De actualiteit m.b.t. de ontwikkelingen in
Oekraïne nopen me opnieuw hierop het vizier te richten. Hoewel
feitelijk niemand direct belang heeft om de relatie met Rusland
aan te scherpen, gebeurt dat toch. Zojuist werd bekend dat alle
militaire banden met Rusland worden opgeschort, terwijl een
‘rapid deployment’ van NAVO zijde nader wordt bestudeerd, maar
aller belangrijkst is dat Oekraïne de facto half onder het
NAVO-schild wordt geplaatst.
Hoewel je hiermee voorzichtig moet zijn, ligt het
voor de hand te veronderstellen dat Oekraïne dient als een
‘decoy’ (afleiding) van de huidige monetaire problemen waarmee
het Westen na de val van Lehman te kampen heeft. Wat dat betreft
hoeven we ons geen illusie te maken dat we door Rusland en China
nog voor “vol” worden aangezien. Intussen lijkt het op een
aftasting van elkaars stellingen. Onze beleidsmakers menen met
het uitsteken van de NAVO paraplu richting Oekraïne op steun en
begrip van hun onderdanen te mogen rekenen. Mocht op goed moment
het monetaire kaartenhuis onder de gigantische schulden- en
derivatenlast bezwijken dan is er hiermee a.h.w. een soort
politiek vangnet onder de geloofwaardigheid van het huidige
beleid gespannen. Ver gezocht? In het verleden heeft menige
oorlog(sdreiging) er toe bijgedragen om de gelederen
aaneengeschaard te krijgen.
De geschiedenis herhaalt zich in die zin dat
hieruit doorgaans weinig les wordt getrokken. In een recent
artikel in de Engelse Guardian wordt voormalig Amerikaans
ambassadeur in Moskou George Kennan geciteerd met de woorden: ‘There
is, let me assure you, nothing in nature more egocentric than
embattled democracy. It soon becomes the
victim of its own propaganda. It then tends to attach to its own
cause an absolute value which distorts its own vision…. Its
enemy becomes the embodiment of all evil, whilst its own side is
the centre of all virtue’ (niets
werkt meer egocentisch dan een door problemen geteisterde
democratie. Deze wordt al snel het slachtoffer van haar
eigen propaganda die er toe neigt de eigen zaak te verheffen tot
een absolute waarde die de eigen visie vervormt….. De vijand
vormt de belichaming van alle kwaad terwijl het eigen standpunt
het centrum van alle deugd dient).
Voorts vervolgde de Guardian dat Washington weet
welke delicate issue Oekraïne voor Moskou vormt. De
ultra-nationalisten vochten met de nazi’s tegen de Russen en
doodden ruim 30.000 Russische soldaten en communisten. Een
voormalig hoge KGB officier schreef nog in 1994 dat de ‘roots’
van de Koude Oorlog waren terug te voeren tot de nauw verweven
steun met de nationalistische onrust in de Baltische staten
(begrijpelijk omdat deze staten alsmede het oostelijk deel van
Polen door Stalin werden geannexeerd. Dat was puur een
territoriale angstmanoeuvre voortvloeiend uit het verleden (zie
Handen af van Ukraïne.doc).
Bij een betere verhouding met Rusland had
wellicht ook Oost-Polen kunnen terugkeren.
Toen Gorbatchov akkoord ging met de Duitse
hereniging en een verenigd Duitsland daarmee deel zou gaan
uitmaken van de NAVO, werd hem door de toenmalige Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Baker (onder president Reagan)
verzekerd dat er geen sprake zou zijn van ook maar “een inch”
van uitbreiding van de NAVO jurisdictie richting het Oosten
(Polen, Baltische staten, Oekraïne, Hongarije, Bulgarije en
Roemenië). Daarop antwoordde Gorbatchov:
“each extension of the NATO zone is unacceptable’.
Gorbatchov zal zich meer meer dan verraden voelen en kan de
verachting van zijn landgenoten op z’n conto bijschrijven.
Intussen heeft Rusland harde voorwaarden gesteld
om tot een oplossing te komen, waarbij geen duimbreed wordt
toegegeven op de annexatie van de Krim, terwijl de Westerse
mogendheden akkoord zullen moeten gaan met een verregaande
autonomie van de Russisch sprekende en op Rusland georiënteerde
bevolking (ca. 3/5e deel) in Oekraïne. Voor het
huidige bewind in Kiev is dit een onverteerbaar voorstel gezien
het feit dat zich in het oosten met steden als Charkov en
Donetsk het grootste industriële complex bevindt. Het is om deze
reden dat Rusland met een troepenmacht van ca. 40.000 man druk
op de ketel houdt en voornemens lijkt de Russische populatie een
Russisch paspoort te verstrekken met het perspectief om op
bijstand vanuit Moskou te kunnen rekenen ‘should worse comes to
worse’. Rusland is dus in feite uit op een strikt neutrale
federatieve status van Oekraïne om verdere spanningen te
neutraliseren. Hier ligt een afgetekende
casus belli. |