|
|
|
|
|
ANDERE TIJDEN(XIX)
(15 juli 2019) |
|
Naar het
schijnt stevenen we naast een mogelijk verder uitdijende
handelsoorlog nu ook af op een valutaoorlog met de V.S. Althans
volgens Albert Edwards, co-hoofd monetaire strategie bij de
Franse bank Société Générale die kortelings werd genoemd als
opvolger van Mark Carney in de rol van governor van de Bank of
England. Hij gaf zijn visie op één van Trump’s recente tweets,
waarin ‘T’ liet weten dat ‘his tolerance for the strong
dollar has just about run out’.
Daarmee doelde
hij in feite op de relatieve zwakte van de belangrijkste
valuta’a als de euro, yen en yuan. Afgezien van de 40%
afwaardering van de dollar in 1933 (nadat de goudkoppeling werd
losgelaten) hebben zich in het verleden meerdere van dit soort
situaties voorgedaan. Na de herkoppeling in 1944 (Bretton Woods)
op een niveau van $35 werd het goud in 1971 opnieuw afgekoppeld
en deprecieerde de dollar opnieuw met een koopkracht-pariteit
afdalend naar nagenoeg “nul”. Tijdens het minder geslaagde Plaza
Akkoord in 1985 gevolgd door het Louvre Akkoord in 1987 moest de
dollar nog verder naar beneden, waarna zich in de V.S. betere
economische tijden aandienden. Een lagere valuta vertaalt zich
bijna altijd in een hogere beurs, Trump’s belangrijkste
graadmeter. Een hogere beurs staat bijna garant voor een tweede
ambtsperiode. Een dergelijke zinspeling hierop maakte Bank of
America een paar weken geleden ook al. .
Edwards wees
er in zijn artikel op dat Trump’s vizier aanvankelijk op China
stond gericht met een handelsoverschot van $100 miljard maar
veel logischer zou zijn geweest dit vizier direct op Europa te
richten met een handelsoverschot van ca. $600 miljard (ruim 4%
van het BBP). Dit afgezet tegen het handelstekort van de V.S. ad
$625 miljard in 2018 zou Trump dan nog meer in actiemode moeten
brengen, zo stelde Edwards. |
|
 |
|
Dit euvel
speelt al sinds medio 2014 en daarmee heeft hij beslist een
punt, zo merkte Edwards op.
Met olie op
dit vuur heeft ECB president Draghi niettemin onlangs
voorzichtig laten doorschemeren weer op ‘easing’ uit te zijn als
de aldoor zo gewenste inflatiedoelstelling van 2% niet wordt
bereikt. Daar komt bij dat ook de economische groei begint te
haperen. Dus ja, wat moet je dan anders nog dan opnieuw de rente
verlagen en obligatiepapier opkopen, dus meer geld in het
circuit pompen met de consequentie de ruilvoet van de euro
verder te verlagen. Bijna vermakelijk was dat Draghi op Trump’s
tweet reageerde: ‘we don’t target the exchange rate’.
“Dank je de dollar!”
De dollar is
niet alleen overgewaardeerd tegenover de euro maar tegen een
mandje van valuta’s, waarin de yen nog sterker opvalt. Alleen
het Japanse handelsoverschot van $10 miljard is veel geringer. |
|
 |
|
Het is vooral
Duitsland met Nederland in het kielzog dat verantwoordelijk is
voor het grote Europese handelsoverschot. Dat handelsoverschot
gaat in feite al veel verder terug tot diep in de vorige eeuw en
resulteerde in een sterke D-mark en een sterke aan de D-mark
gekoppelde gulden. Het spiegelbeeld hiervan zag je destijds ook
al in de zuidelijke landen met tekorten op de handelsbalans,
dikwijls resulterend in een hogere inflatie en daarop volgende
devaluaties van de munt. Om deze reden waren de Duitsers (onder
Helmut Kohl) maar schoorvoetend bereid om in het euro avontuur
te stappen maar hij ging overstag vanwege geo-politieke
overwegingen met het oog op een blijvende rust op het Europese
front.
Dat
overschotverschijnsel speelde de periferie parten tegenover een
‘obliging’ Duitsland dat het besparingssurplus in handen van de
consumenten in de periferi speelde. Edwards: ‘the periphery
acted as a sponge, soaking up German excess saving – and the
overall eurozone, by and large, remained broadly in external
balance with the rest of the world’. Met andere woorden:
Duitsland’s surplus deed zich in hoge mate gelden binnen de
eurozone.
Dit “plaatje”
is intussen gewijzigd. Dankzij de bezuinigingen teruggaande tot
2008/9 is de eurozone periferie spons intussen totaal
“uitgewrongen”, als gevolg waarvan de rest van de wereld voor
het blok staat om de Duitse annex Nederlandse
besparingsoverschotten op te nemen. Anders gezegd dreigt de rest
van de wereld “te verzuipen” in de surplus besparingen van de
eurozone, zoals zichtbaar is in onderstaande chart. |
|
 |
|
Teneinde de
externe eurozone balans een beter aanzien te geven, ziet Edwards
een vriendelijker fiscaal beleid en juist een wat steviger
monetair beleid als oplossing. Dus met de vinger naar Draghi
om het beleid juist niet te versoepelen! Hij merkte daarbij
op dat zolang de fiscale “havikken” het voor het zeggen hebben,
er weinig aan deze situatie zal veranderen. Dit “havik” beleid
gaat in wezen terug tot het post trauma Deutschmark syndroom na
WO I (heftige hyperinflatie) dat zichtbaar is gebleven in het
strakke monetaire beleid sinds WO II.
Maar wat heeft
dat van doen met een internationale valutaoorlog? Wel simpel
omdat thans gegeven het huidige mondiale monetaire ‘Umfeld’ het
risico bestaat dat elke verdere depreciatie van de euro, yen
en/of yuan met alle muntsoorten in het kielzog een verder gevaar
voor de dollar inhoudt. Trump zal dit vóór willen zijn.
Voorts stelt
Edwards het hypothetische maar niettemin waarschijnlijke
vooruitzicht van een regelrechte recessie (deflatie) vóór het
einde van 2020 die bij vele commentatoren ‘in the cards’ ligt,
vooral nu er tot dusver geen beweging is te krijgen in de
inflatie. Deze ontwikkelingen zijn samengebracht in onderstaande
charts. De core inflatie (exclusief energie en voeding) geldt
hierbij als leidende maatstaf. PCE staat voor Personal
Consumption Expenditures. |
|
 |
|
Als gevolg van
de sterke dollar importeert de V.S. in wezen deflatie.
Edwards meent dan ook dat een recessie en een ‘outright’
deflatie in de V.S. veel dichterbij zijn dan velen voor mogelijk
houden. Om die reden zou de V.S. gedwongen zijn om
“eendrachtig” met de eurozone en Japan een eventuele deflatie
agressief te lijf te gaan. Deze “eendrachtigheid” lijkt
vooralsnog niet voor de hand te liggen en maakt een verdere
handelsoorlog onvermijdelijk
Als de Fed
Trump’s handschoen niet oppakt, is de kans denkbaar dat Trump
buiten de Fed om (die “geijkt” aan de wieg stond van alle
economische cycli) rechtstreeks zal interveniëren om de dollar
unilateraal te depreciëren. Edwards is verbaasd dat de V.S. dit
beleid niet eerder heeft ingezet met de woorden: ‘any
additional ECB easing will surely be the straw that will
break the camel’s back’. Dit zou dan tot gevolg hebben dat
ook de V.S. om het hardst de rente negatief zou gaan bijstellen,
hoewel dat op zich een doodlopend pad is. Er zal immers niet
veel veranderen in de onderlinge valutaverhoudingen. Bovendien,
waartoe leidt een verder neerwaartse rentespiraal?
Als deze ‘race
to the bottom’ eenmaal is ingezet, zal de monetaire barometer
(goud) hierop uiteraard sterk reageren. Is de huidige
goudprijsontwikkeling hiervan een voorbode?
|
|
 |
|
Bij
bovengeschetst scenario ligt de weg open voor een forse stijging
van goud en zilver of beter gezegd: voor een forse intrinsieke
valutadaling. Een ‘reset’ in de vorm van (crypto?)goud komt dan
steeds meer in zicht, met als neveneffect dat daarmee de
uitstaande schuld uiteraard sterk geïnflateerd (draaglijk)
wordt, zoals dat ook eerder gebeurde.
Voor landen
met veel schuld die over voldoende goud beschikken, is dit een
te bewandelen traject. Voor goudarme landen wordt dat een groot
probleem zoals ook voor goudarme lieden. Voor de V.S. komt
daarbij dat de dollar de reservefunctie kwijt raakt én als
‘volte face’ de wereldsuprematie verliest. Precies de wens van
Trump’s grootste tegenspeler, China. Handelsvooruitgang met
China wellicht “ho maar”. Over “andere tijden” gesproken!
Robert Broncel
Copyright,
15 juli 2019
PS. deze
column wordt ook aan DNB bankpresident Klaas Knot verzonden.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
