|
|
ANDERE TIJDEN XXXXVIII
(5 juli 2021) |
Het crisisbeleid sinds 2008 heeft tot niets
anders geleid dan een aangroei van het Fed balanstotaal van $3,7
biljoen naar ruim 8.000 biljoen (huidige tussenstand) of een
groei van ruim 2.100% in slechts 13 jaar! Hiermee is onverkort
het ongelimiteerd “gratis geld” (bij 0-rente) de markt inpompen
door de Fed tot een blijvende modus operandi verheven, zonder
dat er enige sprake is van een positief perspectief! Ergo,
zonder limiet wordt er vooralsnog elke maand opnieuw voor
tenminste $120 miljard aan staatspapier bijgekocht/bijgedrukt!
|
Uiteraard leidt dit proces tot een verder vernietigende
verwatering van de intrinsieke waarde van de dollar (van wat er
nog van over is!) en vormt de dragende factor tot inflatie. Ook
leidt dit tot verdere onevenwichtigheden binnen de samenleving.
Een gecontroleerde reset, waarbinnen de consument met “gratis
ter beschikking geld” in staat wordt gesteld om edelmetaal te
kopen, zou een fatale koopkracht shock kunnen verzachten zolang
de prijs van het edelmetaal nog “onder de duim” kan worden
gehouden.
Kennelijk heeft de Fed c.s. moed geput uit het Japan scenario
dat in werking trad na de Nikkei crash in 1989, bijna 40 jaar
geleden. De Japanse centrale bank wist destijds al niets beters
te doen dan “plempen en nat houden” in de hoop het schip van de
Japanse economie drijvend te houden. Dat is tot dusver amper
gelukt maar met “een enorme en steeds grotere scheur in de
broek” vertaald in een voortdurend groeiende staatsschuld van
ruim 250% van het BBP. Belangrijke verschillen met de
Amerikaanse schuldgroei is dat de Japanse munt geen drager is
van het mondiale muntsysteem noch dat een aanzienlijk deel van
deze schuld zich in buitenlandse handen bevindt.
De slopende slijtage van de dollar en alle in dit spoor
meelopende andere valuta impliceert dat alle goederen en
diensten steeds meer in prijs zullen stijgen. Mocht daarbij de
economische groei terugvallen dan komt voorts het stagflatie
fenomeen in zicht. Prijsstijging vormt de spiegel van de
waardedaling van het ongedekte fiat “foppapier”. Stoppen met
deze manie zal evenwel de economie hoe dan ook in een crash mode
doen duiken. De centrale bankiers weten dat als geen ander! Ze
vormen bijgevolg ‘a burning burden’, zoals het Cato instituut
deze “uitputtingsslag” onlangs betitelde. Intussen heeft China
reeds meerdere malen te kennen gegeven dit sterke wantrouwen
voluit te delen. Als grootste goudproducent ter wereld is dit
land met een geschatte maar nooit bevestigde goudreserve tussen
25.000 à 30.000 ton op z’n minst redelijk voorbereid. |
|
Intussen wordt “van de kansel geroepen” dat de
huidige inflatie als gevolg van deze ongekende money avalanche
van niet meer dan tijdelijke aard zal zijn. Dit vanwege het
inhaaleffect nu corona op het noordelijk halfrond afzwakt. Je
moet dan wel vurig hopen dat de delta variant en mogelijk latere
nieuwe varianten in de toekomst geen rol van betekenis zullen
spelen!
In elk geval heeft Bank of America grote twijfels over een
toekomst zonder noemenswaardige inflatie gegeven de veelvuldige
higher inflation mentions die zijn terug te vinden in o.m. de
earnings calls bij het bedrijfsleven. M.a.w. deze bank heeft
weinig vertrouwen in de Fed’s term transitory ofwel “tijdelijke”
inflatie. Deutsche Bank in New York schaarde zich in dit gelid
met de quote: ‘leaving the global economy on a time bomb’.
|
|
BoA’s Chief Investment Stategist Hartnett
merkte voorts op dat ‘it is so fascinating so many deem
inflation as transitory when stimulus, economic growth,and asset/commodity/housing
inflations are deemed permanent’. Het is bijgevolg maar zeer de
vraag of de inflatie (inclusief de beurs, de vastgoedmarkt
alsook de commodity sector) zich in de volgende 2 tot 4 jaar op
het Fed niveau van 2% - 4% zal blijven bewegen. Intussen laten
de jongste prijsstijgingen tot dusver weinig aan de verbeelding
over. |
|
Goud als long term carrier van het internationale
monetaire systeem deed in dezelfde periode ondanks de veel-
vuldige pogingen tot “verkrachting” op de COMDEX futures beurs
ruim 8.000%! Verbazingwekkend! Wie hoor je daarover? In elk
geval geen centrale bankier, daar “dit lint” op 15 augustus 1971
formeel werd doorgeknipt!
Voorts bracht BoA een voorspelling uit (altijd hachelijk op
olieterrein) van een verdere olieprijsstijging van ca. 20% voor
de periode tot september 2022. De vraag is of de
olieproducerende landen zich met deze additionele stijging geen
zorgen maken over de verder aanzuigende inflatiegroei die dat
met zich meebrengt. |
|
In de huidige fase is het vooral belangrijk in
welke mate de lonen zich zullen gaan gedragen. Gezien de huidige
ontwikkelingen op de banenmarkt is hierop nog geen goed zicht.
Over de periode maart – mei was er meer sprake van afkoeling dan
stijging van het aantal banen bij een lagere
arbeidsparticipatie. Zodra de extra steun wegvalt, ontstaat er
een meer autonome ontwikkeling met een betere blik op de
toekomst.
Het blijft vooralsnog afwachten in hoeverre de economie
aangroeit en werkgevers in de knel komen bij het vinden van
nieuwe werkkrachten. Opvallend daarbij is dat het fiscale beleid
noch het gratis uitgedeelde geld in de afgelopen maanden tot
veel (extra) economische groei heeft geleid. Het gros van dit
geld werd besteed aan afbetaling van schuld en oppotting.
Volgens Bank of America ligt er nog een slordige $3,5 biljoen
“onder het matras”. Wat we verder hebben gezien is dat de yield
op de 10-jarige Treasury, die nauwlettend wordt gevolgd, is
teruggevallen naar een niveau beneden 1,5%, na vanaf medio maart
te zijn opgelopen tot 1,73%. De inflatiedruk lijkt gegeven deze
indicatoren thans kennelijk wat bekoeld maar blijft hoe dan ook
ongewis, terwijl de begrotingstekorten blijven oplopen en er
tegelijkertijd niet aan de rente (kan worden) gesleuteld. De
monetaire beleidsmakers houden zich op dit vlak liever zoveel
mogelijk op de vlakte. |
|
Het betrouwbaardere nieuws komt doorgaans van
emeritate lieden die vrijuit kunnen spreken en dat dikwijls ook
doen. Zo liet Larry Summers, voormalig minister van Financiën
onder presdident Clinton zich al eerder uit in de zin van ‘that
the firehouse of Covid-inspired fiscal and monetary stimulus
would likely cause runaway inflation’. Het voorgaande weekend
daaraan toevoegend: ‘that monetary pressures might be more
persistent than de Fed’s Chaiman Jerome Powell has let on’!’
Robert Rubin, een ander voormalig minister van Financiën liet
zich in iets voorzichtiger bewoordingen uit in de zin van:
‘while inflation may ultimately prove to be transitory, there’s
a material risk of it being enduring’. De huidige situatie doet
qua inflatie ontwikkeling denken aan 2008 maar of zich
vervolgens een soortgelijke neerwaartse beweging zal voordoen,
is met een inflatie op jaarbasis van ca. 8% een bijna
irrelevante vraag. Om in Covid termen te spreken zou het op dit
vlak aannemelijk zijn om voor de zekerheid code “oranje” aan te
houden. |
|
Econoom Mike Pento van Delta Global Advisors
drukte zich minder bescheiden uit door te stellen dat ‘the Fed
will be responsible for the next market crash coming this year
or next’! Dit zou bijvoorbeeld al kunnen als het woord
‘tapering’ (tempering van de geldpers) zou vallen op de
jaarlijkse bijeenkomst in Jackson Hole in augustus. Hij voegde
er verder aan toe: ‘eventually they will loose control of the
monetary system, loose control of asset prices and eventually
loosing control of everything!
Goud
Nog slechts anderhalve maand verwijderd van het moment, waarop
de ontkoppeling 50 jaar geleden plaats vond, wordt door velen de
vraag gesteld hoe lang deze ontkoppeling nog stand kan houden?
Het antwoord is altijd en eensluidend: tot de dag dat het
monetaire systeem instort en vermoedelijk ook geen dag langer!
Intussen is de datum van 28 juni j.l. verstreken zonder dat in
de beweging van de goud- en zilverprijs iets te bespeuren viel.
Hiervan zou ingevolge de nieuwe spelregels inz. unallocated goud
ingaande 28 juni j.l. sprake zijn.
Gegeven deze nieuwe Basel III richtlijnen inz. unallocated gold
zouden de bullion banks aanzienlijk minder gebruik kunnen maken
van unallocated gold (niet op naam gesteld “papiergoud”) dat op
de COMEX futures beurs in New York wordt gehanteerd om daarmee
de goud- en zilverprijs te kunnen bespelen, zo luidde de
veronderstelling. De nieuwe regels zouden voor Europa weliswaar
op 28 juni ingaan maar voor de U.K. geldt een eindejaars
deadline. Dit heeft te maken met het feit dat de meeste bullion
banks vanuit Londen opereren waar ook de London Bullion Market (LBMA)
gevestigd is. Dit is vermoedelijk de reden dat er tot dusver nog
weinig of niets aan beweging te bespeuren valt.
Intussen gaan er geruchten dat betrokken regeringen die belang
hebben bij een “gematigde” goudprijs zelf al een nieuw foefje
bedacht zouden hebben “om op de achterbank” er voor te zorgen
dat er geen “kink” in de huidige goudprijs”stabiliteit” komt.
Opmerkelijk blijft het uitblijven van nadere uitspraken of
informatie vanuit de LBMA alsook van de World Gold Council (WGC).
Dit laatste orgaan als overkoepelend organisatie van alle
goudproducenten ter wereld vertegenwoordigt juist hun belangen.
Dat vraagteken speelt al veel langer en kan niet anders worden
uitgelegd dan dat “deze omissie” gezien moet worden tegen het
licht van de afhankelijkheid van de staat ter zake van het
verlenen van toestemming om een mijn te kunnen ontginnen.
Kortom, de markt blijft met vragen omringd en zal uiteraard met
argusogen blijven letten op eventuele signalen in dezen.
Tevens bestaat de mogelijkheid dat de goudprijs tot een bepaald
niveau “gecontroleerd” mag blijven stijgen, zoals dit ook al is
gebeurd vanaf 2017. Dit is echter niet meer dan een
veronderstelling die straks gemakkelijk anders kan uitpakken.
Sinds de ontkoppeling is er nog geen natie geweest die bezwaar
heeft aangetekend tegen deze al nagenoeg 50 jaar durende
koopkrachtontmanteling. Sterker, veel naties hadden er in die
tijd juist belang bij om zonder verdere consequenties een eigen
monetair beleid te kunnen voeren, ook al ging dat ten koste van
de koopkracht van hun onderdanen! Een dergelijke ontwikkeling
werd doorgaans opgehangen aan “invloed van buitenaf”, zoals
president Nixon dat destijds ook deed wijzend op buitenlandse
speculanten. |
|
Optisch gezien lijkt de goudprijs op een all time
high te staan maar afgezet tegen de totaal uitstaande en
dagelijks steeds verder oplopende wereldschuld in de richting
van een nooit eerder vertoond niveau van $300.000 miljard is
goud nog nooit zo goedkoop geweest! |
|
De horizontale lijnen representeren de
koppelingsperiodes met in die tijd een even evenwichtige
economie, die breed werd gedeeld. De periode sinds de
loskoppeling in 1971 laat zien wat er geresteerd is van de
koopkracht van de dollar. Voor de overige aan de dollar
“hangende” munten is het beeld weinig anders. Zoals eerder in
deze column opgemerkt bleek goud de allerbeste belegging te
zijn, zelfs beter dan de beurs!
Opmerkelijk is dat een lid van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden met de Gold Reserve Transparency Act van 2021,
die thans in behandeling is, hoopt straks een ‘audit’ te kunnen
afdwingen om vast te kunnen stellen over hoeveel ton fysiek goud
de V.S. thans na alle verkopen, swaps, leningen en andere
“strapatsen” nog weet te beschikken. Landen als China en Rusland
zouden middels hun intussen aangelegde goudvoorraden de
financiële dominantie van de V.S. serieus kunnen bedreigen en
aantasten. Alleen al om deze reden lijkt een publicatie van de
Amerikaanse reserves uitgesloten!
Robert Broncel
Copyright, 5 juli 2021
NB. deze column wordt ook verzonden aan DNB president Klaas
Knot. |
|
|
|
|
|
|
|