De koppeling
moest destijds worden opgegeven vanwege het grote dollaraanbod
vanuit het buitenland als gevolg van de oorlog in Vietnam.
Middels de bestaande omwisselingsfaciliteit voortvloeiend uit de
afspraken van Bretton Woods in 1944 werden eind jaren ‘60
dusdanig veel dollars aangeboden (met name vanuit Frankrijk) dat
de voorraad goud heftig begon te slinken. De koppelingsprijs lag
toen nog op $35 per ounce. De loskoppeling werd in feite door
Frankrijk afgedwongen. Het hele kaartenhuis zeeg toen ineen met
zwevende valuta’s tot gevolg. Tot de loskoppeling kostte een
dollar fl.3,60. Pas na de introductie van de petrodollar in 1974
werd het vertrouwen in de dollar weer wat opgekrikt, na een
afspraak met toenmalig koning Ibn Saoed van Saoedie-Arabië. Dat
was een buitengewoon slimme zet geïnitieerd door Paul Volcker,
die daarvoor werd beloond om in 1980 Fed President te worden.
De
handelsspanningen
De Economist
schreef eind mei in een redactioneel artikel dat rising
tariffs are the worst of many threats to the world economy.
Immers, hierdoor dreigt prijsinflatie op onderdelen te ontstaan
met de waarschijnlijkheid dat sommige consumptiepatronen worden
aangepast. Het is in dit kader goed op te merken dat
prijsinflatie (stijgende prijzen) niet het zelfde is als
monetaire inflatie (stijgende geldhoeveelheid) als gevolg
waarvan de koopkracht ‘im grossen Ganzen’ daalt. Het betreft dan
het gehele economische spectrum van goederen en diensten. Dat
“QE zwaard van Damocles” hangt ons reeds boven het hoofd.
De thans door
president Trump geïnitieerde handelstarieven kennen een
vooralsnog onzekere afloop. Een en ander heeft duidelijk te
maken met het inlossen van een verkiezingsbelofte met de
tussentijdse verkiezingen in november a.s. in het vooruitzicht.
Volgens Bank of America zou een verder uitdijende handelsoorlog
kunnen leiden tot een beursval van ca. 40%.
Een ander
gevolg dat al eerder in deze column aan de orde kwam, is dat
Trump met zijn importheffingen de afbouw van de dollar als
reservevaluta in de hand werkt. Uit de felheid waarmee hij z’n
“handelspartners” tegemoet treedt, mag worden afgeleid dat zijn
adviseurs hem hiervoor (nog) niet hebben gewaarschuwd. Wat is de
situatie?
De dollar
geldt sinds Bretton Woods als de wereldreservevaluta. Dat houdt
in dat alle centrale banken ter wereld de dollar als
reservevaluta dienen aan te houden om “spullen” in het
buitenland te kunnen kopen - olie niet in de laatste plaats. De
meeste internationale handelstransacties worden in dollars
afgerekend. Hoe kom je als niet-Amerikaanse centrale bank aan
dollars? Simpel door er voor te zorgen dat jouw land meer aan de
V.S. verkoopt dan in de V.S. koopt, resulterend in een positieve
handelsbalans met meer dollars op de balance sheet. De
handelsbalans van de V.S. laat in dat geval al sinds de jaren
’70 een negatief beeld zien. Indien Trump dit beeld wil doen
omslaan in een neutrale dan wel positieve balans dan wordt het
voor de centrale banken buiten de V.S. veel lastiger om aan
dollars te komen. Nu valt dat gezien de grote reserves bij de
Chinese centrale bank of de ECB nog wel een tijdje uit te houden
maar landen zonder veel dollarreserves zullen dan toch naar een
ander alternatief dienen uit te zien. De petroyuan vormt hiervan
het voorportaal.
Wil de V.S.
een adequaat einde maken aan het handelstekort en aan de
de-industrialisering en voorts het herstel van de productiviteit
bevorderen dan zal het huidige internationale monetaire systeem
overboord moeten door terug te keren op Bretton Woods. Daarmee
komt een einde aan de handelstekorten. Met name China gevolgd
door Rusland is hierop het sterkst gefocust gezien de niet
aflatende opbouw van de goudreserves. Zodra de rol van de dollar
is uitgespeeld houdt ook de Amerikaanse wereldhegemonie
(monetair, economisch en militair) op die China en Rusland al
jaren een doorn in het oog is.
China zal de
handelsoorlog met de V.S. in termen van de export met ca. $500
miljard versus de import uit de V.S. met ca. $130 miljard op
jaarbasis niet kunnen winnen. Het land heeft evenwel een
belangrijke speelkaart in handen en dat is de $1,2 biljoen aan
Treasury bills. Met dit aanbod op de markt vliegt niet alleen de
rente omhoog maar kan de V.S. het vergeten om nieuwe schulden
aan te gaan. Je kan dus zeggen dat Trump met vuur speelt! Maar
alvorens hiertoe over te gaan zal een lagere yuan ook al leiden
tot een zekere compensatie voor de ingestelde heffingen. Die
trend is al ingezet met een daling van 3,3% in juni.
De
betrekkelijke rust op de beurzen brengt sommige analisten tot de
uitspraak dat zowel een hogere rente als de gevolgen van de
handelsperikelen reeds zijn ingeprijsd. Dat gold destijds ook
voor de instabiele factoren in 1929 toen de beurs er minstens zo
“rooskleurig” bij lag.
|