Header

Columns 2015 2014 2013 2012 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004

Van TRIPLE-A naar TRIPLE-D
(16 augustus 2011)
 

Wie 40 jaar geleden toen de dollar werd losgekoppeld van het goud (15 augustus 1971) had voorspeld dat het hieruit voortvloeiende doom scenario van de inflatoire “Grote Depressie” nu onafwendbaar op ons afkomt, zou waarschijnlijk in het gekkenhuis zijn beland. Intussen moeten we vaststellen dat alle symptoombestrijding ten spijt het trekken blijft aan een dood paard (voorbeeld Japan). Hoe langer de sovereign defaults (staatsfaillissementen) vooruit worden geschoven, hoe hoger de onbetaalbare rekening

 

‘The great meltdown’

In een artikel in de juli editie van het Amerikaanse NewsMax Magazine werd openlijk gesproken van ‘the Great Meltdown’. De meltdown wordt toegeschreven aan de angst om de problemen daadwerkelijk aan te pakken. De voorbeelden liggen voor het oprapen: de bailouts, de zwakke positie van de banken, ophoging van het schuldplafond, het tomeloze budgettekort, het op de 0-stand houden van de rente tot (minstens) 2013, de futloze groei etc. Echter, de enige reden om de rente laag te houden is dat een hogere rente niet met de huidige staatsschuld is te verenigen. Uiteraard zou een noodzakelijk hogere rente de zwakke economie nog verder onderuit halen om van meer rampspoed in de vastgoedmarkt maar te zwijgen.

 

Wat dit laatste betreft werd in dit zelfde artikel aangegeven dat de banken nieuwe foreclosures (gedwongen huizenverkopen) afhouden uit vrees de vastgoedmarkt met nog meer aanbod te overspoelen. Intussen gaat het om bijna 5 miljoen woningen waarop geen rente plus aflossing meer plaats vindt, terwijl 28% van de woningen “onder water” staat (hypotheek hoger dan de marktwaarde). Zolang de banken niet tot gedwongen verkoop overgaan, vinden er ook geen afwaarderingen plaats. Banken kunnen weinig anders omdat bij een reële mark-to-market waardering hun (in)solventie aan de orde zou komen. Doordat de banken inclusief Fannie Mae en Freddie Mac onverkort aan het centrale bankinfuus liggen, is Uncle Sam hiermee in feite de grootste vastgoedeigenaar ter wereld geworden.

 

De banken lenen tegen een veelvoud van hun eigen reserves geld bij de Fed tegen een rente van nagenoeg 0%. Ook dit is een reden om de rente laag te houden, hetgeen het economisch motief in wezen tot een drogreden degradeert. In plaats van dit uitgeleende geld aan te wenden om de zo noodzakelijke economische activiteit te stimuleren, wordt dit “vrije” geld door de banken aangewend om daarvoor overheidspapier te kopen tegen een iets hoger percentage. Dus het verbeteren van de balanspositie van de banken blijkt een zodanig hoge prioriteit te hebben dat op deze wijze de staatsschuld door de banken wordt “geconsumeerd”, naar zal blijken een gifpil van de bovenste plank.

 

Neerwaartse spiraal

Hiermee worden zogenaamd twee vliegen in één klap gevangen n.l. de staat kan schuldbrieven blijven uitgeven, terwijl daarmee tevens de banken zijn “gediend”. Op deze wijze wordt kapitaal niet aangewend om te investeren maar slechts om te manipuleren. Een spiraal die onder de huidige omstandigheden moeilijk zal zijn te keren! Afgezien van “het gekrakeel” op Capitol Hill is dit mede een reden tot het afwaarderen van de Amerikaanse kredietstatus door S&P, terwijl Moody’s het bij een negatieve outlook houdt.

 

Deze ziekmakende vertoning van zaken werd omschreven als ‘a slick arrangement between the Fed and the nation’s banks’ (een glibberig arrangement) intussen alom bekend maar  onverdroten door gaat. Waarom laten vooral de Amerikanen dit in godsnaam toe, in de wetenschap dat ze hiermee gigantisch in de luren worden gelegd? Waarschijnlijk werkt de welvaart zo verslavend dat de schijnwelvaart die hiervan het gevolg is op de koop toe wordt genomen.

 

Omgekeerde wereld

Analoog hieraan, indien de ophoging van het Europese Stabiliteitsfonds tot €1.500 biljoen niet door de parlementen van de eurolanden wordt goedgekeurd zal de euro onder forse druk komen te staan. Het is te zot voor woorden dat ook het lot van de euro thans afhangt van de bereidheid om een soortgelijk schuldplafond op te hogen teneinde de schuldgroei te kunnen blijven “faciliteren”. We leven in de omgekeerde wereld en geloven desondanks in een goede afloop? Echter, alleen de liquidatie van bad loans (slechte leningen), waarbij de aandeel- en obligatiehouders worden geslachtofferd zal soelaas bieden maar wel tot verarming leiden!

 

De centrale banken in Washington zowel als in Frankfurt (al dan niet gesteund door het Stabilisatiefonds) staan domweg voor het blok. De rente kan niet omhoog, omdat anders het economisch kaartenhuis ineen zijgt en de banken bovenop de schulden komen te drijven. Anderzijds zuig je bij herstructurering van schuld c.q. bezuinigingen c.q. belastingverhoging  de koopkracht weg en dondert de economie ook in elkaar. Deze draw is al meerdere malen in dit bestek aan de orde geweest. Vandaar dat we ons in een uitzichtloze positie bevinden waarin de zo gewenste ‘confidence multiplier’ in een opgaande economie verder wegglijdt.  

 

Plunge Protection Team

Ten tijde van de beursturbulenties in de afgelopen weken bleek het Plunge Protection Team opnieuw uiterst actief en effectief te zijn geweest. Op maandag 8 augustus zelfs zes keer! Dit team werd na de Wall Street Crash (1987) onder president Reagan opgericht. Koste wat het kost diende de beurs te worden gerestabiliseerd om bij het grote publiek de angst voor meer ellende weg te nemen en tevens om de indruk te wekken dat de paniek nogal voorbarig was en het “allemaal wel een beetje moest lijken mee te vallen”. Met die indruk is men tot dusver redelijk weggekomen. Of dat zo blijft, valt te bezien mede aan de hand van onderstaande Percent Buy Index (PBI) waarnaar in vakkringen (ook door het PPT!) kritisch wordt gekeken.

 

De PBI is een middellange indicator die vooral let op de richting van de intrinsieke markt- sterkte c.q zwakte dan wel de overbought/oversold situatie belicht. Aan de hand van deze grafiek kan worden vastgesteld dat we technisch gesproken in een soortgelijk “vacuüm” dreigen terecht komen als in 2002 (tech wreck) en 2009 (credit crunch). Aan de hand van deze voorgaande episoden mag je vaststellen dat we de bodem in zicht hebben maar dat deze eerst nog dient te worden uitgediept en getest. De vraag is in hoeverre de PPT dit toelaat en niet onwaarschijnlijk al in een vroeger stadium “anticiperend” zal optreden.

 

 

Intussen gaf CEO Blankfein van Goldman Sachs aan met de herhaalde optredens van het PPT alweer z’n voordeel te hebben gedaan. Hij geldt als de machinist op deze trein en daarmee als één der invloedrijkste figuren in de V.S. Zolang de PPT de beurs min of meer “op stand” weet te houden hoeft de Fed niet direct een nieuw “oud paard” in de gedaante van QE3 van stal te halen. ‘Good old’ Greenspan moest op NBC’s ‘meet the press’ afgelopen zondag ook voor een‘stock market slide’ waarschuwen, vooruit dan maar.

 

De arbeidsmarkt

Een pijnpunt vormt ook de arbeidsmarkt. NewsMax meldde dat van het officieel geregistreerde werklozenleger ad 13,9 miljoen er nu 6,2 miljoen (bijna de helft) als ‘long term unemployed’ (binnen 6 maanden geen werk kunnen vinden) te boek staat. Niet meegerekend zijn de miljoenen 99-ers (na 99 weken geen uitkering meer!) die uit het zicht zijn geplaatst.

John Williams van ShadowStats schat derhalve het totaal aantal werklozen op meer dan 20% in plaats van de officiële 9,2% geregistreerd als werkloos werkzoekend. Dat betekent dat een leger van een slordige 20 tot 25 miljoen mensen buiten de boot is gevallen valt en bijgevolg aangewezen op voedselbonnen. Het betreft vooral veel jonge instromers.

 

“Positieve” ontwikkeling

Wie had gedacht dat de treasurymarkt na de afwaardering van Amerika’s kredietstatus naar AA zou instorten, zat er naast. Hier hoefde het PPT helemaal niet aan de bak, want vooralsnog zullen wereldwijd alle spelers moeten erkennen dat er ondanks deze afwaardering geen “veiliger” vehikel is, omdat je ook bij een double-A gewoon je geld weer terugkrijgt. Normaal gesproken zou afwaardering van een schuld voor een land een regelrechte ramp betekenen. Hiervan zijn er in Europa intussen genoeg voorbeelden en derhalve moesten “onze beleidsmakers” wel aan de bak. Maar de V.S. vormt de absolute uitzondering, simpel omdat er voor Amerikaanse Treasuries geen alternatief bestaat gezien de marktomvang en liquiditeit.

De V.S. heeft meer dan $14 biljoen (12 nullen) in schuld uitstaan. Dat is veel meer dan in welke andere valuta dan ook. Bovendien geldt de dollar (nog!) steeds als dé reservevaluta. Stel dat er een sell off  in Treasuries zou ontstaan, dan zou zulks een doodklap voor de dollar betekenen en dat is het laatste waarop buitenlandse houders van dollarpapier met name in Azië zitten te wachten. Zij blijven hun munt juist weer aan de dollar koppelen om van export verzekerd te zijn. Met een veel lagere dollar zouden ze zich driewerf in eigen vlees snijden. Vergeet niet dat 30% van de Amerikaanse schuld in buitenlandse handen is en vergeet evenmin dat ca. 67% van de wereldhandel in dollars wordt afgerekend. Dan kun je nooit over night uitstappen.

 

Ruim tweederde van de schuld huist in de V.S. met de Fed als belangrijkste “aandeelhouder”.  

De rest van dit “papier” is in handen van banken, verzekeringsmaatschappijen en (pensioen) fondsen. De afwaardering van deze schuld veroorzaakte geen aanpassingen van bovenaf. Dus

binnen deze periferie bestaat er geen reden om van Treasuries (mooi woord!) afscheid te nemen. Sterker, de yields in Amerikaans staatspapier zijn met uitzondering van aanvang 2009 nog nooit zo laag geweest. Ondanks een repeterend budgettekort oplopend naar $1.500 biljoen zijn Amerikaanse Treasuries meer gewild dan ooit! De afwaardering kan dan ook alleen maar gezien worden in het licht van een waarschuwing om de schuldpiramide af te bouwen. Deze piramide is alleen af te bouwen met budgettaire overschotten en niet met tekorten. Immers, elk tekort schuift richting staatsschuld waarop bovendien weer rente moet worden betaald. Dus tot dusver blijkt afwaardering een wassen neus te zijn.

 

Zelfs de hieruit voortvloeiende afwaardering van andere door de overheid gegarandeerde schulden c.q. instituten als Fannie Mae en Freddie Mac maar ook verzekeringsmaatschappijen banken en zelfs Berkshire Hathaway, lijkt niemand aan te gaan. Kortom, we leven in een fascinerende wereld!

 

Wie wil er nu tegen nagenoeg 2% per jaar (exclusief belasting en inflatie) z’n geld voor 10 jaar vastzetten? In elk geval kennelijk vele grote (buitenlandse) instituten, maar het zal je pensioenfonds maar wezen. Het grootste bond fund Pimco is er in ieder geval uitgestapt!

 

 

Timothy Geithner

Al eerder op 6 juli j.l. liet Timothy Geithner eveneens in CNBC’s Meet the Press weten, quote: ‘we don’t have the ability (because of the overhang in housing and the problems in the financial sector) to artificially engineer a strong recovery’ (we hebben niet de mogelijkheid om kunstmatig een sterk herstel te bewerkstelligen gegeven de problemen in de vastgoed- en de financiële sector). Opvallend zulks te vernemen uit de mond van iemand als minister van Financiën die met ‘da boyz’ alles uit de kast trekt om dat nu juist wel te doen slagen maar helaas zonder succes! Dat kan alleen zoals Rick Rule tijdens de GATA conferentie in Londen vorige week opmerkte: ‘when your outgo exceeds your income, your upkeep becomes your downfall’. Wel, mooier had ik het niet kunnen zeggen.

 

Harde realiteit

Binnen vier jaar dient volgens die zelfde US Treasury 61% van de huidig uitstaande schuld ad $14,3 biljoen (= $8,72 biljoen) te worden geherfinancierd. Dat kan alleen indien er voldoende marktpartijen zijn om jaarlijks ruim $2 biljoen in schuld te prolongeren of additioneel op te nemen (tegen welke rentevoet?) dan wel dat er vanuit “de blauwe lucht” wordt terugbetaald. Hierbij is geen rekening gehouden met het jaarlijks oplopend tekort, nu in orde van grootte van $1.500 miljard. Totaal komt dit bedrag thans dan jaarlijks uit op circa $3,5 biljoen.

 

Op goed moment moet het welhaast tot een révolte van de schuldeisers leiden. Disney World mag dan blijven voortbestaan maar dit sprookje is domweg “te mooi”. Sterker, Ron Paul verwacht dat het verschil tussen inkomsten en uitgaven zelfs nog verder zal toenemen. Bij meer “lankmoedigheid” zou de schuldstatus misschien wel bij triple-Z kunnen eindigen?

 

Waar voorheen werd gesproken van “het oog van een hurricane” dreigt nu “het oog van een vuurstorm” te ontstaan. Immers, meer dan ooit wordt er met vuur gespeeld.

 

Om toch rustig te kunnen slapen, dient men:

a)  niet door enige reukzin te worden gehinderd

b)  of met voldoende blusmiddelen te zijn uitgerust!

 

Robert Broncel

 

 

Copyright, 16 augustus 2011

 

 
 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel