Hoewel zich in het verleden eerdere
koopkrachtdalingen gemeten in goud hebben voorgedaan begon de
grootste daling vrijwel direct na de loskoppeling (einde
inwisselbaarheid van dollars in goud – tot augustus 1971
gefixeerd op $35 per troy ounce). Na die datum werden als gevolg
daarvan alle aan de dollar gekoppelde valuta’s losgelaten met
daarop zwevende valuta’s tot gevolg, waaronder onze toenmalige
gulden. De schepping van de latere euro kwam hieruit voort.
De ontkoppeling van de dollar luidde tevens de
inflatie en de opening van de kredietsluizen in - credit cards,
tophypotheken alsmede de latere toen nog onbekende
kredietderivaten w.o. de versneden ‘subprime’ hypotheken.
Met een marktomvang van ruim 25 maal (!) de
wereldeconomie verwerden deze derivaten (door Warren Buffett
omschreven als financial weapons of mass destruction)
tot de grootste “onzichtbare” investeringscategorie binnen
het monetaire systeem. Opvallend is de doodse stilte heden ten
dage rondom “dit fenomeen”.
Vanwege de versoepeling van de bankregels onder
president Clinton die de Glass-Stiegel Act buiten werking
stelde, kregen de banken vrij spel als gevolg waarvan de
operationele splitsing tussen de systeem- en investeringsbanken
werd vrijgegeven en de markt voor allerhande speculaties open
lag.
Deze beslissing gold als de “ouverture” tot de
kredietcrash in 2008. Intussen is deze versoepeling deels wel
teruggedraaid maar wordt door Trump weer nieuw leven ingeblazen.
Als gevolg van de wereldwijd steeds verder
oplopende schulden, met Japan als leader of the pack
(staatsschuld van ruim 260% van het BBP) maar met een onbekende
waarschijnlijk aanzienlijke goudvoorraad achter de hand, groeit
de onzekerheid. Je kunt niet zonder een adequaat inverdieneffect
(economische groei en groei van de productiviteit) eindeloos
groei met schuld blijven financieren. Wereldwijd leven we nu in
een époque van een letterlijk geleende economische groei die
bovendien merendeels ten koste van het klimaat en onze habitat
gaat.
Op deze wijze dreigt iedereen met “papier”(de
dollar voorop) straks eigenaar te worden van een ‘I owe
you nothing’ met een koopkracht nauwelijks meer dan die
van toiletpapier. Het ‘fiduciaire’ papiergeld is al nooit meer
geweest anders dan een belofte tot een (stabiel)
koopkrachtbehoud. Beleggen in staatspapier dreigt bijgevolg
steeds meer te verworden tot beleggen in “lucht” zolang de markt
in “dit sprookje” blijft geloven.
In het verleden zijn grote imperiums als het
Perzische, Romeinse en ook het Byzantijnse Rijk na eeuwen aan
deze ‘ongeziene zonde’ te gronde gegaan. Ten gevolge daarvan kon
Alexander de Grote vanuit Macedonië zonder noemenswaardige
tegenstand rechtstreeks doorlopen naar Perzië en konden de
Romeinse huurlingen na bijna 800 jaar ‘overnight’ bezit nemen
van de stad Rome. De oorzaak en aanleiding tot de uitbarsting
van de Franse revolutie waren het gevolg van hetzelfde euvel: te
veel schuld. De jongste slachtoffers waren het Duitse Derde Rijk
in de jaren ‘20 gevolgd door de Soviet-Unie in 1990. In alle
gevallen trad een ongekende koopkrachtverarming op.
In de V.S. maar ook daarbuiten blijkt men weinig
van dit verleden te hebben opgestoken gezien het feit dat het
‘feel good’ gevoel na 2008 blijvend in tact diende te worden
gehouden met op rust op de beurzen.
In de pers wordt er vooralsnog veel te weinig
aandacht geschonken aan wat zich ooit op monetair terrein in het
verleden heeft voorgedaan. Wie weet zelfs nog van John Conolly
die als minister van Financiën onder president Nixon zich na de
ontkoppeling liet ontvallen: ‘the dollar is our currency but
your problem’ naar Europa wijzend. De euro vormt sindsdien
gelet op de marktrol nog lang geen serieus alternatief.
Met name de Europese landen vreesden voor een
forse inflatie import vanuit de V.S. voortvloeiend uit de hoge
kosten van de Vietnam oorlog. Vervolgens werden er vooral door
Frankrijk grote hoeveelheden dollars aangeboden tegen
uitlevering van goud, waarop toen het goudluik werd gesloten.
Vervolgens begon de inflatie wereldwijd op te lopen tot zelfs
ver boven 10% voordat de vers benoemde Fedpresident Paul Volcker
in 1980 de korte rente tot boven 20% begon op te schroeven. Dat
leidde destijds tot een forse economische crisis.
Naderhand diende de euro een veiliger tegenhanger
te worden maar zelfs hier bleek de praktijk sterker dan de leer.
We zitten nu in feite in het zelfde schuitje.
Alternatief
Een goed alternatief voor een nieuwe
reservevaluta is er vooralsnog niet. Het Internationaal
Monetaire Fonds IIMF) hoopt haar voortbestaan te kunnen
bestendigen middels de uitgifte van SDRs (Special Drawing Rights
of Speciale Trekkingsrechten) op de IMF mandmunten: dollar,
euro, pond, yen en yuan maar opgeteld zijn dit alle eveneens qua
koopkracht totaal “uitgewoonde” muntsoorten.
De dollar geldt dan ook als ‘the worst
currency except for all others’. De nood zal wetten breken
wanneer de ‘debt bubble’ uiteenspat en daarmee de rol van
de dollar is uitgespeeld. Dit zal nogmaals ongekend grote
koopkrachtgevolgen hebben voor onze basisvoorzieningen zoals
grondstoffen, energie, voedsel maar bijvoorbeeld ook voor onze
medische voorzieningen die alle om een nieuwe koopkrachtpariteit
zullen vragen. Ons sociale vangnet mist dan die koopkracht!
Om de rust op de internationale financiële
markten te herstellen zal naar alle waarschijnlijkheid opnieuw
worden teruggegrepen op een op meer zekerheid rustend monetair
muntsysteem dat aan strakkere banden gelegd zal moeten zijn.
De dollar met haar aandeel van ca. 60% van de
mondiale reserves, 80% van het internationale betalingsverkeer
en 100% van alle olietransacties (petrodollar) vormt vooralsnog
Amerika’s sterkste wapen. Nagenoeg elke internationale
transactie vraagt om dollars. De V.S. controleert niet alleen de
valuta maar ook het gehele internationale betalingssysteem in
dollars. Deze controle gaat zeer ver. Zo heeft de president o.m.
de bevoegdheid om tegoeden te bevriezen en betalingen te
blokkeren (Emergency Economic Powers Act van 1977 (IEEPA) of het
aanleggen van een zwarte lijst van individuen en bedrijven die
niet langer gebruik kunnen maken van buitenlandse banken of
creditcard bedrijven om transacties te doen volgens de
Treasury’s Office of Foreign Assets Control (OFAC). of om een
buitenlandse acquisitie van een Amerikaans bedrijf wel of niet
toe te staan.
Om de ‘financial warfare’ van de V.S. geheel te
omzeilen is er natuurlijk goud dat niet kan worden gehackt,
fungibel en vrij transporteerbaar is. Volgens de goed ingevoerde
James Rickards (Strategic Intelligence) zou goud intussen aan de
SDR zijn gekoppeld op basis van één ounce goud in een equivalent
van 900 SDR’s, “voor wat dat waard is”. Nogmaals, de SDR
vertegenwoordigt een mandje van “uitgewoonde” munten, waarin de
dollar met ruim 40% het grootste aandeel heeft. Met de inflatie
sinds 1971 plus de uitstaande schulden in de onderhavige
valuta’s lijkt dit een weinig realistische ‘reset' op niets
anders berustend dan op een andere (vuige) vorm van ‘rigging’.
Om de gigantische schuldenhoogte weer een
“draaglijk” aanzien te geven, zal er een goudpariteit uit de
hoed moeten worden getoverd met een aanzienlijk hoger equivalent
boven de huidige prijs, zodanig dat daarmee de uitstaande
schulden kunnen worden verankerd om het marktvertrouwen te doen
herstellen. De immense schuldhoogte plus de ongedekte
verplichtingen vereist een ‘reset’ tussen 800% en 900% of meer
van wat het IMF ons thans wil doen geloven.
Voor de meesten een nog niet te bevatten
toekomstbeeld wanneer overnight onze koopkracht met
dezelfde factor wordt “gedevalueerd”. Voor degenen die zich niet
hebben ingedekt impliceert dat een ongeëvenaarde koopkrachtval.
We hebben dat eerder gezien in de jaren ’30 in de V.S. toen het
goud na confiscatie werd “opgewaardeerd” van $20 naar $35 per
troy ounce met een ‘overnight’ verlies aan koopkracht ter
grootte van 75. Dat was destijds nog maar “bescheiden”!
Daar het edelmetaal in de Westerse wereld wordt
beschouwd als een ‘barbarian relic’ (Alan Greenspan en
opvolger Ben Bernanke die dat later weer hebben “ontzenuwd”) zal
de klap van een ‘reset’ hier aanzienlijk harder aankomen dan
bijvoorbeeld in de Aziatische wereld incl. Rusland, waar
nagenoeg dagelijks goud intern en ook extern vanuit diverse
windrichtingen naarstig bijeen wordt “gesprokkeld”.
Niemand weet hoe groot de exacte voorraden aldaar
zijn maar je moet er van uitgaan dat deze aanzienlijk groter
zijn dan formeel wordt opgegeven.
Gold Bullion kwam begin dit jaar voor China zelfs
uit op een geschatte voorraad van 20.000 ton of 8 maal de
mondiale jaarproductie, versus de Amerikaanse reserve van ruim
8.100 ton (met vraagtekens daar de laatste audit uit 1953 stamt)
en de EU voorraad geschat op ruim 13.000 ton; de Japanse
voorraad is niet onbekend.
Hoewel het onderwerp “goud” binnen de Westerse
wereld nauwelijks aan de orde komt, blijkt dat in de Aziatische
wereld heel anders te liggen. Iedereen die in Azië is geweest
weet dat elke Aziaat als eerste goud koopt als dekking voor
slechtere tijden. Dit hangt nauw samen met het gebrek aan
vertrouwen in de monetaire kunsten van het centrale gezag.
Zolang de dollar als reservevaluta wordt
geaccepteerd, kan de Fed uiteraard geen rol voor het edelmetaal
toestaan en dienen we ons op dit moment nog geen illusies over
de goudprijs te maken. Wel blijft het zeer zinvol de vinger aan
“deze pijnlijke pols” te blijven
houden!
Robert Broncel
Copyright, augustus 2018
NB. deze review is aanvang 2009 gestart en wordt
op gezette tijden ververst met de meest relevante, actuele en
verwachte ontwikkelingen alsmede de laatste marktgegevens.
NB. zie voor de verdere details
ook het Voorbericht van de mid’ 2018 update van de Strategische
ModelPortefeuille die nu in voorbereiding is. |