Homepage | De Markt
| Portefeuille |
Quotes| Archives | Aanmelden |
Contact
|
|
|
|
|
COLUMN SPECIAL
(3 november 2021) |
Na de explosieve en de voortdurend bijna
wanhopige verruiming van de geldmarkt sinds de crisis van 2008/9
met daaropvolgend de ongeëvenaard sterk groeiende
overheidstekorten, covid lockdowns en de als gevolg daarvan
optredende verstoringen van productielijnen en
distributie-kanalen zomede de toenemende inflatie- en rentedruk
mogen we zo langzamerhand spreken van een nogal chaotisch
economisch beeld, de formidabele stijging van Wall Street met ca. 9% op een all time high(!) in de maand oktober buiten
beschouwing latend.
Zolang deze chaotische toestand in het maatschappelijk verkeer
nog onvoldoende is ingedaald, zullen velen inclusief de media,
economen en zelfs politici vooralsnog in een vlaag van wat wordt
genoemd ‘normalcy bias’ blijven verkeren. Met de door het
klimaat opgelegde energietransitie dreigt deze chaotische trend
nog een extra dimensie te krijgen. Op z’n minst een buitengewoon
uitdagend speelveld voor een nogal onzekere toekomst.
Echter, afgaande op de meest recente OECD Business Confidence
Index lijken er vooralsnog steeds minder vuiltjes aan de lucht
te zijn. Maar in dit macroveld van ongewisse factoren is er niet
veel nodig voor meer misère. Volgens de jongste berichten uit
financiële kringen is tapering (temporiseren) met gevolgen thans
in zicht. Voorts is er sprake van een groeiende maatschappelijke
en politieke polarisatie, die zich parlementair manifesteert en
tot meer politieke versplintering leidt, hetgeen het politieke
besluitvormingsproces niet ten goede komt. Het ontbreekt veelal
aan adequate visie, regie en daadkracht, de drie factoren die na
WO II sterk hebben bijgedragen tot vrede en stabiliteit in
Europa, in 1957 vastgelegd in het verdrag van de Europese
Economische Gemeenschap (E.E.G.) resulterend in een ongekende
welvaart. |
|
 |
Tot dusver is het vertrouwen in een aantrekkende
economie weer opgeleefd. Maar tegelijkertijd wekt dit ook de
schijn dat we elkaar proberen wijs te maken “dat het allemaal
zo’n vaart niet zal lopen”. Of anders: weliswaar raakt het zwerk
steeds meer betrokken maar we laten de paraplu voor het gemak
toch maar thuis.
Een ander typisch voorbeeld van een zekere euforie geldt het
ongewoon grote aantal nieuwe beursintroducties. De laatste balk
dekt nog maar de helft van dit jaar en zal waarschijnlijk ook
uitgroeien tot een all time high. Verder werden er nog nooit
zoveel nieuwe beleggings- of beter speculatierekeningen geopend
als dit jaar. Opvallend daarbij is dat de zgn. penny shares de
voorkeur genieten, doorgaans van de kleinere beurs beleggers. |
|
 |
|
Voorts is de cryptomarkt in een luttel aantal
jaren uitgegroeid tot een marktwaarde groter dan die van de
gezamenlijke acht grootste bedrijven in de V.S. die middels een
reële balance sheet met tangible assets een zekere reële
intrinsieke waarde vertegenwoordigen. Crypto’s daarentegen
ontlenen hun (ideële) waarde slechts uit de nieuw verworven
functie van koopkrachtbarometer sinds deze rol van goud via de
Bank of International Settlements (BIS) in Basel is weggespeeld
middels de consequente en doelbewuste manipulatieve (camouflage)
acties op de COMEX futures beurs. Dergelijke ontwikkelingen
duiden doorgaans op zgn. money illusion die zich ook voordeden
voorafgaande aan het crash scenario in Duitsland begin vorige
eeuw gevolgd door de Wall Street crash in 1929 met in het spoor
de Grote Depressie in de jaren ’30. Hieronder is “deze
manipulatieve sport” plastisch in kaart gebracht. Zodra de
goudprijs “voldoende” is opgeveerd, worden de shorts gelanceerd.
Deze operaties worden onaangekondigd en altijd in stilte
uitgevoerd! Juridisch een geperfectioneerde misdaad! |
|
 |
Middels een speciaal wetje stammend uit de jaren
’30 valt deze activiteit onder staatsjurisdictie en bijgevolg
juridisch niet aan te pakken, totdat het vertrouwen definitief
uit het monetaire systeem is gelopen, hetgeen middels steeds
verder toenemende koopkrachtverwatering (inflatie) overnight kan
plaatsvinden.
Een ander recent illusoir voorbeeld betreft de eigendomsrechten
op videoclips als non fungible tokens (NFT’s), waarvoor soms
bedragen van meerdere tonnen worden neergeteld. Tot voor kort
waren dit niet meer dan hersenschimmen. Verder gingen ook de
‘collectible’ sneakers van Kanye West voor maar liefst $1,8
miljoen over de toonbank. Liever crypto’s, NFT’s en sneakers dan
dollars! We zouden hiermee aan de vooravond van een monetair
transitieproces kunnen staan al dan niet ingeleid door
(hyper)inflatie. Op z’n zachtst gezegd zijn dit serieuze
symptomen van een naderend einde van het “zwevende” monetaire
systeem dat 50 jaar geleden door Nixon (als tijdelijk!) werd
“gelanceerd”.
Vooralsnog spreken we slechts van symptomen maar dit werpt wel
de vraag op wanneer zich een zgn. financiële “lockdown” zal
manifesteren? De vraag stellen, is deze ook beantwoorden! De
inleiding hiertoe ligt hoogstwaarschijnlijk opgesloten in het
inflatiescenario, waarin de overheid inclusief de centrale bank
de regie volledig is kwijtgeraakt. Daarbij dient meer dan ooit
ook scherp gelet te worden op de langere termijn rentetrend.
|
|
 |
|
Vanaf begin jaren ’80 heeft de rentebeweging een
neergaande lijn te zien gegeven, welke geldt als de langste
constant dalende rentetrend ooit. Deze trend werd naderhand na
de puissant uit de hand gelopen inflatie tot boven 15% ingezet
door de Federal Reserve in Washington. Nu de Federal Fund Rate
of korte of beleidsrente na de crash van 2008/9 tot praktisch
nul werd afgeserveerd, is de Federal Reserve dit instrument
kwijt geraakt. Een enormiteit nu de Federale schuld een ongekend
en onbetaalbaar hoog niveau heeft bereikt (zie later). |
|
 |
Nu inflatie dreigt, zou er middels een hogere
rente adequaat op een hogere inflatie ingespeeld moeten worden,
zoals dat ook eind 70-er jaren aan de orde was geweest. Echter,
doordat de schuldhoogte in die tijd relatief gezien nog geen
doorslaggevende rol speelde, kon de inflatie middels een forse
stijging van de Federal Fund Rate oplopend tot boven 20%
bedwongen worden ofschoon “dat euvel” wel tot zeer ernstige
economische verstoringen in de jaren daarop heeft geleid.
Naarmate de inflatie in de jaren ’80 en ’90 bleef dalen, kon ook
de rente worden afgeschaald. Echter, de Federal Reserve ging
opnieuw in de fout door de beleidsrente na de crisis van 2008/9
verder tot “0” af te serveren en tegelijkertijd de staatsschuld
tot ongekende hoogte te laten doorgroeien. Immers, met het
inflatiewapen op stand “0” onder de huidige schuldhoogte kan de
Fed hooguit nog minimaal temporiseren (tapering) maar daarmee
houdt het op.
Inflatie
Als belangrijke inflatie indicator geldt de Commodity Research
Bureau (CRB) Index, waarin 18 commodities w.o. olie zijn
opgenomen. Deze index is sinds eind vorig jaar met maar liefst
64% gestegen en neigt thans licht tot enige stabilisatie. Deze
stijging door de Fed als “tijdelijk” te indiceren, komt
ongeloofwaardig over gezien de inmiddels bereikte hoogte.
Overigens kan worden opgemerkt dat het inflatieverleden intussen
zo lang achter ons ligt dat de huidige generaties deze ervaring
nooit hebben gekend en bijgevolg menen dat de bomen wederom
wellicht tot in de hemel kunnen groeien. |
|
 |
Een andere indicator van de rappe geldontwaarding
is zichtbaar in de steeds sneller groeiende geldhoeveelheid
uitgedrukt in het mondiale BBP. Deze ratio is thans opgelopen
naar maar liefst 356% and counting. Opvallend genoeg wordt
hiernaar doorgaans pas gekeken als het te laat is.
Onder de huidige omstandigheden is het verrassend genoeg dat de
snel groeiende mondiale schuldhoogte intussen oplopend naar $300
biljoen (12 nullen!) ook betrekkelijk weinig aandacht krijgt.
Deze bedroeg volgens onderstaande chart per 4e kwartaal 2020
“nog maar” $281 biljoen. Let wel, we hebben het hier over
schulden die ten laste komen van ons nageslacht! Ze zijn
onaflosbaar geworden daar de economische groei zelfs onder de
meest gunstige omstandigheden hiertegen niet is opgewassen.
Voorts dreigt het paradigma “Grenzen aan de groei” van de Club
van Rome daterend uit begin jaren ’70 vanwege de fossiele
uitstoot alsnog bewaarheid te worden. Zeker is thans dat alle
pijlen op reductie van deze uitstoot gericht zullen moeten zijn
en blijven. Ook dit proces zal aanzienlijke offers vergen.
|
|
 |
Amerika’s prominente rol
De nationale staatsschuld is intussen verder opgelopen tot $29
biljoen of 126% van het BBP en bij goedkeuring van de door
president Biden ingediende sociale en infrastructuurplannen
(thans ingekort tot $1,750 biljoen) zou dat resulteren in ruim
133% van het BBP.
Sinds de Covid start is de mondiale schuld met $36 biljoen
gestegen of met ruim 10% in goed anderhalf jaar. Ook al zou er
nog een poging tot tapering worden gedaan, zal deze scheefgroei
onomkeerbaar blijken te zijn. Alleen sanering van het huidige
internationale monetaire systeem middels de herintroductie van
een nieuwe goudstandaard kan hieraan een einde maken. De pijn
zal het hardste aankomen in de V.S. die middels het huidige
beleid deze beslissing tot dusver consequent vooruit heeft weten
te schuiven. Dit in de wetenschap dat middels invoering hiervan
de rol van de dollar en daarmee Amerika’s wereldsuprematie
inclusief 751 bases verspreid over 80 landen ter discussie komt
te staan (zie kaart beneden). Wie past deze rol beter dan China
dat in tegenstelling tot de Europese Unie als een nieuwe
politiek/militaire en economische behemoth Amerika’s rol in de
schoot geworpen zou krijgen. |
|
 |
China
Een onzekerheid van een geheel andere orde betreft de
economische en militaire opkomst van China, dat haar rol op het
wereldtoneel steeds meer opeist, gestoeld op de trauma’s van de
koloniale bezettingen aan het begin van de vorige eeuw alsmede
van de Japanse bezetting ten tijde van WO II.
Uit de nadagen van “grote roerganger” Mao Tse Tung staan de
herinneringen aan de opstand op het Tiananmen Plein in Beijing
tegen het toenmalige gezag in 1989 nog helder voor ogen van het
huidige Politburo in Peking. Vandaar dat de bevolking steeds
meer onder digitale staatscontrole wordt gebracht, waarbij zelfs
“sociale punten” met privileges verdiend kunnen worden. Voorts
wordt er vanuit China in stilte hard getimmerd aan de nieuwe
zijderoute, het One Belt One Road Project. Hiermee hoopt China
straks ook de aan deze route gelegen landen aan de economische
leiband te kunnen leggen. Welke fricties dat in de toekomst zal
voortbrengen?
Onzekerheid troef
Kortom, de internationale economische maar ook de politieke
landkaarten lijken heftig gehusseld te gaan worden met
vooralsnog volledig onbekende uitkomsten. Welke rol is er straks
weggelegd voor wereldleider Amerika? Intussen een politiek
ernstig gespleten land met bovendien een totaal uitgewoond
monetair systeem. Dit laatste geldt in zekere zin ook voor de EU
en Japan. De toekomst lijkt bijgevolg door steeds meer
onzekerheden omsloten te worden. Inzicht verkrijg je weliswaar
door overzicht te houden maar daarmee kom je er in dit kader
helaas niet. Je mag hopen dat het klimaat ons wereldwijd dwingt
de belangen beter op elkaar af te stemmen. Opschoning van het
milieu en het monetaire systeem zouden beide een belangrijke
bijdrage tot een beter internationaal samenspel kunnen leveren.
Hierbij zou het accent van economische naar ecologische groei
verlegd dienen te worden. Dat vereist aanpassing van onze
levensstijl, met de zekerheid dat de prijs hoger wordt naarmate
adequate besluiten uitblijven. Voor de Westerse wereld is in dit
proces stellig een voortrekkersrol weggelegd maar vereist dan
wel invulling.
Spijker aan de doodskist van de dollar?
Tegen deze complexe achtergronden is er recent een belangrijke
wapenovereenkomst gesloten tussen Rusland en Saudi-Arabië, de
twee grootste olieproducenten buiten de V.S. , die mogelijk een
kentering teweeg kunnen brengen op monetair alsook op politiek
terrein. Hierover zijn geen details bekend gemaakt maar je mag
aannemen dat deze deal hoogstwaarschijnlijk niet in de door
Poetin gehate dollar zal plaatsvinden. Daarmee zou dan de eerste
serieuze deuk in de rol van de dollar worden geslagen. De
petrodollar diende immers ter vervanging van de gouddekking uit
de Bretton Woods overeenkomst van 1944 teneinde de mondiale
status van de dollar als reservemunt nieuw leven in te blazen.
De vervanging van goud door olie in 1971 werd uit nood geboren,
ingegeven door de moordend dure Vietnam oorlog die om deze reden
ook werd verloren.
De introductie van de petrodollar berustte op de Amerikaanse
militaire protectie van Saudi-Arabië en de omliggende
vazalstaten tegen vooral Iran. De verkregen oliedollars werden
weer gestald in Amerikaans staatspapier, vastgoed en wapens. Dat
kwam de V.S. uiteraard goed uit, want hiermee werd opnieuw de
rol van de dollar als reservemunt bestendigd! Het was ook om
deze reden dat vooral van de Europese staten werd verlangd om
een substantieel deel van hun goudvoorraad voor de spotprijs van
zelfs minder dan $250 per ounce van de hand te doen. Immers hoe
goedkoper het goud, hoe sterker het vertrouwen in de dollar zou
worden, juist ook omdat deze tot een zwevende valuta was
verworden. De vraag is nu of deze nieuwe wapenovereenkomst de
ouverture voor de teloorgang van de petrodollar zal inleiden.
Dat zullen we nog niet direct weten maar je zou zeggen dat er
wel degelijk een serieus perspectief in die richting schuilt.
Wat Europa betreft, hebben we voorts eveneens met Rusland te
maken waar het Nord Stream II gasproject betreft. Dit gas zal
evenmin in dollars worden afgerekend, hetgeen voor de V.S. al
een doorn in het oog is. De olieprijs luidt vooralsnog in
dollars maar voor hoe lang sinds ook China olie koopt met een
goud gelinkte yuan. Dit wordt een uiterst boeiende en wellicht
cruciale ontwikkeling die de gemoederen ongetwijfeld bezig zal
blijven houden.
Duurzame valuta
Voor de internationale handel is een betrouwbaar stabiele munt
van primair belang. Gebaseerd op de aloude basis uitgangspunten
van een “duurzame” munt, dient deze de volgende eigenschappen te
vervullen: |
- Vaste en betrouwbare mondiaal
geaccepteerde rekeneenheid
- Vaste reserve eenheid
- Internationaal geaccepteerd ruilmiddel
met een zekere vaste ruilvoet
|
De huidige dollar als totaal “in koopkracht
uitgewoonde” munt voldoet al lang niet meer aan bovengenoemde
voorwaarden. Wat drijft dan nog de reservefunctie van de dollar?
Zolang de goudprijs c.s. alle commodities nog altijd in dollars
wordt uitgedrukt in plaats van andersom, blijft het voor de
centrale bankiers aanlokkelijk goud bij te blijven kopen afgezet
tegen de waanzinnig opgeblazen digitale “fiduciaire”
geldhoeveelheid. Hoe meer digitale bijdruk, hoe groter de
verwatering (inflatie) van onze koopkracht en hoe hoger de
intrinsieke waarde van edelmetaal wordt. Dat levert intussen een
zware frictie op met de functie van goud als
koopkrachtbarometer.
De centrale bankiers hebben intussen al een formule bedacht
waarbinnen een herwaardering van alle vermogensbestanddelen
mondiaal zou/zal kunnen plaatsvinden. Deze formule ligt
opgesloten in de Special Drawing Rights (SDR) van het IMF, met
goud als dekking. De hamvraag is in welke mate de centrale
banken intussen fysiek goud hebben opgekocht en in bezit hebben.
Veel informatie wordt hierover niet prijsgegeven. Het zou goed
zijn dat niet alleen centrale banken in deze fase zich aan de
koopzijde zouden bevinden maar tevens de handelsbanken,
verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en last but not
least de individuele burger die nu op drie manieren toelegt op
z’n spaarsaldo in de vorm van een strafrente, vermogensbelasting
en intussen ook een snel oplopende inflatie.
Hoogst opmerkelijk nieuws
Volgens een eerste hand bron is het hoogst opmerkelijk dat
president Biden’s nominee Saule Omarova als mogelijk nieuw hoofd
van de Office of the Comptroller of the Currency (OCC), de
Federale waakhond van de grootste banken in de V.S., zojuist
uitkwam met een 69 pagina’s tellende paper, waarin ze een
bijzonder 5-puntenplan plan ontvouwde onder de titel ‘the
People’s Ledger: how to Democratize Money and Finance the
Economy’ : |
- Alle banktegoeden bij de commerciële
banken zouden moeten worden ondergebracht in zogeheten Fed
Accounts bij de Federal Reserve (Fed) te Washington
- De Fed toestaan onder extreme toestanden
(bijv. wanneer de Fed niet meer in staat is de inflatie te
beteugelen) om al deze tegoeden te bevriezen teneinde het
monetaire beleid te kunnen aansnoeren
- De New York Fed (de meest conflicterende
bank onder de centrale Fed) toestaan aandelen te shorten
(neerwaarts manipuleren) die zich teveel in een bubbeltrend
zouden bevinden (subjectief gegeven)
- Het elimineren van de Federal Deposit
Insurance Corp. die juist de banktegoeden garandeert (!)
- Het “consolideren” van alle
toezichtfuncties en onder te brengen bij de OCC (allicht!).
|
Dit plan zou ten tijde van het voormalige
staatskapitalisme zo uit de kast van het Kremlin in Moskou
getrokken kunnen zijn. Omarova, geboren in 1966, stamt uit
Kazakhstan van een Russische vader en heeft haar opleiding
gevolgd aan de Moscow State University gefinancierd met een
Lenin studiebeurs. Bevreemdend is dit dus niet! Ze wist precies
hoe daar destijds de monetaire hazen liepen die er wellicht toe
hebben bijgedragen om Andrej Amalrik’s boekwerk met de vraag
“Haalt de Sovjet-Unie het jaar 1984 nog?” positief te kunnen
beantwoorden.
Je kunt je afvragen wie Biden met “deze tante” in huis heeft
gehaald, tenzij hij daarmee “het presidium” van het Witte Huis
wenst te versterken. Immers, Omarova heeft hiermee aangegeven
alle aspecten van het Amerikaanse bankensysteem (dat al bijna om
was tijdens de Lehman crisis in 2008) te willen overdragen aan
de Federal Reserve die daarmee tot staatsbank zou worden
verheven. Om te redden wat er nog te redden valt? Deze vraag zal
wel nooit worden beantwoord en/of onder de radar blijven.
Laat zij eerst maar beginnen schoonmaak te houden bij de Fed,
waarbinnen bekend werd dat minstens drie leden zich met
voorkennis middels ‘insider trading’ te buiten waren gegaan. Ze
werden met naam en toenaam door senator Elizabeth Warren
genoemd: vice-voorzitter Clarida, Kaplan en Rosengren. Een
regelrechte aanfluiting van een instituut dat zich in feite al
nooit een onkreukbare reputatie heeft weten te verwerven!
Herhaling: telkens wanneer zich nieuwe saillante ontwikkelingen
voordoen, zal hieraan een speciale column worden gewijd.
Robert Broncel
Copyright, 3 november 2021
Noot: intussen is de nieuwste Strategische Portefeuille Update
gereed en staat de inschrijving open via
e-mailadres
info@robertbroncel.com;
de eenmalige kosten hiervan bedragen 195 euro, waarbij te allen
tijde zonder kosten algemeen portefeuille advies kan worden
ingewonnen. |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
