|
|
|
|
|
DE V.S.
SPEELT ‘VA BANQUE’
(15 februari 2018) |
|
In een recent
artikel van de hand van Lance Roberts van Real Investment
Report, een graag geziene gast op diverse financiële
nieuwskanalen in de V.S. als de Wall Street Journal, CNBC, New
York Times, Bloomberg etc. stond in de onderstaande kop van zijn
laatste artikel deze “vlammende” waarschuwing afgedrukt. Hij
is al lang niet meer de enige. Zo ook Bill White, OECD Chairman,
David Stockman, voormalig Budget Director onder president
Reagan, de Bank of America alsmede de Fed zelf die met de
“broodnodige” renteverhogingen hun hart beginnen vast te
houden. |
|
 |
|
Voor de lezers van deze column is dit allang geen
nieuws meer daar zoals bekend de Fed sinds de crisis van 2008
gevolgd door de ECB en de BoJ middels QE en ultra lage rentes
heeft getracht om zo min mogelijk druk op de schuldketel te
leggen. Dat daarmee het rentewapen uit handen werd gegeven en
spaarders/gepensioneerden op de knieën werden gezet, was van
later zorg met als resultaat de ‘debt trap’ of vrij vertaald:
de gebakken peren!
Nu is het niet voor het eerst dat de Fed aan de
wieg van een financiële crisis heeft gestaan. In feite is dit
instituut meestal de katalysator geweest zoals blijkt uit de
onderstaande chart die “slechts” teruggaat tot midden jaren ’70.
Ook nu weer, met de korte rente die naar die van de 10-jarige
Treasury kruipt. Zover is het nog net niet maar als die
‘spread’ de 3% overschrijdt, wordt dat als kritisch beschouwd,
waarschuwt Banque Société Générale nadrukkelijk.
Deze ontwikkeling kan geenszins los worden gezien
van Trumps belastingverlagingen alsmede de infrastructuur- en
defensieplannen totaal voor een slordige $2.300 miljard die
bovenop de huidige schuldenlast komt. Voor dit jaar verwacht het
ministerie van Financiën nog een slordige $1 biljoen te moeten
bijlenen, voor volgend jaar $1,1 biljoen en voor het jaar er op
nog eens $1,3 biljoen, waarmee het totaal aan staatsschuld dan
op bijna $25 biljoen komt. Als het daarbij blijft!? Hiermee
heeft de V.S. meer schuld gecreëerd dan alle landen van de
wereld bij elkaar. Als de rente stijgt heeft dat niet alleen
invloed op de schuldhoogte maar op alle sectoren van de
economie die daardoor zonder meer afglijdt, met repercussies in
de gehele wereld!
Hoe denkt de V.S. ueberhaupt de volgende
financiële crisis of recessie te lijf te kunnen gaan, door nog
meer geld bij te drukken? Dat gelooft toch geen hond meer!
Voorts mag het budgettekort nu met $1,2 biljoen
of 6% van het BBP stijgen. Binnen de euro-zone geldt een maximum
van 3% waaraan de zuidelijke landen zich evenmin houden.
|
|
 |
|
Een andere bedenkelijke ontwikkeling vormen de
stijgende kosten van levensonderhoud in de V.S. afgezet tegen
het beschikbare inkomen als gevolg waarvan ook de burgers zich
steeds meer in de schulden steken. Er is sprake van onvoldoende
binnenlandse koopkracht en als gevolg daarvan vinden er binnen
het bedrijfsleven slechts mondjesmaat kapitaalsinvesteringen
plaats. Dit vormt de belangrijkste de reden van de tamelijk
matige groeicijfers. Pas als de reële inkomens over een breed
front stijgen en de consumptieve groei stijgt ook, kan er van
een reële verbetering worden gesproken.
Echter, nu de lonen hier en daar weer een
enigszins stijgende tendens vertonen en er rekening wordt
gehouden met inflatiedruk op termijn inclusief een mogelijke
loon/prijsspiraal kan de angst onder deze omstandigheden “zo
maar” op de beurs toeslaan. Beurzen anticiperen en reageren nu
eenmaal op toekomstige ontwikkelingen c.q. verwachtingen. |
|
 |
|
Met de enorme
verruimingen van de geldhoeveelheid in de afgelopen 10 jaar zijn
alle asset classes “stevig” opgeklopt. Nog net te vroeg
om te spreken van een definitieve draai van de
marktontwikkelingen maar de recente koersval mag wel als een
duidelijk schot voor de beursboeg worden gelezen. Hoe traag de
rente straks ook wordt verhoogd, laat dat de groei van de
schuldenberg als gevolg van de bijtelling van de rente onverlet.
Een andere vraag is wat het nieuwe grotendeels door president
Trump aangestelde Fed bestuur gaat doen als het samenspel van
marktfactoren begint te wringen. Ongetwijfeld zullen “de
hulptroepen” in de vorm van het Plunge Protection Team
additionele liquiditeiten in stelling brengen en even
ongetwijfeld zal dit de steun van Trump genieten die de beurs
als “zíjn speeltje” beschouwt. Maar dit heeft toch niets meer te
maken met een normale gezonde beursontwikkeling die voorts wordt
overschaduwd door grootschalige ‘insider trading’, zo meldde de
Economist op 10 februari. |
|
 |
|
Hoe dan ook, zolang de economische groei (al
sinds 2008) onvoldoende met de schuldgroei meegroeit, is er geen
deugdelijke basis voor een verder stijgende beurs die intussen
in sommige kringen reeds als een “kunstbeurs” wordt afgedaan,
riekend naar staatskapitalisme.
Hoe “link” de huidige beurssituatie is, bleek
vooral uit het heftige verloop op 5 februari toen de Dow binnen
een half uur een slordige 1.500 punten liet liggen. Een daling
van dat kaliber had zich nog niet eerder voorgedaan ‘getriggerd’
door instrumenten als algoritmes, ETF’s, trackers etc. alsmede
de margin calls (totaal was er voor een slordige $650 miljard op
aandelen geleend) die als eerste onder de liquiditeitshamer
kwamen te liggen en de beweging hebben versterkt. Er zal nu
vooral worden gelet op het rentebeeld en dan met name op dat van
de 10-jarige Treasury. Voorts is het wachten op de woorden van
de nieuwe Fed president Jerome Powell die met de erfenis van z’n
voorgangers opgescheept zit.
Powell zal evenwel weinig anders kunnen doen dan
wat Yellen deed: weinig daden en meer woorden. In feite kun je
stellen dat de Fed een volstrekt “overbodig” en bijna obsceen
orgaan is. Yellen was in elk geval blij dat ze slechts één
termijn heeft hoeven uit te dienen, zodat zij zich nu te buiten
kan gaan “met datgene wat ze altijd al had willen doen”. |
|
 |
|
De Fed was sinds de tapering toch
voornemens om het balanstotaal van een slordige $4.500 miljard
af te bouwen maar met veel meer dan $10 miljard vorig jaar is
het (nog) niet gekomen, puur uit angst dat de zaak uit de klauw
zou lopen. Immers, veel obli aanbod leidt tot dalende koersen
maar tegelijk tot een stijgende rente.
De Amerikaanse centrale overheid is intussen met
een schuld van bijna $21 biljoen (12 nullen) “uitgerust”
exclusief een rentelast van bijna $600 miljard of ca. 15% van
het fiscale inkomen. Voorts staat er een ongedekte schuld van
$2,15 biljoen uit op het terrein van de sociale zekerheid (of
wat hiervoor nog moet doorgaan) alsmede een reservering met
grote prioriteit op het terrein van de defensie inspanningen ad
$720 miljard. Dit nog afgezien van departementen als Homeland
Security, buitenlandse hulp, het nationale parkenonderhoud
alsmede het Disability Insurance Fund, de Pension Benefit
Guarantee Corporation etc. die alle diep in het rood staan.
Dus elk procent renteverhoging slaat er gelijk in! Naar
schatting van het ministerie van Financiën over het fiscale jaar
2016 zouden de totale langere termijn schuldverplichtingen
uitkomen op bijna $47 biljoen. Daar zal het afgelopen jaar wel
weer “iets” bijgekomen zijn, ergo een volstrekt onhoudbare
ontwikkeling.
|
|
 |
|
De Fed weet
beter dan wie ook dat deze immense schuldgroei allang de
houdbaarheidsdatum heeft gepasseerd. “Het walletje bij het
schuurtje houden” (b)lijkt nog steeds de enige optie. Tegen de
achtergrond van de liquiditeitsgroei en de overwaarderingen op
de beurs sprak de Bank of America met een schuin oog naar
voormalig Fed president Alan Greenspan van irrational
euphoria. Neem daarbij de schuldgroei, de ultralage rente,
de summiere besparingen en de matige economische groei, kortom
een cocktail zoals nooit eerder werd bereid! De vraag is wanneer
we die zullen “consumeren”.
|
|
 |
|
Tegen deze
achtergronden valt de beweging van de dollar nog alleszins mee
en de stijging van de goudprijs “nogal” tegen maar manipulatie
vermag vooralsnog veel. |
|
 |
|
Interessant
wordt ook wat de goudprijs in de komende tijd gaat doen. In de
markt wordt beweerd dat de prijs van $1.400 (per ounce) de weg
omhoog markeert. We zullen het zien! |
|
 |
|
Het beste vallen de spanningen op de financiële
markten te vergelijken met de diepliggende tektonische
spanningen zoals die zich in Azië in 2004 ontlaadden en tot een
heftige tsunami leiden die z’n weerga nauwelijks heeft gehad.
De vraag is of deze spanningen zich op een
natuurlijke wijze zullen ontladen dan wel dat er een
afleidingsmanoeuvre in de vorm van oorlog wordt ingezet. Met
deze laatste “optie”blijkt rekening te moeten worden gehouden
nadat Newsweek op 2 februari j.l. een artikel uitbracht waarin
stond:
White House Pressures Pentagon for North
Korea Attack Plan, Report Says,
by John Haltiwanger that bears reading.
‘The White House is
butting heads with the Pentagon on North Korea as senior
military officials appear apprehensive about presenting
President Donald Trump with military options against the rogue
state’. Dit werd o.m. bevestigd in het
volgende bericht op 9 februari j.l.:
.Dana W. White, press
secretary for the Pentagon, told The New York Times:
‘the defense secretary regularly provides the president with a
deep arsenal of military options and claimed that the reports of
reluctance in that regard were false’.
In geval van een confrontatie
met Noord-Korea zullen China en Rusland (‘the bogeymen’) zich
niet afzijdig kunnen houden. Beangstigend is bovendien dat
Rusland er nu van wordt beschuldigd de wereldmacht te willen
overnemen (hoewel niet bevestigd door het Pentagon – heb
getracht dienaangaande contact te krijgen maar tot dusver zonder
resultaat). Dit soort uitingen zou Europese politici toch op z’n
minst moeten aanzetten het Witte Huis tot andere gedachten te
brengen in plaats van de escalatie te laten zoeken! Natuurlijk
zou een militair ingrijpen een serieuze grond kunnen zijn om de
aandacht af te leiden van de spanningen op financieel/monetair
terrein. Dit was ook de optie die president Roosevelt in
december 1941 verkoos, zij het meer vanuit economische motieven.
Laten we hopen dat het ditmaal bij militair “geneuzel” blijft!
NB. deze column wordt ook
verzonden aan DNB president Klaas Knot en aan premier Mark
Rutte.
Robert Broncel
Copyright, 15 februari 2018 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
