Homepage | De Markt
| Portefeuille |
Quotes| Archives | Aanmelden |
Contact
|
|
ANDERE TIJDEN XXXXX
(16 augustus 2021) |
Een bekende uitspraak van Socrates was “houd
zicht op jezelf!” Twee duizend jaar later zou hij hieraan
ongetwijfeld hebben toegevoegd “én op je omgeving”! Zo zijn er
vijftig jaar geleden twee kapitale blunders gemaakt die meer dan
ooit om herstel schreeuwen. Ecologisch betrof het de bizarre
afkoop van het Rapport van de Club van Rome door “de olieboeren”
en monetair/economisch de “opportunistische” dollar/goud
loskoppeling door toenmalig president Nixon.
Beide blunders blijken tot onomkeerbare ontwikkelingen te
verworden! Op ecologisch terrein zijn er intussen veel krachten
gemobiliseerd om regeringsleiders en bestuurders uit het
bedrijfsleven te overtuigen van het zoveel mogelijk in stand
houden van onze “habitat”. Of de bindende UNFCC
klimaatovereenkomst (Parijs 2015) voldoende hout snijdt teneinde
een vergaande klimaatverandering in te dammen, valt nog te
bezien. Op monetair terrein daarentegen zijn er echter officieel
nooit stemmen opgegaan om zowel regeringsleiders als hun
volgzame centrale bankiers ervan te overtuigen sinds 2008
slechts aan een dood paard op een doodlopend pad te trekken!
Schuldinflatie
Een weg terug op het ecologische traject is nog in zicht maar zo
niet op monetair terrein, dat dankzij Richard Nixon’s ‘dirty
deed’ gedagtekend 15 augustus 1971 tot een monetaire prairie is
verworden. Niets staat het Witte Huis, Capitol Hill noch de
Federal Reserve in de weg om ad random geld bij te drukken c.q.
te spenderen. Het jongste staaltje betreft het passeren van een
budget resolution door de Senaat met een prijskaartje van $3,5
biljoen boven op de totaal uitgegroeide staatsschuld ad $9
biljoen (12 nullen). Schuldinflatie is dan wat rest!
President Biden hoopt hiermee een tweede termijn voor de
Democratische partij binnen te slepen. Dit “kunstje” van
voorganger Trump afgekeken hebbend, zullen de Republikeinen
hiertegen minder makkelijk “nee” kunnen zeggen. Maar het betreft
natuurlijk puur ‘a debauch of the currency’ (valsemunterij), die
de immense schuldgroei alleen maar verder aanzet en op deze
wijze niet meer te saneren valt! Zoals reeds eerder in deze
column gemeld, had Lenin “dit euvel” 100 jaar geleden al
voorspeld. Hij wist alleen niet “wanneer” en evenmin dat zijn
Sovjet-Unie aan een soortgelijk euvel zelfs 30 jaar eerder ten
prooi zou vallen! De implosie van de Sovjet-Unie is in de
Westerse pers een zachte dood gestorven.
De zwakke enkels van politici in het algemeen bleken al sinds de
Romeinen met het visieloos voorzien in “brood en spelen” en
heden ten dage in het uitdelen van “sigaren uit eigen doos”.
Alleen een vaste goudkoppeling zoals vóór WO I biedt uitzicht op
een evenwichtig groeiende economie vrij van inflatie! Deze
connectie is genoegzaam bekend maar er moest nog al eens aan
geknaagd en gezaagd worden om er politiek voordeel uit te slaan.
Niemand minder dan klassiek liberaal econoom Jacques Rueff (1896
– 1978) doorzag feilloos de feilen van Bretton Woods (1944),
waarbij de dollar als voorbestemde valuta gekoppeld aan goud de
wereld reservestatus toebedeeld kreeg. Dit zonder dat andere
centrale banken een goudkoppeling nodig zouden hebben. Immers,
die centrale banken zouden te allen tijde dollars tegen
Amerikaans goud à raison van $35 per ounce kunnen blijven
omzetten. |
|
Dat ging goed totdat de Amerikaanse schulden als
gevolg van president Johnson’s Great Society (sociale
programma’s) maar vooral vanwege de veel te dure Vietnam oorlog
het goudgerande imago van de dollar veranderden in een
“schuldgerande” valuta. Op grond hiervan begon de dollar het
vertrouwen van buitenlandse centrale banken aangestuurd door de
Franse centrale bank te verliezen die daarop ‘en masse’ hun
(reserve)dollars begonnen aan te bieden. Het was toenmalig
president De Gaulle aangestuurd door Rueff, die hiertoe in 1965
de aanzet gaf.
Het gevolg was dat de Amerikaanse goudreserves zodanig begonnen
te slinken dat toenmalig president Nixon in 1971 niets beters
wist te doen dan Bretton Woods naar de historie te verwijzen.
Met als eindresultaat dat de intussen totaal in schulden
gedrenkte dollar nog slechts “hangt” aan een vooralsnog
onbekende hoeveelheid goud die voor het laatst in 1953 werd
geaudit.
Het Internationale Monetaire Fonds (IMF) probeerde vervolgens
nog om middels de creatie van de Special Drawing Rights (SDR)
een soort vehikel uit te zetten als een internationaal
settlement arrangement ter voorkoming van een verdere verstoring
van het internationale handels- en geldverkeer. Een doodgeboren
kindje daar het een mandje van de belangrijkste valuta betreft,
waarvan de koopkracht evenzeer is verwaterd als de dollar.
Rueff beschrijft deze ontwikkeling in zijn boek ‘Le Péché
Monêtaire de l’Occident, vertaald in “de Monetaire Zonde van het
Westen”. Dat boekwerk zou op het vakgebied Monetaire Economie
ter universiteit als primaire leerstof gedoceerd dienen te
worden! Intussen zijn alle centrale banken “onder de paraplu”
van de Amerikaanse Federal Reserve totaal vastgelopen en gedoemd
het aldaar uitgerolde schuldenscenario te blijven volgen totdat
mondiaal de achterdeur met een enorme dreun in het slot valt.
De voortekenen liegen er niet om: |
- “Met behulp van corona” omvat het
Amerikaanse overheidsaandeel in de economie thans ruim 30%
tegen “nog slechts” 22% vóór de lockdown, terwijl Europa al
op weg richting bijna 50% schiet; bijeengenomen schuift
e.e.a. in de richting van een regelrecht centraal geleide
economie – waarvan kennen we die ook al weer?
- De Amerikaanse schuld is volgens het
International Institute of Finance (IIF) in Washington
uitgegroeid tot bijna $29 biljoen, waarvan ruim 20% voor
rekening van 2020 kwam en nog aldoor snel aangroeiend is,
terwijl de inkomsten op ca. $3,6 biljoen bleven steken
- Circa een kwart hiervan bevindt zich in
buitenlandse handen (China, Japan, Rusland)
- Het Amerikaanse BBP getaxeerd voor dit
jaar rust op bijna $23 biljoen, of een schuldratio tot boven
120%
- De huidige bail-out som van de
staatspensioenfondsen wordt getaxeerd op ruim $7 biljoen
- De Congressional Budget Office (CBO)
schat dat bij een gemiddelde rentevoet van 4,9% op de
10-jarige lening het rente bestanddeel op de uitstaande
schuld zou oplopen tot een slordige 30%
- De totale wereldschuld is mede dankzij
corona in 2020 met $24 biljoen aangegroeid tot $281 biljoen
en eveneens nog altijd sterk aangroeiend
|
Een dreigende inflatie hierover heen zal de
grondvesten van het mondiale monetaire systeem evenmin ongemoeid
laten. Wie koopt er ueberhaupt bij 4% inflatie nog een 10-jarige
Treasury met een yield van 1,30%? Voorts blijft de vraag tot
welke hoogte de inflatie blijft oplopen zonder dat de rente kan
worden verhoogd om deze in te dammen. Evenmin is er nog
voldoende zicht op de economie. Deze kan natuurlijk met extra
gratis geld worden gestut maar of dat uitzicht op een voldoende
groei biedt, lijkt steeds minder waarschijnlijk. In sommige
kringen wordt rekening gehouden met stagflatie, combinatie van
een haperende economie en een oplopende inflatie die een eigen
leven zou kunnen gaan leiden. Kortom, de toekomst is absoluut
niet minder ongewis. Zie ook onderstaande charts. |
|
De bron van deze charts: de
zeer betrouwbare universiteit van Michigan. |
|
Geen van deze verwachtingen bieden veel
vooruitzicht op betere tijden. Bovendien gaf de CRB (Commodity
Research Bureau Index een stijging weer van 45% over de laatste
12 maanden. De inflatie verwachtingen vloeien vooral voort uit
de hogere olieprijs, verstoorde distributielijnen met langdurige
scheepsfiles in de containerhavens (corona) en de stijgende
voedselprijzen als gevolg van verstoring van de landbouw cycli
(klimaat) – (aanhoudend) te droog of te nat dan wel te koud of
te warm. De voedselproducenten in het westen van de V.S. maar
ook in delen van Afrika en Zuid-Amerika hebben hieronder steeds
meer te lijden.
Koopkracht inundatie
Afgezien van de Romeinen, die de zilverwaarde van hun denarius
steeds verder uitholden, was er ook in het latere deel van de
monetaire historie in feite weinig beter nieuws onder de zon
anders dan altijd weer koopkrachtverwatering. Het laatste
kunstje van de Romeinen betrof betaling in zout (sal), waarvan
ons salaris is afgeleid. Daarop namen destijds de huurlingen
bezit van de stad Rome en implodeerde het onaantastbaar geachte
Romeinse Rijk bijna over night. Sinds het jaar O is er op dit
vlak in feite weinig bijgeleerd! |
|
Voor ons land voor zover je daarvan in die tijd
kon spreken, kende de 80-jarige oorlog met Spanje, gevolgd door
de confrontaties met Engeland eveneens een dramatisch monetair
verloop. Als de onderliggende verleden 600 jaar monetaire
“reflectie” al enige indicatie mogen bieden dan lijken de
dollardagen wel geteld en zoals gemeld geldt dat ook de andere
aan de dollar gerelateerde valuta’s! |
|
Met de aantekening dat er in veel landen tegen
Duitsland samen met Nederland wordt aangekeken als de
belangrijkste dragers van de euromunt gezien het relatief
evenwichtig gevoerde financieel/economisch beleid. De middelste
kolom geeft de huidige goudwaarde in de lokale munt weer. Beter
is natuurlijk de gedaalde waarde van de bovenliggende munten
tegen goud in de rechter flank in gedachten te houden.
Argentinië idem Libanon, Zimbabwe, Venezuela gelden in deze
context monetair als “het slechtste jongetje van de klas”, maar
hiervan ligt niemand wakker zolang de inwoners nog niet bij de
buurlanden aankloppen.
Goud
Tegen alle verhoudingen en verwachtingen in werd goud deze maand
in korte tijd opnieuw in een paar halen weggezet als “een
allerminst betrouwbare koopkrachtbarometer”. Moest hiermee het
vertrouwen in de dollar opnieuw gestut worden of spelen er juist
ook andere beweegredenen? Ook ditmaal ging het weer om een
gigantische operatie, waarbij in een mum van tijd een slordige
15% van de jaarproductie werd verhandeld!
In de loop der jaren is in elk geval opnieuw duidelijk geworden
dat “de obscure” BIS (Bank of International Settlements) te
Basel een centrale rol speelt in de spooky bewegingen van het
edelmetaal (geldt ook voor zilver) op de COMEX futures beurs in
New York. Middels de hand- en spandiensten van de bullion banks
voert de BIS zgn. gold swabs uit die tijdelijk een sterk
negatief effect hebben op de bewegingen van het in dollars
genoteerde goud.
In deze zgn. vrije open markteconomie is er vanuit Basel helaas
nooit een verklaring of motivatie uitgebracht met antwoord op de
vraag “waarom”. Dus kennelijk heeft de BIS iets te verbergen.
Het zou kunnen gaan om het faciliteren van andere centrale
banken waar ook ter wereld (ze zijn alle lid van “deze club”)
hun dollarreserves tegen de laagst mogelijke papierprijs om te
zetten in goud. Een andere reden kan zijn om de bullion banks
een handje te helpen teneinde hun short posities op de COMEX in
overeenstemming te brengen met de nieuwe “Basel 3”
verordeningen, zoals eerder dit jaar aangekondigd.
De redenen laten zich raden: anticipatie op de implosie van het
intussen volledig vrijgegeven, stuurloze monetaire
systeem,‘hooked by immense debts and a zero interest rate’
(David Stockman, voormalig Budget Director onder president
Reagan).
Robert Broncel
Copyright, 16 augustus 2021
NB. deze column wordt ook verstuurd naar DNB president Klaas
Knot en ECB president Christine Lagarde. |
|
|
|
|
|
|
|
|