|
‘Financial sanctions against Russia could lead to a banking
crisis in the West and even a military war’, zo begon Harold
James, professor in de wereldgeschiedenis en
internationale betrekkingen aan de Princeton University
in een recent artikel in de opinie pagina Project Syndicate.
Hij heeft naam
gemaakt met zijn studies ‘The Creation and Destruction of Value,
the Globalization Cycle’ en ‘Making
the European Monetary Union’.
In dit artikel stelt hij dat een financiële
oorlog het Westerse complexe financiële systeem uiteindelijk
veel meer schade kan berokkenen dan de nog betrekkelijk
geïsoleerde markt in Rusland. Je hoeft wat dat betreft maar te
kijken naar de gevolgen van Lehman’s ondergang in 2008. Voorts
refereerde hij aan Rusland’s grondstoffenreserves (grootste
olie- en gasproducent), Rusland’s nucleaire arsenaal alsmede de
kennis op het terrein van cyber war die het land tot een
vervaarlijk opponent maken.
Dit gevoegd bij het feit dat het Poetin
een doorn in het oog is dat de V.S. in de afgelopen jaren een
financiële “neutronenbom” heeft ontwikkeld waarmee bijna elke
natie in de wereld zonder een schot te lossen op de knieën is te
krijgen of anders gezegd:
‘The
United
States is centrally planning the entire global monetary
system’ of wel: stuurt aan op de hegemonie over het mondiale
bankensysteem.
In dat kader past het dan ook om onder de huidige
omstandigheden Russische banken en (staats)bedrijven de toegang
tot andere markten te ontzeggen. Instituten die samen ook nog
eens een bedrag van $714 miljard aan schuld op de balans hebben
staan. Dit staat los van de op de agenda staande sanctie om Poetin’s
eigen banktegoed (al dan niet rechtens verkregen) in Zwitserland
te bevriezen.
Onder Sectie 311 van de Patriot Act kan in
principe elke bank worden aangemerkt als een witwasbank die “zo
nodig” bovendien “terroristenactiviteiten” steunt en daarmee tot
“radioactief besmet” wordt verklaard. Voor een bank betekent dat
simpel einde oefening, ook al voert een dergelijke bank geen
activiteiten in de V.S. In dit opzicht heeft De V.S. geen enkele
steun van geen enkel land nodig. Met “besmette” banken wil geen
bank ter wereld nog zaken doen op straffe door de V.S. eveneens
tot “besmet” te worden verklaard. Naarmate de V.S steeds wilder
om zich begint te slaan hoe meer de neiging bij buitenlandse
banken en naties ontstaat om zich uit het dollar circuit terug
te trekken. Buiten diverse separate handels- en muntafspraken is
er volgens wel ingelichte kringen intussen ook een separaat
BRIC’s IMF in de maak.
Indien Russische banken op welke manier dan ook
in de verdomhoek worden geplaatst zal Poetin
wel in het geweer moeten komen door op zijn beurt Westerse
belangen aan te pakken. Volgens James kan dit zelfs leiden tot
een gevoelige tik op de Amerikaanse beurs. Hoewel Rusland nog
niet de macht van het Sovjet tijdperk terug heeft, brengt de
nieuw ontstane situatie met zich mee dat Poetin
achter de schermen druk bezig is het oude sovjetbed weer op te
schudden. De huidige sancties beginnen reeds hun uitwerking te
krijgen en dat heeft gevolgen voor de economische groeit en op
termijn ook voor de politieke stabiliteit.
Rusland mag dan niet zo sterk zijn als het was,
het is evenmin zo zwak als het lijkt. Een Russische ‘asset
freeze’ kan een desastreuze uitwerking hebben voor zowel de
Europese als de wereldmarkt. Zelfs chancellor George Osborne in
Engeland blijkt zich zorgen te maken over de continuïteit van de
financiële rol van de Londense City indien de V.S. tot verdere
financiële sancties zou willen overgaan. Maar dit geldt evenzeer
voor het bankwezen in Europa, met name in Duitsland, Frankrijk
en Oostenrijk gezien de uitstaande belangen in Rusland.
James maakt zich ook zorgen over een
“asymmetrisch’ antwoord door het Kremlin in de vorm van een
lastig te bewijzen ‘cyber shutdown’ van Amerikaanse
utiliteitsbedrijven (elektriciteit, telefoon, waterleiding,
energie) maar ook luchtverkeer en defensiesystemen. Hij is ervan
overtuigd dat de V.S. een dergelijke oorlog vooralsnog niet kan
winnen. Twee jaar geleden wees de Amerikaanse minister van
Defensie al op een cyber Pearl Harbour.
Verder teruggaande tot de oudheid weten we dat
sancties van alle tijden zijn en dikwijls de inleiding vormden
tot een militaire confrontatie. Zo trachtte Pericles in 432 VC
de stadstaat Megara de toegang tot de handelsmarkt van Athene te
ontzeggen, hetgeen de Pelopennesische Oorlog tot gevolg had en
Griekenland letterlijk open legde voor de Perzen.
Je kunt je afvragen wat de Westerse inmenging in
Oekraïne tot dusver heeft opgeleverd anders dan een confrontatie
met Moskou. In de wetenschap dat Oekraïne als bakermat van
Rusland nooit buiten Rusland’s goedkeuring kan toetreden tot de
EU noch tot de NATO – wat de inzet was – lijkt bezinning meer
dan wapengekletter veeleer op z’n plaats. “Onze” inmenging heeft
al geleid tot het opgeven van de Krim en schermutselingen in het
oostelijk deel van Oekraïne waar zich juist het industriële
complex bevindt. Voorts valt niet te ontkennen dat Poetin
een behendig schaker is die in z’n laatste tv interview naar
voren bracht dat de huidige problemen in Oekraïne alleen kunnen
worden opgelost via een politiek compromis, of anders: vrede in
Europa is zonder Rusland niet mogelijk. Plus dat de rekening
voor het economisch herstel van Oekraïne behendig werd
doorgeschoven naar het Westen!
Over dat laatste punt lees je maar weinig in de
Westerse pers? Een getal van $17 miljard is al gevallen en
ongetwijfeld zal het daarbij niet blijven. Opgeteld bij alle
uitstaande schulden in Europa en de V.S. is dat maar ‘peanuts’
maar het komt er wel bij en schept waarschijnlijk verdere
langdurige verplichtingen en wat gebeurt er bij het uitbreken
van een (burger) oorlog?
Bij het opleggen van de sancties en het inzetten
van zwaar militair materieel blijkt de publieke opinie
ueberhaupt een evident ondergeschikte rol te spelen, zowel in
Europa als in de V.S. Nu gaat de blik van de gemiddelde
Amerikaan doorgaans niet verder dan de landsgrenzen maar volgens
Princeton is er meer aan de hand wanneer in een studie wordt
gesteld dat‘the US is an oligarchy’ (regering van
enkele machtige zakenorganisaties). Dat is een niet mis te
verstane aantijging. Deze studie betrof een breed terrein van
beleidsbeslissingen die maar zeer ten dele waren terug te voeren
tot de publieke opinie. Belangrijkste daarvan gold de invoering
van TARP (Troubled Assets Relief Program) gericht op de banken
bailout in 2008 zonder dat men daarvan nog de consequenties
begreep. Zelfs nu nog is er sprake van veel te weinig begrip van
de immense “uitwoning” van het monetaire systeem dat wordt
aangeduid met normalcy bias dus zonder dat men in de
gaten heeft wat er de facto speelt. In Europa daarentegen
ontstaat er wel steeds meer verzet tegen “Brussel” waarop de
gemiddelde kiezer naar zijn gevoel evenmin zicht en invloed
heeft. Dat gevoel van onbehagen zal ongetwijfeld blijken tijdens
de aankomende Europese verkiezingen.
Voorts ging deze studie in concreto verder met‘a
small circle of economic elites representing business
interests have substantial impact on U.S. government policy,
while average citizens and mass-based interest groups have
little or no independent influence’ (een kleine kring van
economische elite met substantiële zakelijke belangen heeft een
grote invloed op het regeringsbeleid, terwijl de gemiddelde
burger daarvan ver af staat). Die zelfde elitegroep doneert ook
aan de presidentscampagnes waarmee de nieuwe president in z’n
beleid weer prooi wordt van die zelfde groepering.
Bedenk dat de resultaten van dit soort studies
evenzo de aandacht hebben in het Kremlin waar zo ongeveer van
dezelfde premissen wordt uitgegaan. Je kunt Poetin
in dat opzicht nog het voordeel van de twijfel gunnen sinds hij
zich na z’n recente tv spektakel veel beter door zijn onderdanen
gesteund weet ook al hebben ze daar evenmin wat te vertellen.
Om die reden kon Kremlin zegsman Dimitry Peskov
onlangs op Russia I tv (bron: het Franse AFP) openlijk verklaren
dat Rusland langs de gehele grens (inclusief Oekraïne) troepen
in stelling heeft gebracht en dat nieuwe sancties of NAVO
versterkingen langs Rusland’s grens ten ene male onacceptabel
zijn. Het wachten is nu kennelijk op wie het eerste schot lost,
kortom het aloude liedje.
Nogmaals: om bij schieten te blijven, wat
schieten we er de facto mee op anders dan door Poetin
rugdekking te laten zoeken bij de voormalige Sovjetrepublieken
(grondstoffen!) en uiteraard bij China en verstrikt te raken in
een opeenvolging van gebeurtenissen die niemand meer kan
controleren. In tegenstelling tot het aftasten van Rusland’s
zwakke plekken na de val van het Sovjetrijk (dat voor de Russen
als een vernedering aanvoelt) ware een tweede aanbod van een
Marshall Plan beter geweest (het eerste werd door Stalin
geweigerd) met alle handelsvoordelen over en weer.
Nu het juist de verkeerde kant dreigt uit te gaan
mogen we als burger zonder enige invloed by no means
toestaan dat een uitgelokte escalatie c.q. confrontatie met
Rusland ons op het hellende vlak van een nog grotere economische
achterstand zet dan we thans al na Lehman aan den lijve
ondervinden. Op de rand van een (burger)oorlog richt ik me
namens hoop ik velen met mij tot de belangrijkste beleidsmakers
met het dringende verzoek te stoppen nog langer
MET VUUR TE SPELEN.
Robert Broncel
Copyright, 24 april 2014
CC. José Manuel Barroso, Voorzitter Europese Unie
(Engelse versie)
CC. Anders Fogh Rasmussen, Secretaris Generaal
van de NAVO (Engelse versie)
CC. president Barrack Obama (Engelse
versie)
CC. premier Mark Rutte |
