de ophoging van het
Europese Stabiliteitsfonds tot €1.500 biljoen niet door de
parlementen van de eurolanden wordt goedgekeurd zal de euro
onder forse druk komen te staan. Het is te zot voor woorden dat
ook het lot van de euro thans afhangt van de bereidheid om een
soortgelijk schuldplafond op te hogen teneinde de schuldgroei te
kunnen blijven “faciliteren”. We leven in de omgekeerde wereld
en geloven desondanks in een goede afloop? Echter, alleen de
liquidatie van bad loans (slechte leningen), waarbij de
aandeel- en obligatiehouders worden geslachtofferd zal soelaas
bieden maar wel tot verarming leiden!
De centrale banken in Washington zowel als in
Frankfurt (al dan niet gesteund door het Stabilisatiefonds)
staan domweg voor het blok. De rente kan niet omhoog, omdat
anders het economisch kaartenhuis ineen zijgt en de banken
bovenop de schulden komen te drijven. Anderzijds zuig je bij
herstructurering van schuld c.q. bezuinigingen c.q.
belastingverhoging de koopkracht weg en dondert de economie ook
in elkaar. Deze draw is al meerdere malen in dit bestek
aan de orde geweest. Vandaar dat we ons in een uitzichtloze
positie bevinden waarin de zo gewenste ‘confidence
multiplier’ in een opgaande economie verder wegglijdt.
Plunge Protection Team
Ten tijde van de beursturbulenties in de
afgelopen weken bleek het Plunge Protection Team opnieuw uiterst
actief en effectief te zijn geweest. Op maandag 8 augustus zelfs
zes keer! Dit team werd na de Wall Street Crash (1987) onder
president Reagan opgericht. Koste wat het kost diende de beurs
te worden gerestabiliseerd om bij het grote publiek de angst
voor meer ellende weg te nemen en tevens om de indruk te wekken
dat de paniek nogal voorbarig was en het “allemaal wel een
beetje moest lijken mee te vallen”. Met die indruk is men tot
dusver redelijk weggekomen. Of dat zo blijft, valt te bezien
mede aan de hand van onderstaande Percent Buy Index (PBI)
waarnaar in vakkringen (ook door het PPT!) kritisch wordt
gekeken.
De PBI is een middellange indicator die vooral
let op de richting van de intrinsieke markt- sterkte c.q zwakte
dan wel de overbought/oversold situatie belicht. Aan de hand van
deze grafiek kan worden vastgesteld dat we technisch gesproken
in een soortgelijk “vacuüm” dreigen terecht komen als in 2002 (tech
wreck) en 2009 (credit crunch). Aan de hand van deze voorgaande
episoden mag je vaststellen dat we de bodem in zicht hebben maar
dat deze eerst nog dient te worden uitgediept en getest. De
vraag is in hoeverre de PPT dit toelaat en niet onwaarschijnlijk
al in een vroeger stadium “anticiperend” zal optreden.
|