|
|
|
|
|
2012 KA-BOOM?
(20 januari 2012)
|
|
Bijna 10 jaar geleden ging Argentinië onderuit.
Oorzaken: een munt die aan de dollar was gekoppeld en
onbetaalbare schulden zonder bijdrukmogelijkheid (QE). Dat
“voorrecht” is alleen voorbehouden aan zelfstandige centrale
banken als de Fed, ECB, BOJ en BOE. Bijdrukken is een
schijnoplossing maar leidt uiteindelijk tot hetzelfde lot dat
Argentinië destijds was beschoren:
·
de munt stortte in
·
regeringscrisis
·
inflatie steeg onrustbarend
·
de werkloosheid schoot omhoog
·
de misdaadcijfers hielden hiermee
gelijke tred
·
de nieuwe regering betaalde niet
langer op uitstaande schulden.
Dat was in een “achterafland” waarover niemand
zich destijds druk maakte. Nu ook primaire munten als de dollar,
de euro, het pond en min of meer ook de yen in het geding zijn,
wordt dat een geheel ander verhaal. Deze munten zijn aan niks
meer gekoppeld dan aan het vertrouwen dat de consument,
belegger, belastingbetaler en buitenlands crediteur er aan
hechten. Dat lijkt lange tijd mee te kunnen gaan (Japan).
Vertrouwen komt evenwel te voet en gaat te paard. Dat paard
dreigt nu echter op hol te slaan. Diverse symptomen wijzen
hierop, zoals:
Ø
Europa’s
banken hangen nog steeds op een gemiddelde leverage van
ca. 26%,
inhoudend dat een waardedaling van de
onderliggende assets van 4% al desastreus is
Ø
Europa’s
financiële instituten zitten gezamenlijk op een berg
schuldpapier ad 148% van het Europese BBP of ruim €12,5 biljoen
(12 nullen); 148% hiervan komt uit op ca. €18,5 biljoen
Ø
zie
beneden hoeveel schuld alleen al dit jaar door Frankrijk, Spanje
en Italië geherfinancierd moet worden.
daartegen is geen EFSF noch ESM tegenop gewassen;
herfinancieren van schuld is niets anders dan
oude schuld bij gebrek aan economische groei in een nieuw jasje
hijsen zonder af te lossen, voorzien van een nieuw rentekaartje
|
|
 |
|
Ø
om aan
de ongedekte verplichtingen in de sociale en medische sector te
kunnen voldoen zullen de EU naties gemiddeld over 400% van hun
BBP in de vorm van een rentedragende rekening moeten beschikken
Ø
het
Amerikaanse bankensysteem verkeert nog “in de luxe” van een
leverage van gemiddeld 13% inhoudende dat bij een waardedaling
van 8% de onderliggende vermogens zijn verspeeld; de Fed
daarentegen zit op een leverage van 53, de BOJ op 23, en de
Bundesbank zelfs op 32.
Opm. deze gegevens zijn afkomstig van het
gerenommeerde CATO instituut in Washington D.C.
* Volgens een overzicht van de U.S. Comptroller
of the Currency, soort Rekenkamer, hielden de Amerikaanse banken
in 2008 “een zooitje” derivaten aan ter grootte van
$176 miljard, thans uitgegroeid naar $244 miljard
of een stijging van bijna 40%. Alleen dit gegeven vormt zoals
Warren Buffett reeds omschreef al een arsenaal aan ‘weapons of
mass destruction’.
* De Amerikaanse overheid verkeert in een nog
groter gevaar als gevolg van de gigantisch oplopende
staatsschuld en ongedekte verplichtingen in de sociale- en,
medische zorg, intussen opgelopen naar meer dan $120 biljoen.
Hierin zijn niet opgenomen de “open wonden” van Fannie Mae en
Freddie Mac. De nationale schuldquote ligt intussen boven 100%
van het BBP en is nog steeds groeiende daar er nagenoeg niet
wordt afgelost maar geherfinancierd onder bijtelling van de
rente.
*Als gevolg van bezuinigingen, stagnerende
economie, dalende vastgoedmarkt (pijler van de economie) met 10
miljoen woningen aan de aanbodzijde en 11 miljoen “onder water”,
meer uitkeringen en lagere belastingopbrengsten moet er van elke
dollar die dagelijks wordt uitgegeven de helft worden bij
geleend. Inmiddels staat er ruim $4 biljoen schuld bij
buitenlandse crediteuren “geparkeerd”. Bedenkelijk nu centrale
banken buiten de EU zone en de dollarsfeer steeds meer middelen
omzetten in edelmetaal, terwijl sinds kort onderlinge
transacties zo veel mogelijk in de onderlinge valuta’s trachten
af te wikkelen. Daarmee neemt de vraag naar dollars in de eerste
plaats af. Als daarmee ook de vraag naar $- en € schuldpapier op
de tocht komt te staan en niet meer kan worden gefinancierd, is
het ‘ka-boom’
ofwel einde executie en vallen alle zekerheden weg.
|
|
 |
|
Kortom, Europa en de V.S. zijn beide de facto
belly up, met het vizier gericht op het einde van de euro,
einde van de centrale rol van de dollar als wereldreservevaluta,
einde aan de gratis dollardrukkerij, einde aan de gratis import
door de V.S. ofwel einde van het verziekte internationale
monetaire systeem zoals we dat sinds 15 augustus 1971 (depegging)
kennen.
Intrigerende vraag
De immer terugkerende vraag rest wanneer dan “het
faillissement” wordt uitgesproken. Gegeven de gezamenlijke actie
van de majeure centrale banken alsmede het IMF wordt geen middel
onbeproefd gelaten “om het systeem te redden”. Met het
vooruitzicht van de verkiezingen in de V.S. zullen naar mijn
inschatting tot eind van dit jaar nog complete bossen het moeten
ontgelden om de p a p i e r z w e n d e l gaande te houden.
Ron Paul schreef hierover onlangs: ‘if you and I did anything
similar, we would be called counterfeiters and sent away for a
lifetime in jail’ (als u en ik zulks zouden doen dan zouden
we tot valsemunters zijn bestempeld en voor de rest van ons
leven in het gevang belanden).
Het was geen toeval dat Republikeins
presidentskandidaat Newt Gingrich in zijn campagne repte van een
mogelijke terugkeer naar een alternatief van “hard geld” in de
vorm van een Gouden Standaard. Ook kandidaat Ron Paul opperde
deze mogelijkheid reeds.
|
|
 |
|
Voeg daarbij het gehele scala aan financiële
repressie, marktmanipulatie inclusief extreem lage rentes,
vervaging van indexcijfers en de strapatsen op de COMEX en
duidelijk wordt dat er nog maar weinig sprake is van vrije
marktontwikkelingen noch principes. Willen we hiervan af dan zal
er een nieuwe verankering met goud moeten plaats vinden. Die
$212 biljoen vertegenwoordigt een counterparty risk, dit in
tegenstelling tot goud. Gezien de geringe omvang van de CB
holdings ligt het voor de hand die $1,5 biljoen in privébezit op
een of andere wijze in handen te krijgen. Een minimum koppeling
beneden $25.000 per ounce lijkt welhaast ondenkbaar. Hoe
geringer de confiscatie hoe hoger een nieuwe koppeling zal
moeten uitvallen. De hoogte van de koppelingsstand staat
omgekeerd evenredig op de daaruit voortvloeiende verarming.
Vandaar het geringe enthousiasme voor een nieuwe koppeling,
wellicht totdat de wal het schip keert.
Downgradings
Financiële repressie neemt toe naarmate een
centrale regering de grip op de monetaire ontwikkelingen dreigt
te verliezen. Carmen Reinhart en Belen Sbrancia hebben in een
BIS (Bank of International Settlements) werkstuk hieraan o.m.
aandacht besteed. Een en ander wordt in de hand gewerkt door de
downgradings van de rating instituten, ofschoon daarover thans
nogal laconiek wordt gedaan. Downgradings geven immers een
verhoogd kapitaalrisico aan en brengen daarmee een hogere rente
in het verschiet. Hoewel, opmerkelijk genoeg de rente na de
jongste afwaarderingen (V.S., Frankrijk, Spanje, Italië) juist
omlaag ging. Voor de belangrijkste industrielanden blijkt “een
toontje” lager vreemd kennelijk geen kwaad te kunnen. Het is
niettemin een gotspe dat de rating instituten hun ratings niet
allang hebben bijgesteld naar de semi junk- of junkstatus, want
echt veel meer stelt het in Zuid-Europa, de V.S. en het Verenigd
Koninkrijk niet meer voor althans volgens het strikt
onafhankelijke Weiss Ratings.
Griekenland met een eindeloze schuldproductie zou
de trekker kunnen overhalen. Ruwe becijferingen maken duidelijk
dat het hier toepasselijk om “het vat der Danaïden” gaat. Wat je
er in pompt, loopt er weer net zo hard uit. De inkt van het
reddingspakket ad €110 miljard uit 2010 was nauwelijks droog of
er diende al weer een nieuw pakket van €130 miljard te worden
voorgeschoven. De risicohouders zijn niet alleen de banken,
verzekeraars maar ook pensioenfondsen en andere professionele
beleggingsinstituten.
De ECB loopt met €55 miljard Grieks papier het
grootste risico, ook al gaat het dan maar om een kwart van de
totaal opgekochte “rommel” ad €213 miljard. Daar overheen staat
er van de ECB een nieuwe kredietfaciliteit uit van maar liefst
€489 miljard (opvallend getal) als infuus naar een slordige 500
banken die anders te weinig reden van bestaan zouden hebben.
De ECB en het IMF gelden als primaire crediteuren
en delen bijgevolg niet in de afwaarderingen. Het beeld van de
euro is er intussen niet “fleuriger” op geworden, hoewel een
kleine opleving wel ‘in the cards’ ligt.
|
|
 |
|
Te geringe reële kennis
De BRIC landen hebben als geïnteresseerde partij
wel een voorzichtige stand by toegezegd in de hoop dat
dit “gemodder” nog even voorduurt totdat er voldoende
goudreserves in hun kluizen liggen opgeslagen. Voor de rest valt
van deze landen weinig te verwachten. Zoals u eerder in mijn
column heeft kunnen lezen valt er evenmin veel te verwachten van
de huidige generatie bank”magistraten” en politieke
beleidsmakers om de “vervuiling” aan te pakken. Omdat ze weinig
of onvoldoende reële kennis/begrip van en/of
verantwoordelijkheidsgevoel hebben voor de werkwijze van de
internationale kapitaalmarkten en op welke wijze reële
economische groei kan worden gecreëerd. Op mijn wenken bediend
ontving ik een artikel van SmartKnowledgeU, een minder bekend
maar gedegen onderzoeksbureau, dat aangaf dat de volgende
onderwerpen by all means onderdeel van universitaire
studie dienden te zijn:
-
historisch overzicht van de
werkwijze van centrale banken en hun motivaties
-
de werking van het monetaire
systeem, definitie van geld en hoe het wordt gecreëerd
-
een juiste definitie van inflatie
-
hoe overheidsindicatoren dienen te
worden geïnterpreteerd
-
hoe bankiers het financiële
gedachtegoed vorm hebben gegeven
-
begrip van de fractionele reserve
banking (extreme leverage)
-
begrip van de leer van de
Oostenrijkse School vs. het Keynesianisme
-
de historische monetaire
(koopkracht)waarde van goud en zilver
Gevolgen
Als gevolg van gebrek aan discipline doemen er
allerlei gevaren op in de trant van banknationalisaties,
overname van pensioenfondsen (zie Hongarije) alsmede het
voorkomen van vluchtpogingen door de staat uit angst voor
confiscatie van edelmetaal of ander bezit (zie Noodwetje uit
1978 – column “Waarschuwing” van juli 2011). Maar ook denke men
aan een toenemende politieke instabiliteit met mogelijke
oorlogsdreiging (Marc Faber).
‘Shit happens’
Onze huidige beleidsmakers gokken nog steeds op
de breed aanwezige zgn. normalcy bias of rational
ignorance gebaseerd op de ontwikkelingen in het verleden die
niet appelleren aan de hedendaagse misstanden. Ook al lijkt er
dan een crisis op komst wordt aangenomen dat die op een of
andere wijze wel zal worden verijdeld. Met recht ijdele hoop!
‘Shit happens’ waarmee gezegd is dat je het niet hebt zien
aankomen. Dat gold zeker voor kapitein Francesco Schettini van
de Costa Concordia (“wordt misschien voorgedragen om zijn even
hulpeloze landgenoot Draghi uit de brand te helpen”). Dat gold
eveneens voor de getuigen/slachtoffers van de hyperinflatie in
Duitsland in de 20-er jaren, de Grote Depressie in de jaren ’30,
de Holocaust, de Wall Street crash in 1987, de implosie van het
communisme, de Azië crisis eind jaren ’90, het Lehman débâcle in
2008 en de recente onlusten in het M.O. om maar enkele
voorbeelden te noemen.
“Dekking” zoeken
Never waist a good crisis.
Zolang de mythe van het huidige
systeem nog gaande wordt gehouden is er tijd om “dekking” te
zoeken. Dat kan niet beter dan in edelmetaal en andere
strategische activa als onmisbare grondstoffen, water, de
landbouwsector en (alternatieve) energie. Samengevat: onmisbare
elementen in alle tijden, in het bijzonder in en na een crisis
van het internationale monetaire systeem. Zie hiervoor mijn
Strategische ModelPortefeuille die tevens een goed inzicht biedt
in wat er op deze bepalende deelmarkten speelt en waarvan
regelmatig inzichtelijke rapporten verschijnen. Degenen die mijn
columns al geruime tijd volgen, weten dat mijn visie (helaas)
nooit bijgesteld hoefde te worden.
Robert Broncel
Copyright, 19 januari 2012
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
